Suriye’deki savaş nedeniyle 2015’de Türkiye’ye gelen oto tamircisi Muhammed Dugan, kendisi üzere Halep’ten göç eden Beyan B. ile 2018 başında Yeşilpınar’da yapılan bir düğünle evlendi. Muhammed 23, Beyan ise 15 yaşındayken birinci çocukları oldu. Beyan B., Gaziosmanpaşa’da özel bir hastanede 21 Kasım 2018’de doğum yapınca, Gaziosmanpaşa İlçe Nüfus Müdürlüğü savcılığa bilgi verdi.
“EŞİM VE AİLESİYLE MUTLUYUM”
Sözünde, ortak tanıdıklar aracılığıyla eşiyle tanıştığını, ortalarında duygusal bağ olunca ailelerine söyleyerek evlendiğini söyleyen Beyan B. “Suriye’de küçük yaşta evlilik yasaldır. Türkiye’de küçük yaşta evliliğin yasak olduğunu bilmiyorduk. Eşim ve ailesiyle mutluyum” diyerek şikayetçi olmadı. Lakin savcılık, “Her ne kadar tabir verdiği tarihte 15 yaşını ikmal etmiş olup şikayetçi olmadığını beyan etmişse de, 15 yaşından küçükken cinsel bağlantı konusundaki isteğinin geçerli olmadığı” gerekçesiyle Muhammed Dugan hakkında “Çocuğun nitelikli cinsel istismarı” cürmünden 20 yıla kadar mahpus istemiyle dava açtı.
İstanbul Ağır Ceza Mahkemesinde yargılanan Muhammed Dugan tabirinde, hata işlemek kastıyla hareket etmediğini belirterek “Suriye’deki kurallara uygun formda Türkiye’de eşimle evlendim. Türkiye’de bu yaşta bayanlarla evlenilmeyeceğini bilmiyordum” dedi.
“RIZA BİLE OLSA SUÇ”
Mahkeme davayı 21 Ocak 2021’de karara bağladı. Gerekçeli kararda, “mağdurun ve sanığın Suriye’de mağdurun yaşındaki kızların evlenmesinin yasal olduğunu söyledikleri, Türkiye’de 15 yaşından küçük yaştakilerle isteği bile olsa evlenmenin kabahat olduğunu bilmediklerinin anlaşıldığı” vurgulandı.
MAHKEME “HATA” KAPSAMINDA KIYMETLENDİRDİ
Aksiyonun cürüm olduğu vurgulanan münasebette, “Suriye Arap Cumhuriyeti’nde yaşanan olaylar nedeniyle Türkiye’ye iltica ettikleri ve Türkiye’de yaşamaya başladıkları, Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) 15 yaşından küçük çocuklara karşı cebir, tehdit, hile yahut iradeyi etkileyen öbür bir neden olmaksızın dahi gerçekleştirilen her türlü cinsel davranışın çocuğun istismarı hatası olarak düzenlendiği” kaydedildi. Münasebette, “Ancak TCK’nin 103. hususundaki bu düzenlemenin memleketler arası benimsenmiş, kabul görmüş bir düzenleme olmadığı, ülkeden ülkeye farklılıklar gösterdiği, Avrupa Kurulu üyesi devlet statüsü bulunmayan Suriye Arap Cumhuriyeti vatandaşı olup iltica ederek ülkemize gelen ve şimdi kısa bir müddet Türkiye’de bulunan sanıktan, cinsel erginlik yaşının ve yaş alt sonunun 15 olduğunu ve bu yaştakilerle isteğe dayalı bile olsa cinsel münasebete girmenin kabahat oluşturduğunu bilmesinin beklenemeyeceği” tabir edildi. Kararda, mağdurun beyanı ve sanığın savunmasında Suriye’de mağdurun yaşındaki kızların evlenmesinin yasal olduğu istikametindeki beyanlarının tersine evrakta rastgele bir bilgi ve evrak bulunmadığı, sanığın Türkçe bilmemesi, Türkiye’de uzun yıllar kalmaması, yaşı, sosyo kültürel durumu, yaptığı iş, eğitim durumu birlikte kıymetlendirilerek sanık Muhammed Necip Dugan’ın “Çocuğun nitelikli cinsel istismarı” aksiyonunu işlediği, lakin sanığın TCK’nin 30/1. unsuruna nazaran yanılgı kapsamında hareket ettiği belirtilerek beraatine karar verildiği belirtildi.
SAVCI İSTİNAF MÜRACAATINDA BULUNDU
Mahkemenin beraat kararına karşı ise savcı, itirazda bulundu. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmek üzere sunulan istinaf talebinde, “15 yaşından küçükle rızaen cinsel alakaya girme hareketinin genel kasıtla işlenen bir cürüm olduğu, TCK’da bu cürüm için genel kasıt haricinde özel bir kasıt aranmadığı, ceza genel teorisine nazaran sanığın ceza kanununu bilmemesinin mazeret olarak kabul edilemeyeceği, sanığın da mağdurun da ülkemizde yaşadığı ve cürüm fiilinin ülkemizde ika edilmiş olduğu, genel olarak yargılama yetkisi Türk yargı mercilerinde olan bir olayda hata faillerinin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olup olmamalarının, vatandaş olup olmamalarının yahut vatandaşlığa sonradan geçmiş olup olmamalarının cürmün oluşumunu etkilemeyeceği, mahkemenin yapmış olduğu yorumun Türk Ceza Hukuk sistemine, kabul görmüş ceza genel teorisine uygun olmadığı” belirtildi.
“MAHKEMENİN YORUMUNUN YASAYA UYGUN OLMADIĞI…”
Savcının talebinde şu sözlere yer verildi:
“Somut olayda sanığın mahkumiyetinin, ailesel olarak ve sosyolojik bakımdan istenmeyen sonuçlara yol açacağı tasasıyla beraat kararı kurulamayacağı, açık ve net olan cezai düzenlemenin herkes için mutlak bağlayıcı olduğu, rastgele bir toplumsal sınıfa özel bir ayrıcalık tanınmayacağı, Türkiye Cumhuriyeti sonlarında yaşayan herkesin ceza maddelerine uymakla mutlak olarak yükümlü olduğu göz önüne alındığında mahkemenin yapmış olduğu yorumun, sonuçları itibariyle ailesel ve sosyolojik açıdan olumlu sonuçlar doğurmaya matuf olmakla birlikte yöntem ve yasaya uygun olmadığı ve anılan kararın bu nedenle bozulması gerektiği kanaatine varılmıştır.”
“SURİYE’DE YASAK YOK”
Savcının ceza verilmesi tarafında talepte bulunduğu Muhammed Dugan, eşi Beyan, çocukları Mahmud ve Hatice, ayrıyeten kendi annesi, babası ve kardeşleriyle toplam 8 kişi olmak üzere Gaziosmanpaşa’da bir apartmanın bodrum katında yaşıyor. Dava sürecini sorduğumuz Muhammed Dugan, “Suriye’deyken bunun (eşini kastediyor) ailesini tanıyordum. Bunu seviyorum, onlar da beni seviyor. Sonra evlendik. Savaştan sonra Türkiye’ye geldim, Halep’ten. Türkiye sıkıntı, mahpus var. Türkiye’de yaşı küçükle evlenmenin yasak olduğunu bilmiyorum ki. Artık kızım da oldu, daha mahkeme bitmedi. Suriye’de yasak yok, yaşı küçükle evlenmek olağan, külfet yok orada. Severek evlendik” dedi. Eşinin Türkçe bilmediğini belirten Muhammed Dugan, “Türkçe zor” diyerek kendisinin de işe gidip gelirken az öğrenebildiğini söz etti.
“BİR KONUTTA 8 KİŞİ YAŞIYORUZ”
Birinci çocuğu Mahmud’un doğumundan sonra dava açıldığına yönelik sorumuz karşısında Muhammed Dugan, “Evet. Mahkemede, Türkiye’de yaşı küçükle evlenmenin problem olduğunu bilmiyorum dedim. Ancak artık ne olacak bilmiyorum” biçiminde konuştu. Oto tamirciliği yaptığını söyleyen Dugan, Türkiye’de olmaktan şad olduğunu, çalıştığını, savaştan sonra geldiğini ve 6 yıldır Türkiye’de olduğunu belirtti. Eşinin artık 17 yaşında, kendisinin de 25 yaşında olduğunu söyleyen Muhammed Necip Dugan, “Çok şükür problem yok. Hayat devam” dedi.
AVUKAT MORALIOĞLU: “ÇOCUK EVLİLİKLERİNİ KABUL ETMEMİZ MÜMKÜN DEĞİL”
İstanbul Barosu İsimli Yardım Ofisi Sorumlu Avukatı Aylin Moralıoğlu ise çocuk yaşta evlilikle ilgili tüzel değerlendirmede bulundu. Moralıoğlu, “Türkiye’de 17 yaşın altında evlilik yaşı yasak. Taraf olduğumuz çocuk hakları kontratına nazaran de 18 yaşın altındaki herkes çocuk sayılıyor. Olağan bu türlü bir çelişki doğuyor bu durumda. Öncelikle ortak bir çocuk kavramının kararlaştırılıp ve 18 yaşının tamamlanmasının ön görülmesi gerekiyor evlenme yaşı olarak. 17 yaşın altında evlenmek istiyorsa ya da evlilik zaruriyse bununla ilgili mahkeme kararı, ailesinin onayı gerekiyor. Fakat doğal bu fevkalâde hallerin de mahkeme tarafından çok iyi araştırılması gerekiyor ” dedi. Şahsî haller ya da kamu faydası üzere durumların cürmü ortadan kaldırmadığını tabir eden Moralıoğlu, “Türk Ceza Kanunu’na nazaran de kanunu bilmemek mazeret sayılmaz. Taraf olduğumuz milletlerarası mukavelelere nazaran İstanbul Mukavelesi, Çocuk Hakları Mukavelesi çocuk evlilikler tarafından sakıncalı bir durum var. Burada çocuğun üstün faydası kavramının göz önünde bulundurulması gerekir” dedi. Çocuğun isteğini da kabul etmenin mümkün olmadığını vurgulayan Moralıoğlu, “Aksi halde çocuk evliliklerin önünü açmış olursunuz. Açtığınız vakit cinsel şiddetin, aile içi şiddetin önünü açmış olursunuz. Yani bunun jenerasyonlar ortası transferini sağlarsınız, kız çocukları açısından üretime katılmasını engellersiniz, birey olmasını engellersiniz, eğitim hakkından mahrum bırakırsınız. Bu da kabul edilebilir bir şey değildir. Çocuk evliliklerini kabul etmemiz mümkün değil, zira bu hem çocuk haklarına, hem bayanın insan haklarına alışılmamış bir durum” diye konuştu.
“UYGULAMA AÇISINDAN EKSİKLİK VAR”
Kocanın tutuklanmasıyla da yaşanan mağduriyetlerle ilgili ise Aylin Moralıoğlu, şunları söyledi: “Bu tip mağduriyetler çok yaygın. Hem kendi vatandaşlarımız, hem de mülteci bayanlar için. Bununla ilgili de taraf olduğumuz kontratlardaki kurumları yaratıp oradaki toplumsal siyasetlerle, çeşitli merkezlerle bu problemlere deva getirmemiz gerekiyor. Zira biz çocuk evliliklerinin önünü açarsak kız çocukları, erkek çocukları çok mağdur olacak. Bununla ilgili eğitim, toplumsal siyasetler, merkezler, bütün bu eşgüdümü sağlayacak ünitelerin oluşturulması gerekmekte. Uygulama açısından ne yazık ki bu türlü bir eksiklik var. Biz daima şunu söylüyoruz hukukçular olarak, öncelikle çocuğun üstün faydası göz önünde bulundurulması gerekiyor. Yani biz bu bahislerle ilgili mağduriyetleri engellemek için biliyorsunuz orta sıra kamuoyuna gelen yasa değişiklikleri de oluyor bu mevzuyla ilgili evlendirilmesi üzere. Ancak şayet biz bunları sağlarsak çocukların geleceğini, bilhassa kız çocukların geleceğini de mahkum etmiş oluruz. Bizim vazifemiz devlet olarak kız çocuklarını yetişkin, eğitimli bireyler olarak topluma kazandırmak, üretime katmak, eğitim imkanı vermek, çalışma hayatında erkeklerle eşit bir biçimde yer almalarını sağlamak işte bütün bu mağduriyetleri gidermek çok kıymetli olabilir, lakin öncelikle korunması gereken menfaat nedir bunu düşünmemiz gerekir.”
Memurlar