Cihat Aslan – Marmara Denizi’ni tehdit eden müsilaj ya da bilinen ismiyle deniz salyasını karadan ve havadan drone ile takibimizde Kocaeli’ye geldik. Burada da durum İstanbul’la birebir. Derince’nin Mükemmeller Plajı, Gölcük’ün Değirmendere Kıyısı ve Karamürsel’in Altın Kemer Plajları deniz salyası ile kaplandı. Karamürsel’in mavi bayraklı tek plajı olan Altın Kemer Plajı’ndan artık mavi sular değil, beyaz yapışkan deniz salyaları akıyor. Kimi vatandaşlar “Bu sene denize nasıl girelim” derken, kimileri ise aldırış etmeden müsilajlar ortasında yüzerek duruma aldırış etmiyor.
Milliyet, Marmara Denizi’nin etrafını beyaz katman ile kaplayan müsilaj tehdidini takip etmeye devam ediyor. İstanbul’dan sonraki durağımız liman ve sanayi kenti olan Kocaeli oldu. Darıca’dan Kocaeli’nin Eskihisar, Dilovası, İzmit merkezlerinde geçtiğimiz haftalarda kıyıda koku ve imaj kirliliği oluşturan deniz salyasının (müsilaj) esen sert rüzgârlar nedeniyle taşındığı ortaya çıktı.
‘KUŞ BİLE KONAMIYOR’
İzmit’teki balıkçılar, şu anki müsilajın 10 katının geçtiğimiz haftalarda kıyılarında olduğunu lakin esen sert rüzgârlarla Marmara Denizi’nin açıklarına dağıldığını söylüyor. Balıkçılardan Hamit Doğan, “1 hafta evvel denizin üzeri yağ üzere tabakaydı. Kuşlar bile konamıyordu. O periyot denize attığımız ağları çekemiyorduk. Rüzgârlarla birlikte salya açığa yayıldı ve denizin altına indi. Şu an kıyılar pak fakat bunun sonu yok tekrar ortaya çıkarsa ne yaparız” dedi.
Fakat Kocaeli’de her ilçede durum tıpkı değil. Kimi ilçelerin deniz kıyıları, gözle görülür bir formda beyaz salyalarla kaplı. O ilçelerden biri de Derince. İlçenin ‘Harikalar Plajı’nın yat limanına yakın olduğu bölgesinde müsilaj denizin kıyıya yakın kısmını katman olarak kapladı.
Evvelce ilçenin en çok denize girilen ve oturulan kıyısı olan ‘Harikalar Plajı’nın etrafı şu an ise çok sessiz. Yürüyüş yapan birkaç insan dışında kimse yok.
Otomobillerini kıyı kenarına çekerek oturmaya gelen vatandaşların otomobil camları koku nedeniyle sonuna kadar kapalı.
Kocaeli’nin bir öteki cennet ilçesi Gölcük de tıpkı kaygıdan muzdarip. Gölcük’ün en hoş kıyısı Değirmendere’de deniz, karadan en az 5 metre uzaklığa kadar müsilajla kaplandı. Değirmendere kıyısının en az 100 metreden fazla kıyısını deniz salyası doldurdu. Kıyıda dikkatimizi çeken karelerden biri de müsilaj birikintisi üzerinde duran taşın suyun tabana çökmemesi. Olağan kıyı bu durumdayken balıkçılar, kıyıya yakın işletme sahipleri ve deniz kıyısında meskeni olan vatandaşlar durumdan çok şikayetçi.
Değirmendere kıyısında yıllardır balık tuttuğunu belirten Şenol Sayar, “Müsilajın tarafı rüzgâra nazaran değişiyor. Bugün burada yarın bakarsınız karşı kıyıda. Bazen o kadar fazla oluyor ki oltayı attığımda kurşun tabana batmıyor. İmaj kirliliği açısından rezalet, hava ısındığı vakit da kokusu ise felaket. Bu sene balık var denizler fazla kullanılmadı dedik lakin başımıza salya çıktı” sözlerini kullandı. Bir öbür balıkçı İsmail Döğen ise, “Bu kıyı evvelden bu devirlerde balıkçılarla dolu olurdu. Şu an yalnızca 3 kişiyiz. Evvelce ortamızda yer arbedesi olurdu. Müsilajdan öncesi ile sonrası ortasında balık avlamakta çok fark var. Müsilajın olduğu bölgeye balık da gelmiyor” diye konuştu.
‘MÜŞTERİLER KAÇIYOR’
Salyanın en fazla etkilediği kesim elbet, müsilajla kaplı kıyılardaki kafe işletmeleri. Salgın nedeniyle kapalı olan lakin 1 Haziran olağanlaşma adımları ile açılan Değirmendere kıyısındaki kafeler saat 13.00 olmasına karşın sinek avlıyor.
Değirmendere kıyısında kafe sahibi Birol Solak, “Ticari olarak baktığımızda bizim için çok berbat bir durum. Tüm müşterilerimiz şikayet ediyor. Pandemi nedeniyle esasen geçtiğimiz 14 ayın yaklaşık 8 ayı kapalı durumdaydık. Evvelce pandemi nedeniyle düşünce yaşıyordum, artık de başıma bu salya çıktı. Önümüz yaz ayları. Hava ısındıkça kıyı kokacak. Bir hafta evvel cam açamaz hale gelmiştik. Salyanın kokusundan ve manzarasından çok şikayetçiyiz. Bir tahlil bulunsun” dedi.
Kocaeli’nin bir öbür ilçesi Karamürsel’de de kentin kimi bölgelerinde kıyı müsilaja teslim olmuş durumda. İlçenin mavi bayraklı tek plajı olan Altın Kemer Halk Plajı Kıyısı de müsilajdan nasibini almış. Bir vakitler mavi berrak suyu olan kıyı, şu an bembeyaz salya katmanıyla dolu.
Plaj hakkında bakanlığın sitesinde verilen bilgilerde, “Plaj, sanayi tesislerinin ilçede yer almaması ve evsel arıtmaların yüzde 100 oranında arıtılmasının sağlanması sebebi ile evsel ve endüstriyel kirlilikten etkilenmemektedir. Plajın muhteviyatı kum olup, 190 metre uzunluğunda ve 18 metre genişliğindedir. Altın Kemer Plajı 2012, 2013, 2014 yıllarında mavi bayrak almıştır” deniliyor.
Lakin plaj, buna karşın tüm Marmara Denizi’ni kaplayan müsilaj istilasına maruz kaldı.
‘DERELERDE KİRLİLİK YÜKÜ AZALTILMALI’
Kocaeli Etraf Mühendisleri Odası Lideri Gökhan Tilki, müsilaja karşı yapılması gerekenleri Milliyet’e anlattı:
Endüstriyel ve evsel atık su arıtma tesisleri yaygınlaştırılmalı, tesislere yönelik kontroller artırılmalı.
Tüm deşarjların sıcaklık ve kirlilik parametreleri eş vakitli ve çevrimiçi olarak izlenmeli.
Arıtılmış suların tekrar kullanımı zarurî tutulmalı ve desteklenmeli.
Marmara’ya deşarj olan akarsu ve derelerdeki deşarj standartları revize edilmeli, kirlilik yükü azaltılmalı.
Gemi balast sularıyla ilgiliı kontroller daha ağır olarak sürdürülmeli.
Yaklaşık yılda 13 bin geminin giriş yaptığı İzmit Körfezi’nde gemilerden atık alınması ve atıkların denetimi yönetmeliği sıkı bir halde uygulanıyor. Fakat kontrollerin daha caydırıcı seviyede olması gerekiyor.
Tarımda kullanılan zirai ilaçların denetimsiz kullanımına müdahale edilmeli.
Denizden kum alınması, taban taraması, bilinçsiz avlanma üzere faaliyetler denetlenmeli.
‘BİR ŞEY OLMAZ’ DEYİP EŞİYLE BİRLİKTE YÜZDÜ
Altın Kemer Halk Plajı’nın yanında kafe işletmesi olan Muharrem Erdoğan (72), “Kendimi bildim bileli burada yaşıyorum. Bu sene müsilaj aşağı-yukarı iki aydır sürüyor. Bir türlü gitmiyor. Evvelden buradan yunus balıkları geçerdi. Ben daima yunusları izlemeye gelirdim kıyıya, lakin artık onlar da iki aydır geçmiyor. Bu sene denize güç gireceğiz üzere gözüküyor” sözlerini kullandı.
Bu ortada kıyıda fotoğraf çektiğimizde bir vatandaş eşi ile birlikte müsilaja aldırış etmeden denize girdi. Suyun içerisindeki müsilajdan neredeyse kaybolan vatandaş, “Batman’dan geldim. Müsilajı birinci kere duydum. Eşimle ‘Biraz serinleyelim’ dedik. Bize bir şey olmaz merak etmeyin” diyerek gözlerden uzaklaştı.
MÜSİLAJ NEDİR?
Suda fitoplankton olarak isimlendirilen mikro alglerin, çok çoğalması sonucu oluşan yapışkan salgıya müsilaj deniliyor. Deniz salyası olarak da isimlendirilen müsilaj, suyun üzerinde yahut tabanında beyaz yahut sarı renkte çamur üzere bir yapı oluşturuyor. Müsilaj oluşumu, denizdeki kirlilik ve deniz suyu sıcaklığındaki
artışa bağlanıyor.
Milliyet
