Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın tarihi açılış için Taksim’de… Taksim Camisi’nin açılış merasimi, cuma namazının akabinde gerçekleştirilecek.
Taksim’de temeli 4 yıl evvel atılan ve 4 bin kişinin birebir anda ibadet edebileceği cami, mühendislik açısından da birçok yeni özelliği de barındırıyor.
Taksim’de bir cami yapılması tarih boyunca gayret halini almış, Islahat Fermanı’nın ilanının sonrasında tarihte “93 Harbi” olarak bilinen büyük savaşta Rusların zaferinden iki yıl sonra Taksim Meydanı’ndan gözüken Aya Triada isimli kilisenin inşasının bitmiş, bu kilise Ruslar tarafından yaptırılmıştı.
Nazım Hikmet, 1921 yılında işgal altında olan İstanbul’da bölgedeki tek cami olan Ağa Cami’ne bakarak, “Havsalam almıyordu bu hüzünlü hali evvel ah, ey zavallı cami, seni bu türlü görünce sıkıntılı bir çocuk üzere imanıma bağlandım; Allah’ımın ismini daha çok candan andım…” dizelerini yazmıştı.
Demokrat Parti iktidarında Taksim’de bir cami inşa edilmesine ait teşebbüs 1952 yılında yapıldı. Mevlana ailesinden gelen tıp profesörü Feridun Nafiz Uzluk’un başkanlığındaki Anıtlar Derneği, İstanbul başta olmak üzere çok sayıda kentte mescitler yaptırmış bir dernekti. 1955 yılında derneğe, İstanbul Belediyesi’nin Taksim Cami için gerekli arsayı ayırdığı haberleri çıktı fakat proje gerçekleşmedi.
İkinci teşebbüs ise 1960’ların ortasında yapıldı. Teşebbüsün öncüleri ise iş adamları oldu ve cami maket olarak hazır hale getirildi. 1965 yılında periyodun başbakanı Süleyman Demirel, Taksim’de Ziraat Bankası ve Hazine’ye ilişkin arazinin cami yapılması kaidesiyle Vakıflar Müdürlüğü’ne satılması kararı aldı. 1979’da Süleyman Demirel başbakanlığı periyodunda bakanlar heyeti kararıyla Taksim’e cami yapılması kararlaştırıldı, fakat 12 Eylül 1980 darbesi çabucak ertesinde bakanlar konseyi kararı iptal edildi.
1983 yılında ANAP iktidarıyla beraber Taksim’e cami yapma niyet ve uğraşı tekrar gündeme geldi. Bugün, Taksim Camisi’ni inşa ederek vakfeden Z. Altan Elmas ve kardeşlerinin (Cem Hakan Elmas, Ufuk Elmaş, Atilla Elmas) İstanbul milletvekilleri olan babaları merhum Elaattin Elmas ve amcaları Hayrettin Elmasın devrin Başbakanı Turgut Özal’a müracaat ederek Taksim’e cami yapma isteklerini lisana getirdi. O yıllarda şimdi vakti gelmedi denerek uygun bulunmamış olsa da bu istek, aile büyüklerinden Elmas ve kardeşlerine bir miras olarak kaldı.
Taksim’e cami projesi 1991 yılında iş adamı İbrahim Arslan başkanlığında kurulan Taksim Cami Kültür ve Sanat Vakfı ile tekrar gündeme geldi. 86 kişilik vakıf meclisinde Recep Tayyip Erdoğan, Vehbi Koç, Rahmi Koç, Sabri Ülker, Sakıp Sabancı, Semiha Şakir, Şarık Tara, Osman Boyner, Ekmeleddin İhsanoğlu, Kemal Ilıcak, Asım Kocabıyık, Prof. Dr. Esat Coşan, İbrahim Cevahir, Tayyar Altıkulaç, Ahmet Kabaklı, Taha Akyol, Fuat Bol, Necati Özfatura bulunuyordu.
Çabucak harekete geçen Sanat Vakfı ve Vakıflar Müdürlüğü ortasında bir protokol imzalandı. Protokol, yerle ilgili planın düzeltilmesi için birlikte çalışılmasını ve yapılacak caminin mülkünün vakıflar müdürlüğüne bırakılmasını öngörmekteydi. 1992 yılında Vakıflar Müdürü, tekrar belediyeye planın düzeltilmesi için başvurmuş lakin belediyeden karşılık alamamıştı.
İNŞAAT SÜRECİ
27 Mart 1994 lokal seçimlerini Taksim’e cami kelamı veren ve kazanan Recep Tayyip Erdoğan; “Taksim’e cami müsaadesini vereceğiz, temelini de Cumhurbaşkanı Demirel’e attıracağız.” demişti.
Refahyol iktidarının başbakanı, Refah Partisi başkanı Necmettin Erbakan da Taksim Cami’nin temelini atacaklarını duyurdu. İdari ve türel süreçler nedeniyle Taksim’e cami yapılamadı.
Süreç ilerleyip 28 Şubat 1997 post çağdaş darbesiyle Refahyol hükümeti yıkıldı. Devrin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, 2013 yılında Taksim Camisi ve Topçu Kışlası’nın yapılacağını duyurmuş, fakat gelişen olaylar sebebiyle Taksim Cami’sinin üretimi tekrar ertelenmişti.
15 Temmuz 2016’daki darbe teşebbüsünün akabinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Taksim’e cami yapma amacına kaldığı yerden devam etti.
19 Ocak 2017’de İstanbul İki Numaralı Kültür Varlıklarını Müdafaa Konseyi’nin onayına kadar bu mevzuda bir adım atılmazken, Cumhurbaşkanı Erdoğan, 15 Temmuz 2016 hain darbe teşebbüsünün çabucak sonrasında 18 Temmuz’da Kısıklı’da darbe teşebbüsüne direnen Türk halkına hitabında ‘Taksime cami yapmanın da vakti geldi.’ diyerek cami inşasını tekrar lisana getirmişti.
Bu açıklamayı izleyen Altan Elmas, Taksim’e cami yapma fikrinin hayali ve tüm maliyetlerini hayırsever olarak karşılamak üzere inşasına talip olduğunu, o esnada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yanında bulunan devrin Güç ve Tabi Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak’a iletiyle ileterek talip olmuştu.
Elmas ailesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın onayıyla aile büyüklerinden devraldığı bu büyük hayali gerçekleştirerek 150 yıllık mazisi olan Taksim Cami’nin inşasını üstlendi.
Devrin Beyoğlu Belediye Lideri olan Ahmet Misbah Demircan, 10 Şubat 2017’de yaptığı açıklamada projenin mimarının Şefik Birkiye ve Sur Yapı’nın sahibi Elmas ailesinin bu proje inşaatını ve bedelini karşılayarak vakfedeceğini resmen duyurmuş, Taksim Cami’nin sembolik temeli Şubat 2017’de atılsa da Anıtlar Şurası’nın denetimli el hafriyatları yaptırdığı caminin inşaatına Haziran 2017’de başlanmıştı.
MİMARİ ÖZELLİKLERİ
Proje mimari olarak hem yer kat hem de birinci bodrum katta İstanbul’un en ağır arterlerinden olan İstiklal Caddesi ve Tarlabaşı Bulvarı’nı birleştiren ve bu ilişkiyi içerdiği toplumsal yerlerle besleyen, bu sayede de cami bünyesini daima canlı tutabilen bir yapıya sahip.
Taş ve prekast kaplama cepheleri ile titanyum çinko alaşım kaplı kubbeleri ile Taksim cami, cephelerinin tamamından giriş imkanı sunuyor. Bu sayede Taksim Meydanı, İstiklal Caddesi ve Tarlabaşı Bulvarı üçgeninde bir odak noktası oluşturabildiğine dikkati çekilen projede, mühendislik olarak mescitte Türkiye’de ve dünyada sayılı uygulamalardan olan Top-Down metodu kullanıldı.
“TOP–DOWN” SİSTEMİNİN KULLANILDIĞI TEK CAMİ
Taksim Camisi’nin mühendislik açısından ayrışan en değerli özelliğinin Top-Down sistemi ve bu sistemin kullanıldığı tek cami olması olduğu belirtilirken, cami bu formülle, klasik uygulamaların aksine sıfır katından aşağı ve üste yanlışsız inşa edildi.
Bu sistem sayesinde üretim esnasında derin kuyu hafriyatı yapılmadan, etraf bina ve yollara, meydana hiçbir ziyan vermeden inşa edilmesine imkan tanındı.
Caminin klasik cami formlarının çağdaş çizgiler ve gereçlerle yorumlanarak 19. yüzyıl Beyoğlu mimarisinden esinlenen özgün bir dizaynla inşa edildiği, kültür ve sanatla açısında bir çok vatandaşın bir ortaya geleceği, dijital kütüphanesinden yararlanıp kitap okuyacağı, dinleneceği, stantların yapılacağı bir kültür merkezine sahip olduğu tabir edildi.
TOPLAM NAMAZ KAPASİTESİ 4 BİN KİŞİ
Cami’nin, 2 bin 482 metrekarelik arsa alanı ve yaklaşık 16 bin metrekarelik inşaat alanına sahip olduğu da vurgulanırken, 163 araçlık kapalı otoparkıyla 2 bin 950 metrekarelik namaz kılınabilir bir alanı bulunuyor.
İbadet alanında 3 bin kişinin tıpkı anda namaz kılabileceği mescitte, dış avluda cenaze namazı kılabilecek kişi sayısı ise 2 bin 400. Bayanlar için 465 metrekarenin ayrıldığı mescitte, 620 bayan bir ortada namaz kılabiliyor. Caminin açık ve kapalı toplam namaz kapasitesi ise 4 bin kişi.
Projenin kubbe kaplamalarında kullanılan titanyum-çinko alışımı özel olarak getirtildi. Projede, 3 bin metrekare titanyum çinko alaşımı ile kubbe ve çatı kaplaması yapılırken, cephelerde kullanılan mermerler ise Bursa ocaklarından seçilmiş olan Emparador Light ve Antalya Demre ocaklarından seçilmiş olan Aero Cream taşlarından oluştu.
İç tezyinatlarında ve çizgi sanatı uygulamalarında “naht” tekniği kullanılan cami de mihrap, mimber ve kürsü tasarımı yeniden klâsik formun çağdaş bir yorumu olarak şahsen Mimar Altan Elmas tarafından tasarlandı. Mihrap dizaynında Esmaü’l Hüsna hattat Davut Bektaş telifi ile “istif yazı” ile yazıldı.
Projede 50 bin 500 metreküp hafriyat, 20 bin 500 metreküp betonarme betonu atılırken, 3 bin ton betonarme çeliği kullanıldı. 7 bin 500 metre fore kazık, 310 ton yapısal çelik imalatları, 8 bin metrekare cephe taş kaplama, bin 300 metrekare de cephe prekast montajı da yapıldı.
Taksim Camisi, 2 bin 482,46 metrekare toplam inşaat alanı, 33 metre kubbe yüksekliği, 2 şerefiyeli 64,80 metre minaresi, 10 bin metrekare otopark alanı, 4 bin kişi ibadet alanı, bin 800 metrekare bodrum ve taban katlarda salon, stant salonu, kütüphane ve aşevi yerleri sunuyor.
Milliyet
