Tarım Bakanlığı üzere süratli değişime ve yeniliğe ayak uydurmakta zorlanan kurumlarda yıllardır alışılagelen davranış ve anlayışları kısa vakitte değiştirmek hayli güç. Ancak son devirlerde birtakım liyakat sıkıntılı atamaları saymazsak, genç dinamik ve gelişmeye müsait bir yapılanmanın esintisini duymaya ve görmeye başladık diyebiliriz. Umarız devamı gelir.
Geçmişi taklit etmek mi? Geleceği dizayn etmek mi?
Merkez Araştırma Enstitüleri, Bölgesel Araştırma Enstitüleri, Bahis Araştırma Enstitüleri ve Türkiye Botanik Bahçesi olarak sayıları 50’yi bulan bu kuruluşlar, binlerce çalışanları, teknolojik, arazi ve laboratuar alt yapıları ile güncellenmeyi, kendini hantallıkta tutan alışkanlıklardan kurtulmayı, ülkenin üreticisine, çiftçisine, akademik alana, tohumculuk ve bitkisel üretimine daha önemli katkılar sunmayı beklemektedir.
Tarımın beyni pozisyonundaki Ziraî Araştırmalar ve Siyasetler Genel Müdürlüğüne bağlı, bünyesinde değerli birçok ziraî potansiyeli barındıran ve ülkemizin dört bir yanında faaliyet gösteren Araştırma Enstitüleri, geçmişi taklit etmek yerine geleceği dizayn etmenin planını ve programını yapmalıdır. Araştırmacı, akademisyen, üretici ve çiftçi ortak yerde istikrarlı bir biçimde buluşturulmalıdır. Bunun içinde değişime, yeniliğe ve dünyadaki gelişmelere dinamik bir refleks gösterecek yapı olmalıdır. Bunu sağlamanın yoluda canlı bilgi, şuur, cüret ve disiplinden geçmektedir.
Bitki Islah çalışmaları ivme kazanmalı
Ülkemiz tarımında yeni bitki çeşidi geliştirmenin ve bitki ıslahının makul bir ivme kazandığı lakin sistemsel ve idari aksaklıkların bu ivmeyi alana ve üretime gereğince yansıtamadığı bilinen bir gerçektir. İdari aksaklıkların liyakat, bürokrasiyi azaltma ve mevzuatla aşılacağı, sistemsel aksaklıkların ise yanlışsız planlama, geleceğe yönelik entegre ve daima projelerle aşılacağı kabul edilmektedir. Lakin yıllardır süregelen, kendini yenileyememişlik, belkide yenileme gereği duymamışlık, hantallığın en kıymetli sebebi olarak öne çıkan ve deneyim ismi altında kamufule edilmiş alışkanlıklar tesirini ve aktifliğini hala sürdürmektedir.
Deneyim gerçek tanımlanıyor mu?
Deneyim; ileriye götüren, geliştiren, kusurları tekrar ettirmeyen bir kavramdır. Şayet deneyim diye ileri sürülen alışkanlıklar; yerimizde saydırıyor, geçmişi övmekle yetiniyor ve bizi tarımda küresel yarıştan koparıyorsa bu yaşadığımız deneyim değil arabesk bir melodramdır. Ve bunun bizi geliştirmeye mecali yoktur. Bu manda Ziraî Araştırma Enstitüleri Deneyim ve kıdem ismi altında yeniliğe, gelişmeye ve sıçramaya kapalı bir görünüm sergilemektedir.
Onca teknik ve teknolojik yapı, yeni kuşak teknik işçi, grup çalışması, uygulama teknikleri, arazi, sayısız biyolojik çeşitlilik ve ziraî malzeme; ziraî üretimin, araştırmanın ve ziraî hayatın doğal akışını sağlamayı beklerken kendimizi mesai ile, maaşla, deneyim ve kıdem ismi altında zihinsel tıkanıklıkla, ferdî ve grupsal çıkarla sonlandırma tutarsızlığından kurtulmayı gerekmektedir.
Ziraî Enstitüler uzman yetiştirme ve tohum geliştirme fabrikalarıdır
Aslında Araştırma Enstitüleri bir istikametiyle yeni bitki çeşidi ve tohum geliştirme, öbür istikametiyle de uzman, akademisyen yetiştirme fabrikalarıdır. Bu nedenle dünyayla yarışacak bitki çeşitleri ve üretim teknikleri geliştirecek halde dizayn edilmelidir. Bunun yoluda yeniliği getirene, güncellemeyi daima kılana, bilgiyi ve şuuru alana yansıtana, tecrübeyi aslına uygun tanım edene ve uygulayana, tarıma sistemsel yaklaşana mahzur olmak değil takviye olmaktır.
Belkide ziraî araştırmalarda işin sırrı, bir istikametiyle bitkinin, tohumun, toprağın, suyun gözüyle beşere ve tarıma bakmakta yatmaktadır. Ve bunu başaranlara yol açmaktır. İşte o vakit Enstitülerde ıslah edilen yeni bitki çeşitleri yalnızca kayıt kütüklerinde kalmaz alana iner, binlerce yabancı kaynaklı tohum çeşidi topraklarımızı istila etmez, kendi el emeği göz parıltısı çeşitlerimiz, kendi topraklarımızda yeşerir. Ülkemiz koşullarına uygun yetiştirme ve üretim teknikleri geliştirilir. Ve Enstitülerimizin eserleri küresel tarım firmalarının eserlerinin gölgesinden kurtulur. Çiftçiye, üreticiye yerli kaynaklı umut olur.
M. Murat Gün
Memurlar
