Üsküdar’ın Kısıklı Mahallesi, Minare Sokak’ta bulunan Kısıklı Abdullah Ağa Camii, Bostancıbaşı Abdullah Ağa tarafından yaptırıldı. Üretim tarihi tam olarak bilinmeyen cami, 1892 yılındaki zelzelede büyük bir tahribata uğradı. 1927’de yine inşa edilen mescitte, 2014 yılında ise onarım çalışmaları başladı. Tek minareli ve iki şerefeli, duvarları kagir ve çatısı ahşap olan caminin açılışı, çalışmaların bitmesinin akabinde 2016 yılında yapıldı. Caminin minaresinin altında bulunan ve 1762 yılında çizilen güneş saatine badana yapıldı. Akademisyen, Tarihçi ve Teolog Dr. Fatih Köse, toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “İnsan nereye boya badana yaptığına dikkat etmeli ya da başında bir uzman olup ona yol göstermeli. Cahilce bir müdahale. Yakından ve dikkatle bakarsanız bunun bir güneş saati olduğunu görebilir, Osmanlı Türkçesi biliyorsanız ve hususa aşinaysanız okuyup bilgi sahibi olabilirsiniz” sözlerine yer vererek duruma reaksiyon gösterdi.
“MAALESEF YENİDEN BİR ONARIM FACİASI İLE KARŞI KARŞIYAYIZ”
Tarih araştırmacısı Mehmet Dilbaz ise “Maalesef ki tekrar İstanbul için klasik hale gelen bir onarım faciası ile burada karşı karşıyayız. Kısıklı Abdullah Ağa Camii’nde, ya da Cağaloğlu’ndaki sübyan mektebinde yaşanan bahis bizim onarım yapmayı tam olarak bilmediğimizi gösteriyor. Zira tarihi yapıtı müdafaa şuurunda olmayan restoratör, mimar ya da çalışanların elinden çıkan bu tip işler, tarihi değerlere geri dönüşü mümkün olmayan hasarlar bırakıyor. Çok iyi teknolojiye sahip olabilirsiniz, bu işi çok iyi bilen takımlara sahip olabilirsiniz. Ancak şayet tarihi yapıtın aslında neyi barındırdığı, duvarında ne olduğu, o duvardaki güneş saatinin nasıl çalıştığını bilmeyen mimarlar, emekçiler, mühendisler ile çalışıyorsanız ortaya çıkan sonuç maalesef Kısıklı’daki Abdullah Ağa Camii’nin üzerine badana yapılması ya da Cağaloğlu’ndaki sübyan mektebinin kıpkırmızı bir yağlı boya ile boyanmasına neden oluyor” dedi.
Her yapılan telafi uygulamasının, tarihi yapıtların dokusuna ziyan verebileceğini lisana getiren Dilbaz, “Bunlar elbette ki telafi edilebilir lakin her yapılan telafi, her yapılan dönüştürme gayreti bu tarihi yapıtların dokusuna, yerine konulamayacak ziyanlar veriyor. Bazen bu kumlamayla yapılıyor ve bu kitabenin üzerindeki yazılar okunmaz hale geliyor. Yapılması gereken şey tarihi eser şuurunu biraz daha artırmak ve bu tipten onarımlarda yalnızca bu mevzuya bakan özel müteahhitlerle çalışmak, işi profesyonellerine bırakmak. Yoksa bu mantıkla, elimizde kalan tarihi yapıtlarımızı süratle kaybederiz” diye konuştu.
1762 SAFER AYINDA ÇİZİLDİ
Güneş saatinde “Eser-i Şami-zade, kad resemehu Yahya, Fi sene 1176 S.” yazısı yer alıyor. Günümüz Türkçesi ile bu sözler, “Şamlıoğlu’nun yapıtıdır. Yahya da 1762 yılı Safer ayında çizmiştir/resmetmiştirö manasına geliyor. Güneş saatinin en alt köşesinde “Zuhr”; ortasında ise “Asr” yazıyor. Zuhr öğlen; Asr ise İkindi demek. Asr yazısının karşısında ise 8 sayısı var. Bu sisteme nazaran akşam saat 12’de olurken, öğlen vakti ise 4’e rastlıyor.
Memurlar
