Kovid-19’un hayatımıza girmesiyle birlikte sağlıklı ve sürdürülebilir besinin ne kadar değerli olduğu bir defa daha anlaşıldı. Bu devirde un ve bakliyata artan talep lisanlı depoculuk işletmelerini de harekete geçirdi. Yatırımların hareketlendiği alanda, şu sıralar artan fiyatlara bağlı olarak stokçuluk tartışmaları yaşanıyor. Türkiye’de 170’ten fazla noktada 6.6 milyon ton kapasiteli lisanslı depo bulunuyor. Bu yıl pandemi ve dünya piyasalarındaki gelişmelere bağlı olarak tarım eserlerine talebin arttığını anlatan Tarım Eserleri Lisanslı Depo ve Yetkili Sınıflandırıcı Şirketleri Derneği(LİDAŞDER) Lider Yardımcısı Hikmet Özkan, “Bu hasat periyodunda hububat eserlerinde lisanslı depoların doluluk oranı yüzde 40 civarına ulaştı. Mısır hasadının başlamasıyla doluluk oranları yüzde 70 düzeylerine çıktı” sözlerini kullandı.
DEPO SAHİBİ BEKLEMEDE
Lisanslı depolara teslim edilen eserin sigortalı ve devlet garantisinde olduğunun altını çizen Özkan, ” Satış ve alış süreçleri Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) ve Türkiye Eser İhtisas Borsası (TÜRİB) platformu üzerinden elektronik ortamda çarçabuk gerçekleşiyor” dedi. TÜRİB platformu üzerinden hububat eseri alım ölçülerinde artış olduğunu belirten Özkan, şunları kaydetti: “Hasatla birlikte TMO, buğday, arpa ve mısır eserlerinde iyi bir alım fiyatı açıklandı. Piyasa fiyatları TMO fiyatları üzerine çıktı ve lisanslı depolara çiftçiler tarafından teslim edilen eserler tüccar ve endüstriciler tarafından satın alındı. Bu durumdan çiftçilerimiz karlı çıktı. Lakin lisanslı depolardaki eseri satın alan bireyler, fiyatların daima hatta günlük yükselmesi nedeniyle bekleme konumunda kaldı.” “Bu durumda eseri satın alan tüccar ve sanayicilerimizi ve bu eserleri depolayan lisanslı depoları stokçulukla itham etmeyi mutlaka gerçek bulmuyoruz” diyen Hikmet Özkan, Özkan, “Böyle birileri varsa lisanslı depolar dışında aranmalıdır” diye konuştu. İthamlar yerine, piyasa düzenlemesi manasında gerekli önlemler alınarak sürecin yönetilmesi gerektiğini anlatan Özkan, şunları söyledi: “Nitekim; son günlerde hububat ve yağlı tohumlarda gümrük vergilerinin düşürülmesi, TMO’nun yaptığı ithalat ihaleleri ve dala yaptığı satışlar piyasaları rahatlattı ve elinde eseri olan bireyleri satışa yöneltti.”
TMO’DAN YAKIN TAKİP
Öbür taraftan TMO Genel Müdürlüğü, un piyasalarındaki istikrarsızlığı önlemek gayesiyle stoklarından ekmeklik buğday satışını artırırken, bunun tesirlerini izlemek için de “Elektronik Satış Platformu” üzerinden takip sistemi başlattı. Genel Müdürlükten yapılan açıklamada, TMO’nun, hububat piyasalarında gelişmeleri yakından takip ederek satış siyasetlerini belirlediği, kesimin ham husus tedarikinde sürekliliği sağlayarak fiyat istikrarını korumak gayesiyle piyasaya eser arz ettiği anımsatıldı. Açıklamada, “Özellikle salgın periyoduyla yurt içi ve yurt dışı piyasalarda buğday fiyatlarındaki yükselişler sebebiyle ekmeklik un fiyatlarında bölgelere nazaran değişmekle birlikte değerli ve süratli artışlar görülmüştür” sözleri kullanıldı.
ALANDA YATIRIMLARDA HAREKETLİLİK BAŞLADI
Hikmet Özkan, pandemi sürecinde lisanslı depoculuk yatırımlarının kısmen sürat kazandığını fakat döviz kurundaki hareketliliğe bağlı olarak yatırım meblağlarının yükselmesiyle yatırımlarda gecikmeler yaşandığını kaydetti. Özkan, gecikmelerin önümüzdeki günlerde telafi edileceğini düşündüklerini tabir etti. Hububatta lisanslı depoculuk yapılabilmesi için en az 2 bin ton kapasiteli bir silo kurulması gerektiğini anlatan Özkan, “Bu gün itibariyle kalitesine bağlı olarak 20 bin ton kapasiteli bir çelik silonun anahtar teslimi kuruluş maliyeti arsa hariç 15-16 milyon lira civarında. Genel sözle kapasitesine bağlı olarak ton başına yatırım meblağı 80-110 dolar ortasında değişiyor” dedi. Lisanslı depo işletme masraflarının ise kapasiteye bağlı olarak değiştiğini söyleyen Özkan, “20 bin ton kapasiteli bir lisanslı depo işletmesinin doluluk oranına bakılmaksızın yıllık işletme sarfiyatı 800 bin lira civarındadır” değerlendirmesinde bulundu.
KAPASİTEMİZ 2021’DE 8 MİLYON TONA ÇIKACAK
Lisans alarak faaliyete geçecek kapasitenin 2021 Haziran ayına kadar 7,5-8 milyon tona, 2022 yılında 9 milyon tona, 2023 yılında ise 10 milyon tonun üzerine çıkacağını düşündüklerini aktaran Hikmet Özkan, “Lisans kapasitesinin 10 milyon tonun üzerine çıkmasıyla hububat, baklagiller ve yağlı tohumlarda talep büyük oranda karşılanmış ve lisanslı depoculuk sistemi yurt geneline yaygınlaştırılmış hale gelecektir” sözlerini kulandı.
İstek Kurum
Memurlar
