Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin birinci kısmında yer alan 12 husus, TBMM Genel Konseyinde kabul edildi.
Kabul edilen unsurlara nazaran, Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’na, kurulması öngörülen tasarruf finansman faaliyetine ait yapı ve süreçlerin daha iyi anlaşılabilmesi için “organizasyon ücreti”, “tahsisat”, “tasarruf finansman faaliyeti” ile “tasarruf fon havuzu” üzere kavramlar eklenecek.
Genel Konseyde kabul edilen önerge doğrultusunda yapılan değişikliğe nazaran, “organizasyon ücreti”, müşterilerin tasarruf finansman mukavelesi kapsamında tasarruf finansman faaliyeti ve tasarruf fon havuzunun idaresi karşılığında ödeyecekleri meblağ olarak tanımlanacak.
“Tahsisat”, tasarruf finansman mukavelesi uyarınca, tahsisata hak kazanılmasına ait şartların yerine gelmesi kaidesiyle müşterinin tasarruf birikimlerinin ve kontrat kapsamında taahhüt edilen finansman fiyatının müşterinin, mirasçısının yahut vekilinin konut, çatılı iş yeri yahut taşıt edinmesi gayesiyle satıcı pozisyonundaki üçüncü şahıslara hesaben ödenmesini kapsayacak.
“Tasarruf finansman faaliyeti”, bir kontrat kapsamında evvelden belirlenen şartların gerçekleşmesi kuralıyla konut, çatılı iş yeri yahut taşıtın edinimi için faizsiz finansman temellerine nazaran makul bir mühlet tasarruf edilmesi, müşterilere finansman kullandırılması ve toplanan tasarrufların idaresini içerecek.
“Tasarruf fon havuzu” ise makul bir devirde tasarruf finansman şirketi nezdindeki birikmiş tasarruflar ve finansman geri ödemelerinden oluşan fiyatlar toplamından, tahsisat olarak verilmiş meblağlar ile tasarruf geri ödemelerinin düşülmesinden sonra kalan meblağı tanımlayacak.
Tasarruf finansman şirketlerinin, kontrol ve nezarete elverişli, faaliyetlerini emin ve emniyetli halde icra edebilecek, dalda itimat ve istikrara ziyan vermeyecek bir paydaşlık yapısına, iyi idareye, kâfi mali güce, gerekli tertip yapısına sahip olması amaçlanıyor. Bu kapsamda kelam konusu şirketlerin kuruluş müsaadeleri, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun (BDDK) en az 5 üyesinin birebir istikametteki oyuyla verilecek.
– Taban sermaye fiyatı 100 milyon lira olacak
Tasarruf finansman şirketlerinin taban sermaye meblağı 100 milyon lira olarak düzenlenecek ve BDDK’ye aşikâr standart ve sınırlamalar getirme yetkisi verilecek.
Tasarruf finansman şirketleri sadece konut, çatılı iş yeri yahut taşıt ediniminden doğan borçları finanse edebilecek. Bu şirketler, tasarruf finansman mukaveleleri dışında finansman sağlayamayacak ve sadece yurt içinde tescil edilmiş konut yahut taşıt alımlarını finanse edebilecek.
Tasarruf finansman şirketlerinin birleşme, periyot, bölünme ve iradi tasfiyeleri; BDDK’nin kontrolünde, mevcut yükümlülüklerini yerine getirebileceğine ait bir plan sunması, müşterilerine olan finansman yükümlülükleri dahil olmak üzere tüm yükümlülüklerinin yerine getirilmesi kaidesiyle gerçekleşebilecek. Bu şirketler, tasfiye sürecinde yeni müşteri edinemeyecek, sunulan plana uyulmaması yahut kelam konusu süreçlerin müşteri hak ve menfaatlerini ziyana uğratacağının tespiti halinde BDDK kararıyla iradi tasfiye müsaadesi iptal edilecek.
Şirketlerin faal kalitesinin ve gelir-gider istikrarının bozulması münasebetiyle öz kaynaklarının faaliyetlerin emin formda yürütülmesine mani olacak halde bozulması ya da şirket idarelerinin basiretsizliği nedeniyle maruz kalınan risklerin kıymetli ölçüde artması yahut mali bünyeyi zayıflatabilecek biçimde ağırlaşması hallerinden birinin BDDK’ce tespit edilmesi halinde şirketten ek önlemler alması istenebilecek.
Tasarruf finansman şirketleri, tasfiyeleri halinde tasarruf sahiplerine ödenmek üzere, tahsil ettikleri tertip fiyatlarının binde beşini gelir hesaplarından ayırmak zorunda olacak. BDDK, bu oranı firma bazında üç katına kadar artırmaya ve uygulanmasına ait yöntem ve temelleri belirlemeye yetkili olacak.
– Müşteriye cayma ve mukavelede fesih hakkı
Kanun teklifiyle Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’na, “tasarruf finansman sözleşmesi” başlıklı unsur eklenecek.
Unsurla, tasarruf finansman mukavelesinin kapsamı belirlenecek. Müşteri, mukavele imzalanmasını takip eden 14 gün içinde rastgele bir münasebet göstermeksizin cayma hakkına sahip olacak. Bu durumda iştirak bedeli dahil tüm tasarruf geri ödenecek.
Müşteri, tasarruf finansman kontratının tasarruf periyodu bitimine kadar mukavelede fesih hakkına sahip olacak. Bu kapsamda iştirak bedeli şirkette kalacak, başka tasarrufları geri ödenecek.
Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’na, tasarruf finansman faaliyetinin kapsamını belirleyen unsur eklenecek. Bu kapsamda şirket fon havuzunu kendi operasyonel hesaplarından ayırmak zorunda olacak. Fon havuzundaki paralar maksadı dışında kullanılamayacak ve haczedilemeyecek. Şirketler, faizsiz temellere nazaran faaliyet gösterecek.
Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Birliğinin ismi “Finansal Kurumlar Birliği” olarak değiştirilecek ve varlık idare şirketleri ile BDDK nezaret ve kontrolüne tabi başka kuruluşlardan uygun görülenler Birliğe üye olabilecek.
Teklifle, tasarruf finansman müşterilerinin mukavele fesih ve kontrattan cayma haklarını kullanmaları durumunda birikimlerinin iade edilmesini engelleyen şahıslara yönelik ve zimmet cürmü işleyen tasarruf finansman şirketi yönetici ve mensuplarına yönelik isimli ceza kararları de düzenleniyor.
Bu kapsamda cayma ve mukavele fesih hakkına muhalif süreç yapılması halinde, 62 bin 500 liradan az olmamak üzere karşıtlık oluşturan süreç fiyatının 5 katına kadar, “tasarruf finansman sözleşmesi” kapsamında karşıt süreç yapılması halinde ise 25 bin liradan 50 bin liraya kadar idari para cezası uygulanacak.
BDDK’nin ilgili Cumhuriyet Başsavcılığını muhatap talebi üzerine, sulh ceza hakimince, dava açılması halinde davaya bakan mahkemece iş yerlerinin faaliyetleri ve reklamları süreksiz olarak durdurulacak, ilanları toplatılacak.
Bu tersliklerin internet ortamında gerçekleşmesi halinde BDDK tarafından içeriğin çıkarılması yahut erişimin engellenmesi kararı verilebilecek. Karar uygulanmak üzere Bilgi Teknolojileri ve İrtibat Kurumuna gönderilecek.
Müsaadesiz tasarruf finansman faaliyetinde bulunan şirketler hakkında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Şurası tasfiye kararı verebilecek.
Alınması gereken müsaadeleri almaksızın tasarruf finansman faaliyetlerinde bulunan şahıslar, 2 yıldan 5 yıla kadar mahpus ve 5 bin güne kadar isimli para cezası ile cezalandırılacak.
Teklifle, Kanuna “Tasarrufların çekilmesini engellemek” başlıklı yeni bir husus ekleniyor.
Kontrat imzalanmasını takip eden 14 gün içinde cayma hakkını kullanan müşteriye tertip fiyatı dahil, aldığı fiyatın tamamını 14 gün içinde iade etmeyen, fesih hakkını kullanan müşteriye belirlenen mühlet içinde toplam birikim meblağını iade etmeyen yahut mukaveleyi tek taraflı fesheden şirketler, 6 aydan 2 yıla kadar mahpus ve 500 güne kadar isimli para cezası ile cezalandırılacak.
– Görüşmelerden
Kanun teklifinin görüşmeleri sırasında kelam alan HDP Ankara Milletvekili Filiz Kerestecioğlu, İnsan Hakları Hareket Planı’nda, haber hudutlarını aşmayan yahut tenkit hedefiyle yapılan fikir açıklamalarının soruşturma konusu olmaması için hakim, savcı ve kolluk görevlilerine nizamlı eğitim verilmesinin yer aldığını belirterek, “Tepede birisi var, daima yargıya talimat veriyor, ‘Elinizi kaldırın, elinizi indirin. Gereğini yaparız, gereğini yapın.’ Erdoğan’ı kim eğitecek? Siyasette de ‘HDP’yi kapatacağız, hukuken de kapatacağız.’ diyen Cahit Özkan’ı kim eğitecek? Hakimi, savcıyı eğitmişsiniz ne yarar. Sonuçta doruktan bu talimatlar geldikten sonra hakim, savcı eli kolu bağlı duruyor.” tabirlerini kullandı.
AK Parti Küme Başkanvekili Cahit Özkan, HDP’li Kerestecioğlu’nun kelamlarına karşılık verirken, hukuk devleti prensipleri ve kuvvetler ayrılığının anayasal nizam içerisinde işlediğini vurguladı.
Türkiye’de, gelişmiş demokrasilerde bile bulunmayan uygulamaların bulunduğuna işaret eden Özkan, “Avrupa’da şu anda, 15 Temmuz üzere bir hain darbe teşebbüsüne muhatap olmamış, çukur terörüyle karşı karşıya kalmamış ve 17-25 Aralık, Seyahat kalkışması üzere süreçleri görmemiş bir ülkede bile, bizim ülkemizde var olan özgürlükler bulunamıyor. Bundan sonra siyaset bilimi fakültelerinde, yüzlerce yıl boyunca üst üste seçimlerde galip olmuş, millete büyük hizmetler etmiş, milletin mahrumiyet yıllarını telafi etmiş önderimiz Recep Tayyip Erdoğan anlatılacaktır.” diye konuştu.
HDP Küme Başkanvekili Meral Danış Beştaş ise “Sayın Özkan ‘Gelişmiş demokrasilerde olmayan şeyler yapıyoruz.’ dedi. Kırk yıl düşünsem katılacağımı düşünmezdim, şu noktada katılıyorum, hiçbir gelişmiş demokraside 79 yaşındaki bayanlar gözaltına alınıp tutuklanmıyor, eli kolu olmayan engelliler bu pandemi devrinde vefata mahkum edilmiyor.” kelamlarını sarf etti.
– “Bu, gecikmiş bir düzenleme”
CHP Edirne Milletvekili Okan Gaytancıoğlu, hayvan yem fiyatları ile besin bölümündeki fahiş fiyatlara değinerek yanında bulundurduğu küspe, ayçiçeği, ham ayçiçek yağı ve sıvı yağı kürsüden gösterdi.
HDP Bingöl Milletvekili Erdal Aydemir, bir somun ekmek ile sırada bekleyen insanların bulunduğu fotoğrafları göstererek, kelam konusu şahısların bayat etmek kuyruğunda beklediğini öne sürdü. Daha sonra kuru soğanları gösteren Aydemir, AK Parti’li milletvekillerinin bu eseri tanımadıklarını savundu.
YETERLİ Parti Isparta Milletvekili Aylin Yavuz, kanun teklifinin gecikmiş bir düzenleme olduğunu lisana getirerek, “Bu düzenlemeleri şayet siz baştan yapsaydınız birikimlerini kaybeden vatandaşlarımızın da vebalini almazdınız. ‘İyi de vatandaş niçin riske girdi de bu cins bir finansman idaresini seçti?’ diyorsanız; ekonomiyi hasta ettiniz ve bir türlü de sıhhatine kavuşturamadınız ondan.” dedi.
CHP İzmir Milletvekili Sevda Erdan Kılıç, görüşülen kanun teklifini, ileriye dönük ve geneli prestijiyle olumlu gördüklerini belirterek, “Teklif, geçmiş yıllara yayılmış ve binlerce vatandaşımızı mağdur etmiş finanszede problemini kalıcı biçimde çözmekten uzaktır. Yıllarca beşerler bir umut hayatlarını düzelteceklerine, otomobil, konut sahibi olacaklarına inanmışken maddi kayıpları bir yana büyük hayal kırıklıklarına uğramışlardır.” formunda konuştu.
Meclis Başkanvekili Haydar Akar, teklifin birinci kısmında yer alan unsurların kabul edilmesinin akabinde birleşime orta verdi. Ortadan sonra komitenin yerinde olmaması üzerine Akar, birleşimi bugün saat 14.00’te toplanmak üzere kapattı.
Memurlar