Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, eski İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Genel Sekreter Yardımcısı Yeşim Meltem Şişli’nin, İSMEK’in bayan çalışanlara yönelik kullandığı argüman edilen sözleri nedeniyle “inanç” temelinde ayrımcılık yasağı ihlali yaptığına ve hakkında 10 bin TL idari para cezası uygulanmasına karar verdi.
Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, İSMEK’in bayan çalışanlarına aşağılayıcı ve ayrımcı sözler kullandığı teziyle “inanç, niyet ve kanaat hürriyetinin kullanılmasını engelleme” kabahatinden yargılanan eski İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Genel Sekreter Yardımcısı Yeşim Meltem Şişli hakkında, resen yaptığı incelemeyi karara bağladı.
Şişli’nin İSMEK’te çalışan bayanlara yönelik ayrımcı telaffuzlarda bulunduğu savlarının incelendiği şura kararında,18 kişi ihlal tezini öne süren, Şişli ise muhatap olarak kayda geçti.
İSMEK’te bölge sorumlusu olarak misyon yapan 20 bayanın, geçtiğimiz yıl işten çıkarılmalarının akabinde 19’unun Şişli hakkında kabahat duyurusunda bulundukları ve ardından basın açıklaması yaptıkları, İBB’nin de bunun üzerine karşı açıklamada bulunduğu ve İBB Sözcüsü Murat Ongun’un hususa dair yaptığı twitter paylaşımı yaptığı bilgisine yer verilen kararda, Aile Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk’un, İSMEK’te inceleme yapmak üzere bir müfettiş görevlendirdiği tabir edildi.
Kararda, tüm bu haberler üzerine Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun 4 Şubat 2020’deki toplantısında Şişli hakkında resen inceleme yapılması konusunda ilgili ünitelerce çalışma yapılıp kuruma sunulması kararı alındığı bildirildi.
Ayrımcılıkla Gayret ve Eşitlik Ünitesi tarafından hazırlanan müzekkerenin 12 Şubat 2020’deki toplantıda gündeme alındığı Şişli’ye yönelik savların resen incelenmesine oy birliğiyle karar verildiği vurgulanan kararda, bu kapsamda İBB’ye yazı gönderdiği kaydedilerek, İBB’nin de yanıt yazısına yer verildi.
Daha sonra ihlal mağduru olarak nitelendirilen bölge sorumlularına ulaşıldığı, Şişli’nin de kurumun talebi üzerine görüş beyanını gönderdiği aktarılan kararda, Şişli’nin İstanbul 59. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılandığı davaya ait müşteki, sanık ve şahit beyanlarına değinildi.
Kararda, Şişli’nin kuruma gönderdiği görüş beyanında, “Sorumluluğunda olsun ya da olmasın hiçbir çalışana hakaret etmediğini, ruhsal baskı ya da mobing uygulamadığını, toplantıda bulunan şikayetçiler dahil olmak üzere birlikte misyon yaptığı hiç kimsenin onur, onur ve haysiyetini yaralayacak, eşit halde muamele görmelerini zedeleyecek ve ayrımcılık yasağına muhalif hiçbir kelam ve aksiyonunun olmadığını vurgulamıştır. Bu nedenle hakkında açılan davadan beraat edeceğine inancının tam olduğunu, temelsiz iftira ve tezleri şiddetle reddettiğini belirtmiştir.” denildi.
İhlal argümanında bulunan bireylerin görüşlerine, İBB’den alınan bilgi ve dokümanlara ve İBB Meclisi Temel Haklar Komitesi Araştırma Raporu’na yer verilen kararda ayrıyeten kelam konusu argümanlara dair değerlendirmeler yapıldı.
Kararda, Şişli’nin, toplantı salonuna girdiğinde “Ali Beyefendi meskende bayan, burada bayan, ne hoş bir ortamda çalışıyorsun” biçimindeki telaffuzunun, ihlal savında bulunan çabucak herkes tarafından lisana getirildiği lakin bu cümleyi gülümseyerek sevinçli bir halde söylediği ve arka niyet olmadığı çıkarımı yapıldığı vurgulandı.
Şişli’nin bayanlara yönelik, “Diksiyonunuz bozuk/kötü” ve “Hiç mi eğitim almadınız/ Formasyonunuz yok mu?” kelamlarının üslup olarak nezaket kurallarıyla uyuşmadığı değerlendirmesine bulunulan kararda, Şişli’nin tez olunanın tersine “Kaçınız bekarsınız bir el kaldırın bakalım. Bekar olan arkadaşları itfaiyecilerle buluştursanıza müdür bey” formundaki cümleyi söylemediği görüşünün hasıl olduğu söz edildi.
Kararda, Şişli ile argümanların bir oburu olan “Siz bölge sorumlususunuz. Alanda vazifeli olduğunuz ilçelerdeki binaları geziyorsunuz, size araç da vermemişler, bu sıcakta başınız da kapalı/başörtülüsünüz, ne yapıyorsunuz terliyorsunuzdur ve kokuyorsunuzdur” beyanında bulunduğu kaydedilerek, “Somut olay kapsamında verilen beyanatlardan; muhatabın başörtüsü kullanan bölge sorumlularının başörtülerinin markalarına karıştığı, toplu taşıma araçlarında başörtülü oldukları için terleyip kokacaklarını söylediği ve bu kelamları söylerken küçümseyici bir üslup ve biçim kullandığı anlaşılmıştır. Bir öteki bahis ise muhatabın bu davranışlarının, bölge sorumlularının tümü üzerinde onur kırıcı, aşağılayıcı ve utandırıcı bir tesir bıraktığıdır. Muhatabın inanç temeline dayalı olarak insan onurunu çiğneme gayesiyle davranışlarda bulunduğu görüşü hasıl olmaktadır.” denildi.
Toplanan bilgiler ışığında sadece bir sefer yapılan ve kısa süren bir toplantıda yaşananların “işyerinde yıldırma” olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığı söz edilen kararda, “Toplantıya katılan bölge sorumlularının tamamının toplantıda aşağılandıkları, küçük düşürüldükleri, onurlarının kırıldığı üzere konuları yaşadıklarını belirttikleri, kimilerinin toplantı sonrası ağladığını ve birkaçının ise toplantı sonrası kendilerine yapılan davranışların tesirini uzun müddet hissettiğini söylediği görülmektedir. Bütün bu konular birlikte değerlendirildiğinde, muhatabın davranışlarının ayrımcılık tiplerinden ‘taciz’ kapsamına girdiği anlaşılmaktadır.” tabirleri yer aldı.
Sonuç olarak, Yeşim Meltem Şişli tarafından “inanç” temelinde ayrımcılık yasağı ihlali yapıldığına, hakkında 10 bin TL idari para cezası uygulanmasına ve kararın kamuoyuna duyurulmasına oy çokluğuyla karar verildi.
Konseye ek görüş sunan ikinci lider, Şişli’nin inanç temelinde tacizin yanı sıra, “servet temelli taciz” aksiyonunu de gerçekleştirdiğini düşündüğünü bildirdi.
Memurlar
