– Türk Lisan Kurumu (TDK) Lideri Prof. Dr. Gürer Gülsevin, “Türkçe Sözlüğümüzü android telefonlarda 85 bin, IOS telefonlarda ise 15 bin kişi indirdi. Yani 100 bin kişi Yeni Türkçe Sözlüğü indirmiş oldu.” dedi.
Gülsevin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, TDK’nin kuruluşunun 88’nci yıl dönümü hasebiyle kurumun çalışmalarına ait haber verdi.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün direktifleriyle 1932 kurulan TDK’nin o günkü misyonunun ve gayelerinin motamot devam ettiğini belirten Gülsevin, 26 Eylül 1932’de I.Türk Lisan Kurultayı’nın düzenlendiğini ve Atatürk’ün kurultaya başkanlık ettiğini anımsattı.
TDK’nin Türk lisanının söz kaynağını yayınlarıyla geliştirmeye çalıştığını vurgulayan Gülsevin, kuruluşundan beri Türk coğrafyasındaki tüm Türk lisanlarının sözlüklerinin ve lisan haberlerinin yayınlandığını söyledi.
Halk Ağzından Derleme Sözlüğünün 12 cilt olarak yayınlandığını, Selçukluklardan beri Türkçenin Anadolu’daki kelam varlığının da taranarak ve 8 cilt olarak yayımlandığını anlatan Yönetici Gülsevin, şunları söz etti:
“Bunlar bu periyoda kadar yapılmış olanlardı. Artık daha büyük çalışmalar yapılıyor. Türk lisanı kökenli sözler ve bugün kullanılmayan sözler alındı. Şimdiki kelamlık 1 milyonun üzerinde fişleme yapılmış. 30 yıl kadar devam eden bir çalışma. 1 milyon 200 bin kadar fişte, 12., 13. ve 14. yüzyıllarda yazılan bütün ürünlerin bütün sözleri fişlendi. Orada Türkçe kökenli olan ve Türkçe kökenli olmayanlar da mekan alacak. A unsuru bitti ve çalışmalar devam ediyor. Bu sene bitmeden a hususunu umum ağ sahifesinden yayınlayacağız.”
TDK’nin “Osmanlı Türkçesi Sözlüğü” için de girişim yürüttüklerini belirten Gülsevin, 15 yıldır devam eden kelamlık çalışmalarının, A’dan K unsuruna kadar tamamlandığını, yakın devirde a unsurunu umum ağ sahifesinden paylaşacaklarını bildirdi.
Kurumun bir öbür çalışması olan “Etimolojik Kelamlık Projesi”nin üzerinde uzun devirdir çalıştıklarını, bu sözlüğün de umum ağ sahifesinde a unsurunun yayınlanacağını belirten Gülsevin, TDK’nin kelamlık çalışmalarını ağır bir süratle sürdürmeye devam ettiğini söyledi.
Gülsevin, kurumun umumî ağ sahifesinde 90 bin terim sözlüğünü okuyucuya sunduğunu, yakın vakitte da “turizm tabirleri sözlüğü” üzerine çalışmaya başladığını aktardı.
Gazi Üniversitesinden Prof.Dr. Muharrem Tuna’nın turizm tabirleri sözlüğü teklifi için TDK’ye başvurduklarını, geniş bir iştirakle çalıştıklarını belirten Gülsevin, “Alanın paydaşları da var komitede. Heyecanlı, hevesli, akademisyen ve bölüm işçisi var. Başarılı bir çalışma devri geçireceğimizi düşünüyorum.” tabirini kullandı.
– En çok “on para” sözü aratıldı
Aktüel Türkçe Sözlüğü yeni bir yazılımla 2020’de akıllı telefonlarda ve tabletlerde tasarrufa sunulduğunu anımsatan Gülsevin, “Sözlüğümüz bu yılın başından beri, android telefonlarda 85 bin, iOS telefonlarda ise 15 bin kişi indirdi. Yani 100 bin kişi Aktüel Türkçe Sözlüğü indirmiş oldu. Umumi ağ sayfamızdan da sözlüğümüzü 9 Temmuz itibariyle 38 bin kişi, haziranda 1 milyon 70 bin kişi, son bir yıl içinde 12 milyon kişi kullandı. Buralara da sözlerle ilgili teklifler geliyor, kıymetlendiriyoruz, komiteye gönderiyoruz. Eksikliklerimiz varsa kıymetlendiriyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Gülsevin, umumi ağ üzerinden Aktüel Türkçe Sözlük’te son haftalarda “on para” sözünü 100 bin, “milliyet” sözünü 95 bin, “karıncayı ezmemek” sözünün de 80 bin defa aratıldığını belirtti.
– Türkçe’nin “Ağız Atlası” yolda
Gülsevin, “Türkiye Türkçesi Ağız Atlası” girişimine de başladıklarını, bugüne kadar Türkiye Türkçesi için bir lisan atlası yapılmadığını söyledi.
“Türkiye Türkçesi Ağızları” denildiğinde sadece Edirne’den Ardahan’a kadar bir coğrafyanın kastedilmediğini Gülsevin, Kerkük’ten, Kosova’ya ve Karadağ’a geniş bir coğrafya Türkiye Türkçesi ağızlarının makbul olduğunu belirtti.
Gülsevin, şu değerlendirmede bulundu:
“Farklı ağızlarda konuşsak da radyo yayınları ve televizyon yayınlarımızı birebir lisan ile yapıyoruz. Türkiye Cumhuriyeti’nin 81 ili, KKTC, Suriye, Irak, Balkan coğrafyası ve birebir lisanı konuştuğumuz tüm devletlerde, planlanmış 6 bin yerleşimde çalışma yapacağız. Belirlenmiş 200 teknik soru var. Kerkük’ten Kosova’ya kadar 6 bin yerleşim bölgesinde de tıpkı sorular sorulacak. Bu karşılıklar yazılıma yüklenecek. Bunun yazılımı yapılıyor. Ağızlar vakitle değişiyor ve kayboluyor, yeni yeni ağızlar ortaya çıkıyor. Çalışmayı geniş bir akademik camia ile yapıyoruz. Artık Türkçe’nin de atlası olacak.”
Memurlar