Beykent Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Meslek Yüksekokulu Beslenme ve Diyetetik Kısmı Arş. Gör. Eda Balcı, son vakitlerin gündem hususlarından biri olan, eserler üzerindeki ‘Son Kullanma Tarihi’ ile ‘Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi’ ibarelerinin ortasındaki farkları anlattı. Balcı, “Yapılan çalışmalarda Türkiye’deki besin israfının en büyük sebeplerinden biri olarak ‘kullanılabilir besin israfı’ geliyor. Etiketleri yanlış okuma, anlayamama ve etiket üzerinde yazanlar hakkında bilgi sahibi olmama bu israfı tetikliyor” sözlerini kullandı.
”TAVSİYE EDİLEN TÜKETİM TARİHİ PEK BİLİNMİYOR”
Besinlerin üzerindeki etiket bilgilerinden besin ile ilgili birçok şey öğrenebilmenin mümkün olduğunu belirten Balcı, “Bu bilgilerden biri besinin ‘son tüketim tarihi’ başkası ise ‘tavsiye edilen tüketim tarihi’. Bu iki tarih birbirinden farklıdır. Lakin, ortalarındaki farkı ne yazık ki birçok insan bilmemekte ve bunun sonucunda binlerce ton besin çöpe gitmektedir. Genel olarak, Türkiye’de Son Tüketim Tarihi’nin (STT) ne manaya geldiği bilinirken, Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi (TETT) ile ilgili bilgilerinin olmadığı ve bu yüzden bilinçsiz hareket edilerek besin israfına neden oldukları görülüyor” dedi.
STT VE TETT ORTASINDAKİ FARK NEDİR?
Son tüketim tarihinin, Son Kullanma Tarihi (SKT) olarak da söz edildiğini belirten Balcı, bu tarihin besinin güvenilirliği ile ilgili olduğunu; besinin kalitesi ve sağlıklı bir formda en son hangi tarihe kadar kullanabileceğini tabir ettiğini söyledi.
Türk Besin Kodeksi Etiketleme Yönetmeliği’ndeki tarifine nazaran STT’nin “mikrobiyal açıdan kolay bozulabilen ve kısa bir müddet sonra insan sıhhati açısından tehlike teşkil etmesi olası besinlerin tüketilebileceği son tarihi gösterir” biçiminde söz edildiğinin altını çizen Balcı, STT etiketleme biçiminin genel olarak riskli besinlerde bulunduğunu söyledi.
Diyetisyen Balcı, bu besinlerden kimilerinin süt ve süt eserleri, et ve et eserleri ve yumurta üzere besinler olduğunu; STT dolan besinlerin insan sıhhatini tehlikeye attığından ötürü çabucak atılması gerektiğini söz etti.
”TETT GEÇSE DE GIDAYI ÇÖPE ATMAYIN”
TETT’nin daha farklı bir bilgi verdiğini belirten Balcı, ”TETT, Türk Besin Kodeksi Etiketleme Yönetmeliği’ne nazaran, uygun halde koruma edilmesi durumunda besinin kendine has özelliklerini koruduğu süreyi gösteren tarihtir. Etikette belirtilen TETT gününe kadar besin, kalitesini en iyi biçimde koruma edebilmektedir. Lakin bu tarihten sonra besinin kalitesi ve besin kıymeti azalmaya başlayabilir. Bilhassa bakliyat, çay, şeker üzere raf ömrü daha uzun olan besinlerin etiketinde TETT yer almaktadır. Bir besinin TETT’si geçtiyse birtakım özelliklerini kaybetmiş olabilir ancak bunlar sıhhatimizi olumsuz etkileyecek durum değildir. O yüzden TETT geçti diye gıdayı çabucak çöpe atmamalıyız. Şayet besinde makus koku ve istenmeyen lezzet varsa o durumda tüketilmemesi ve atılması gerekmektedir” ikazında bulundu.
”TÜM DÜNYADA KAYNAKLAR GİDEREK AZALIYOR”
Balcı, tüm dünyada kaynakların giderek azaldığını, ayrıyeten besin kayıp ve atıklarının ekonomik, çevresel ve toplumsal sürdürülebilirliği tehdit eden global bir sorun haline geldiğine dikkat çekerek, “Bu sebeple tüketicinin bilinçlendirilmesi, etiket bilgilerinin yanlışsız yorumlanabilmesi için tüketiciye yönelik kılavuzların hazırlanması gerekmektedir. Bu bahiste herkesin şuurlu olması besin israfının önlenmesi için çok önemlidir” tabirlerini kullandı.
Memurlar
