Türkiye Bankalar Birliği (TBB) İdare Konseyi Lideri ve Ziraat Bankası Genel Müdürü Hüseyin Aydın, Türk bankacılık kesiminin salgın periyodunda yüzde 35 civarında, güçlü bir kredi artışı sağladığını, bu durumun ekonomik faaliyete önemli bir dayanak verdiğini belirtti.
Aydın, yaptığı yazılı açıklamada, kesimdeki gelişmeler ve Ziraat Bankası’na ait değerlendirmelerde bulundu.
Türkiye bankacılık kesiminin, salgın devrinde yüzde 35 civarında, güçlü bir kredi artışı sağladığını belirten Aydın, bu durumun ekonomik faaliyete önemli bir dayanak verdiğini ve dünyada büyüyen iki ülkeden birinin Türkiye olduğunu kaydetti.
Bankacılık dalının kendisinden bekleneni yaptığını aktaran Aydın, bununla bir arada bu kredi büyümesinin kimi yan tesirlerinin de yaşandığını, birtakım kredilerin üretim, yatırım ve ticaret yerine değişik tasarruf alanlarına gittiğini bildirdi.
Aydın, son 2-3 ayda finansal piyasalarda toparlanma ve ekonomik beklentilerde düzelme olduğunu, yılın kalanında da bu iyileşme sürecinin devam edeceğinin, enflasyon ve faizlerin gerileyeceğinin varsayım edildiğini kaydetti.
Kimi dallarda bir ölçü badirenin devam ettiğini, bununla birlikte endüstride olumlu gelişmeler yaşandığını aktaran Aydın, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bankalar, 2021’de iktisadın kaynak gereksinimini, pasif yapısındaki gelişmeler ölçüsünde karşılamaya devam edecek. Türkiye’nin tasarruf ve öz kaynakları mevcut kredi talebini karşılamaya kâfi değil. Bu nedenle dal, TCMB’den alınan TL ve yurt dışından alınan yabancı para kaynakları ekonomik faaliyetin finansmanında kullanıyor. Kamu bankaları salgın sırasında yasal limitler içinde döviz konum açığı vermiştir. Bununla bir arada şu an prestijiyle bu konumlar büsbütün kapatılmıştır ve rastgele bir döviz durum açıkları yoktur.”
Aydın, kamu bankaları ve başka bankalar ortasında kredi müşterilerini kıymetlendirme açısından bir fark olmadığını, bununla birlikte kamu bankalarının tekrar yapılandırma faaliyetlerine daha erken başladığını vurguladı.
Bankacılık bölümünde kar dağıtımına müsaade verilmesinin hakikat olduğunu, bu kararın piyasalarda inancı artırdığını belirten Aydın, dalın karlılığının DİBS faizleri ve sanayi bölümünün karlılığı ile karşılaştırıldığında daha düşük olduğunu bildirdi.
– “Yeni tasarruf girişinde TL’nin tercih edildiğini görüyoruz”
Hüseyin Aydın, bankacılık dalının bilançosunun büyümesinin ve ulusal gelire oranının yüzde 100’ü aşmasının, dala şokları yönetme konusunda bir esneklik sağladığını kaydetti.
Bankacılık kesiminin bu esnekliği kullanarak salgın periyodunda iktisadın gereksinimlerine karşılık verebildiğini belirten Aydın, şu bilgileri verdi:
“Salgın sürecinde dünya genelinde yalnızca Türkiye ve Çin büyüyebildi. Türkiye’nin büyümesinde bankacılık dalı üzerine düşen katkıyı sağladı. Türkiye’de tasarruflar ve öz kaynaklar, kredi talebini karşılamaya yetmiyor. Ortadaki fark TCMB’den yahut yurt dışından karşılanıyor. Yabancı para kaynakları TL’ye çevriliyor. Bu fonksiyonu gören piyasalar düzgünce çalışabilmelidir. TL, hem tasarruf etmek için hem de yatırım yapmak için cazip bir para ünitesi olmalıdır. Zira bankalar pasifleri artmadan faallerini de artıramazlar.”
Aydın, son 2-3 ayda finansal piyasalarda toparlanma ve kaynak girişi yaşandığını, yeni tasarruf girişinde TL’nin tercih edildiğini gördüklerini, tıpkı vakitte kamuyu da finanse ettiklerini bildirdi.
– “Faiz oranlarının ve enflasyonun yıl içinde düşmesini bekliyoruz”
TBB İdare Şurası Lideri Aydın, kamu, özel ve yabancı bankalar ortasında düzenleme açısından bir fark olmaması gerektiğine işaret ederek, kamu bankalarının salgın devrinde özel bankalardan kimi uygulama farklılıkları olduğunu, süreksiz olan bu durumun müşteri kazanımına yansıdığını belirtti.
Temettü dağıtımına müsaade verilmesinin bir inanç işareti olduğunu vurgulayan Aydın, “Doğru bir karardır ve bankacılığa kaynak girişini teşvik eder. Küçük yatırımcının korunmasına ve sermaye piyasasının gelişmesine imkan sağlayacaktır.” tabirlerini kullandı.
Aydın, bankacılık bölümünün öz kaynaklarının 600 milyar lira olduğunu belirterek, “Buna rağmen karlılık oranı DİBS faizleri ile tıpkı düzeyde. Bankaların karlılığı DİBS yahut sanayi şirketleri ile kıyaslandığında yüksek değildir. Ticaret, lakin kar ederek sürdürülebilen bir faaliyettir.” değerlendirmesinde bulundu.
Faiz oranlarının ve enflasyonun yıl içinde düşmesini beklediklerini aktaran Aydın, uzun vadeli fiyatlamaların çok daha olumlu olduğunu, iktisada dönük beklentilerin iyi durumda bulunduğunu ve daha da iyiye gittiğini belirtti.
Bankaların faal kalitesine değinen Aydın, “En makus periyotta bile ikinci küme kredilerin en fazla yüzde 20’sinin tahsili gecikmiş alacak haline geldiğini görüyoruz. Takibe geçme müddetinin 180 güne yayılma esnekliği Haziran 2021’de bittikten sonra bile tahsili gecikmiş alacak oranı makul seviyede kalır. İkinci kümede izlenenler ile takipteki kredilerin kıymetli kısmı için karşılık ayrılmıştır. Ayrıyeten, kredilerin değerli kısmının teminatları da vardır.” sözlerini kullandı.
Aydın, Türkiye’de sermaye yeterliliğinin Basel standartlarının ve Bankacılık Düzenleme ve Denetme Kurumunun (BDDK) maksat oranının da üzerinde olduğunu bildirdi.
– “Ziraat Bankası, tarım kesiminin yüzde 80’ine varan kısmını finanse ediyor”
Hüseyin Aydın, Ziraat Bankası’nın 1 trilyon TL büyüklüğünde olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
“Bu tarafıyla Türkiye’nin en büyük bankası. Tıpkı vakitte Türkiye’nin en çok kredi veren bankası. Yurt içinde 1.800 şubesi bulunan, yurt dışında da 18 ülkede faaliyet gösteren Ziraat Bankası, özel hukuk kararlarına nazaran çalışıyor. Para kazanıyoruz lakin makul çizgilerde. Bizim öz kaynak getirimiz dal ortalamalarının biraz altında, yüzde 10 civarında. Faal karlılığı da kesim ortalamalarıyla yanlışsız orantılı.”
Tarım kesiminin yüzde 80’ine varan kısmını finanse ettiklerini aktaran Aydın, “Türkiye’de tarım finansmanına erişimde asla ve asla sorun yoktur. Türkiye’de bir ceviz ağacı 10 yılda yetişir. 45 gün vadeli mevduatlarla bunları finanse edemezsiniz. Bu hususta birçok uygulamaya imza attık. Uçtan uca endüstriyel tarımı önemsiyoruz. Sübvansiyon dışında verdiğimiz krediler 160 milyar TL’dir.” sözlerini kullandı.
Tarım kredilerinde takip oranının yüzde 1,5 olduğunu bildiren Aydın, “Sektör ortalamasının hayli altında olan bu oran, yaygın ve gerçek kredi kullandırımının yanı sıra ziraî faaliyetleri aksayan, ödeme zahmetine düşen ancak ziraî faaliyetleri devam eden üreticilere kullandırılan tarım kredilerinin idaresi emeliyle aktif olarak kullanılan erteleme ve taksitlendirme uygulamalarının da bir sonucudur. Bizi öbür banka ve kredi kooperatifleriyle karıştırmasınlar. Haciz, el koyma satış haberleri gerçeği yansıtmamaktadır.” değerlendirmesinde bulundu.
– “Ziraat Bankası idare ve kontrol şurası üyelerinin maaşları kamuoyu ile paylaşılıyor”
TBB İdare Şurası Lideri ve Ziraat Bankası Genel Müdürü Aydın, Ziraat Bankası’nın idare heyeti üyelerinin maaşları ile ilgili haberlere ait şunları kaydetti:
“Ziraat Bankası idare heyeti üyeleri ile kontrol heyeti üyelerinin alacakları net fiyat fiyatı KAP’a bildirilerek kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Bu bilgiler Bankamız internet sitesinde de yer almaktadır. İdare konseyi aylık ve fiyatları hesabında brüt maaş meblağı muhasebeleştirilmekte, üyelere yasal kesintileri yapılarak net fiyat ödenmektedir. Bu, kesimdeki tüm bankalar ve şirketler için geçerli bir hesaplama ve muhasebeleştirme uygulamasıdır. İdare heyeti aylık ve fiyatları hesabı ile ilgili olarak Sayıştay raporunda bahsi geçen 3 milyon liralık fark, toplumsal güvenlik primi kesintisi, fiyatlardan kesilen gelir vergisi ve damga vergisinden kaynaklanmaktadır.
İdare heyeti üyeleri, 19 bin 750 TL net maaş alır. 4 adet ikramiye alırız. Kontrol esnasında yasal kesintilerin brüt muhasebeleştirilmesi dikkate alınmamıştır. Maaş ve fiyatlar ile temsil ve ağırlama harcamalarının da birbirine karıştırıldığı görülmektedir. Vazifeleri nedeniyle Bankamız ismine yapmak durumunda oldukları temsil ve ağırlama harcamalarının karşılanması maksadıyla Bankamız İdare Şurası üyelerine limitli banka iş kartı (business card) verilmektedir. İş ile ilgili yaptıkları hudutlu harcamalarda bu kart kullanılabilir. Tüm İdare heyeti üyelerinin toplam temsil ve ağırlama harcamaları 2020’de 39 bin 406 liradır. Bu tezlere arkadaşlarımız çok üzüldü. Bahsin ayrıntısı bilinmeden çok sert tabirler kullanıldı.”
– “Kamu bankalarının vazife ziyanı yok”
Hüseyin Aydın, “görev zararının” bütçe uygulamalarındaki teknik bir tarif olduğunu belirterek, “Bütçede misyon ziyanı olarak görünen ve vakit zaman ‘kamu bankalarının vazife ziyanı arttı’ biçiminde lanse edilen fiyatlar, teknik bir tariften ibarettir. Kamu bankaları ne vazife ziyanı ne de ziyan ediyor. Bu hesabın ismi ‘çiftçi faiz takviyesi ödemeleri’ biçiminde düzenlense bu yanlış manaya da ortadan kalkmış olur.” tabirlerini kullandı.
Aydın, Çukurova’ya dolaylı Turkcell hissedarlığı ile ilgili olarak 2014’te kullandırılan krediye ait şu değerlendirmelerde bulundu:
“CFI’nın (Çukurova Finance International) Turkcell’de dolaylı hissesi vardı. 2014’te Çukurova Grubu’na kredi verildi. Kullandırılan kredi de geçen yıl tahsil edildi. Şirket, Virgin Adaları’nda 2005’te çeşitli avantajlar göz önünde bulundurularak kurulmuştur. Bu şirketin kendi tasarrufudur. Kredi verilirken de, kapatılırken de süreç tüm şeffaflığıyla kamuoyuyla paylaşıldı.”
Aydın, kredinin Turkcell tarafından kullanılmadığını aktararak, “Bilançolarıyla ilgili bir durum kelam konusu değildir. Lakin Çukurova’nın dolaylı hissedarlığı nedeniyle kredinin kullanımı sonucunda ilgili paylar Turkcell kurucu hissedarı olan Çukurova’nın denetiminde kalmaya devam etmiştir.” tabirlerini kullandı.
Kredinin tahsis edildiği tarihte Turkcell İdare Heyeti Üyesi olmadığının altını çizen Aydın, “Yönetim şurası üyesi olmam çok daha sonraki bir tarihtedir. Ortaklar ortası uyuşmazlıkların ki 2005’ten beri devam etmekteydi, sonuçlanmasına yönelik geçtiğimiz periyotta hissedarlar beni idare şurası üyeliğine uygun görmüşlerdi. Bu görevlendirme, ilgili kredi kullandırımından çok sonra gerçekleşti. Mevzuatta bu üyeliği yasaklayan bir düzenleme yok, aslında yasağa tabi olan bir durum da değil.” tabirlerini kullandı.
Memurlar
