Manisa’nın Soma ilçesinde, 13 Mayıs 2014’te meydana gelen maden kazasında, 301 madenci hayatını kaybetti. Faciadan sonra başlatılan isimli süreçte, ortalarında Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. İdare Konseyi Lideri Can Gürkan, Genel Müdür Ramazan Gerçek ile İşletme Müdürü Akın Çelik’in de ortalarında bulunduğu 8 kişi tutuklandı. Hazırlanan iddianamede, tutuklu 8 kişi için, ‘olası kastla öldürme’ cürmünden 301 kere 20-25 yıl, ‘neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama’ cürmünden 162 sefer 2-6 yıl mahpus cezası istedi. Tutuksuz 38 sanık için de ‘bilinçli taksirle birden fazla kişinin vefatıyla birlikte birden fazla kişinin yaralanmasına neden olma’ cürmünden 2-15 yıl mahpusla cezalandırılmaları istendi. Fakat bu bireylerden, 25’inin cezalarının, kusur durumundan ötürü 3’te 1 oranında artırılması talep edildi. Eksper raporundaki suçlamalardan ötürü, Alp Gürkan, Hayri Kebapçılar, Mustafa Yiğit, Murat Bodur, Haluk Sevinç, hakkında ‘bilinçli taksirle mevte sebebiyet vermekten’ 15 yıla kadar mahpus cezası istemiyle dava açıldı. Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davada karar verildi. Mahkeme heyeti, ortalarında Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. İdare Heyeti Lideri Can Gürkan’ın da bulunduğu tutuklu 5 sanık için 15 yıldan 22 yıl 6 aya kadar, 9 tutuksuz sanık için de 6 yıldan 10 yıla kadar mahpus cezaları verdi. Şirketin işvereni Alp Gürkan’ın da ortalarında bulunduğu 37 sanık ise beraat etti.
Yargıtay 12’nci Ceza Dairesi, ‘olası kastla insan öldürme’ kabahatinden ceza alan Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. İdare Konseyi Lideri Can Gürkan, idare heyeti üyesi Haluk Evinç ve mühendisler Efkan Kurt ile Adem Osmanoğlu’nun ‘bilinçli taksirle mevte ve yaralamaya neden olma’ hatasından cezalandırılmalarını istedi. Bunun üzerine sanıklar yarın Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi’nde yine hakim karşısına çıkacak.
DURUŞMA ÖNCESİ BASIN AÇIKLAMASI YAPILDI
Polis, duruşmanın yapılacağı Bülent Ciğeroğlu Kültür Salonu’nun etrafında geniş güvenlik tedbirleri aldı. Salonun etrafı bariyerlerle çevrilirken, araçların bölgeye girişine de müsaade verilmiyor. Duruşma öncesinde, ölen madencilerin aileleri ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri, Şehit Murat Öztürk Caddesi’ndeki yeşil alanda toplandı. ‘Soma için adalet. Çabucak şimdi’, ‘301’i unutmadık’ ve Soma’daki maden faciasında ömrünü yitiren 301 madencinin isimlerinin yazılı olduğu pankartlar açtı. Kümeye, CHP Küme Başkanvekili ve Manisa Milletvekili Özgür Özel, CHP Manisa Milletvekili Bekir Başevirgen ve CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, Akhisar Belediye Lideri CHP’li Besim Dutlulu da dayanak verdi. Küme ismine basın bildirisini kazada hayatını kaybeden madenci Erdoğan Köse’nin oğlu Berkan Köse okudu. Köse, “Babalarımızın, ağabeylerimizin, amcalarımızın ekmek davası çabasında hayatlarını, canlarını ortaya koyarak bedel ödedikleri bu katliamın adalet arayışını sürdürmekteyiz. 301 canımızı yitireli 7 yıl oldu. Yargıtay’ın kararı bizleri derinden yaraladı. Ne olursa olsun adalet sağlanana kadar buradayız. Alın teri dökmüş, emeklerinin karşılığını alamayan personellerin karanlık bir geleceği olsun istemiyoruz. Bizler, dik duruşumuzla davamızı takip edeceğiz” dedi.
Akabinde küme, yaklaşık 100 metre yürüyerek duruşmanın yapılacağı salonun önüne geldi. Küme, daha sonra izlemek için dağıldı. Duruşmayı izleyecek olanlar, HES kodları sorgulandıktan sonra tek tek içeri alındı.
MADENCİLERİN YAKINLARINDAN GÜRKAN’A REAKSİYON
Duruşma öncesinde mahkeme lideri tarafından, salondakilere koronavirüs hatırlatması yapıldı. Salona telefonlar alınmazken, maske takmanın zarurî olduğu vurgulandı. Salonda ölen madencilerin aileleri, yakınları ve avukatları yer alırken, tutuksuz sanıklar SEGBİS ile duruşmaya katıldı. Mahkeme lideri, duruşma geçmişini okuduktan sonra, ölen madencilerin yakınlarının avukatları sanıkların SEGBİS ile bağlanmasına reaksiyon gösterdi. Madencilerin duruşmayı izleyen aileleri de bulundukları yerden bu karara alkışla reaksiyon gösterirken, salonda kısa müddetli gerginlik yaşandı. Mahkeme lideri, birinci kelamı Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. İdare Şurası Lideri Can Gürkan’a verdi. Meydana gelen olay sebebiyle büyük hüzün yaşadığını belirten Gürkan, “Aradan geçen 7 yılda biz de aileler üzere tarifsiz ıstıraplar yaşıyoruz. Geçmiş celselerde uzun uzun savunmalar yapmıştım. Beraatimi istiyorum” dedi. Gürkan’ın konuşması sırasında izleyiciler bir kere daha reaksiyon gösterdi ve salonda tartışma yaşandı. Gürkan’ın avukatları da müvekkillerinin beraatini talep etti.
Hayatını yitiren madencilerin avukatlarından Can Atalay, Yargıtay 12’nci Dairesi’nin davanın tekrar görülmesi için verdiği kararı eleştirdi. Atalay, “Bu kararı tanımıyoruz. Biz, sanıklara muhtemel kasttan ceza verilmesini istiyoruz” dedi. Duruşma sürüyor.
‘ORTA OYUNU OYNANMAKTADIR’
CHP Küme Başkanvekili ve Manisa Milletvekili Özgür Özel, Soma’daki 301 madencinin hayatını yitirdiği kömür ocağı faciası davasında, ‘olası kastla insan öldürme’ cürmünden ceza alan Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. İdare Konseyi Lideri Can Gürkan, idare konseyi üyesi Haluk Evinç ve mühendisler Efkan Kurt ile Adem Osmanoğlu, Yargıtay 12’nci Dairesi’nin ocak ayında verdiği karar doğrultusunda ‘bilinçli taksirle vefata ve yaralamaya neden olma’ cürmünden tekrar yargılandığı davaya verilen ortada açıklamalarda bulundu. Şu an pandemi koşuları olduğuna dikkati çeken Özel, “Bu dava birinci başladığında kilometrelerce kuyruklar vardı. Kamuoyunun en üst seviyede hassaslığı vardı. Dünya basını buradaydı. O zamanki his ile mahkeme salonunda Soma için adaletin sağlanması inancı ile ailelerden yana, Soma mağdurlarından yana bir atmosferle başlamıştık. Burada, 22 blok dava izledik. Günlerce ve yıllarca buradaydık. En sonunda kamuoyunun hassaslığının azalması ve mahkeme heyetine yönelik evvel içerideki tehditler, baskılar sonra da mahkeme liderini tam karardan evvel değiştirilmesiyle burada adalet arayışı noktasında, annelerin ve balaların umutları tükenmeye başlamıştı. Mahkeme verdiği kararda 301 hayatını kaybeden kişi için farklı ayrı karar vermek yerine taksirle, kolay taksirle kararlar vererek 5 sanık haricindekileri tahliye ederek beklentilerin çok altında cezalarla davayı tamamladı. İstinaf birtakım şeyleri değiştirdi lakin Yargıtay geçen eylül ayında 5 üyesinin oy birliğiyle ‘Olmaz o denli şey’ dedi. ‘Böyle bir davada mümkün bir kast yoksa hangi davada olacak’ dedi. Milyonlarca sayfalık evrağı inceleyen 5 üye verdikleri karar ile buradaki kararı bozdular ve ‘Siz 301 kişiyi mümkün kastla öldürme kabahatinden ve 162 kişiyi muhtemel kastla yaralama cürmünden yargılamayı tekrarlamalısınız’ dediler. Belge buraya gelmek yerine Yargıtay Başsavcılığı’nda tutuldu. O sırada 5-0 karar veren üyelerden 3’ü değiştirilip yerine Kenan İpek, yani daha evvel Adalet Bakanlığı müsteşarlığı da yapan ve Adalet Bakanlığı vazifesini de belirli bir mühlet yapan son derece siyasi kişilik olan ve kürsüden gelmeyen bürokrasiden gelen bir kişi ve iki de uzun müddettir yargılama yapmayan, bürokrasiden gelen hakim getirildi. Bu üçünün kararıyla kendi kararları 3’e 2 bozduruldu. Buraya tekrar yollandı. ‘Basit cürümlerden ufak ihmallerle bu işi halledin’ diye. Somalı anaların, babaların ve çocukların haklarını yiyen o el, adalete müdahale eden o el bugün içerde hala faaliyette. Soma’nın failleri hem de kendileri dahi talep etmeden ‘Bu salona gelmeyin. Bulunduğunuz yerde kamerayla ya da bulunduğunuz yerde talimatla mahkemeye katılabilirsiniz’ dediler. İçerde bir yargılama yerine saray rejiminin bir orta oyunu oynanmaktadır. Sanıklar yoktur. Anneler ve babalar, avukatlar salondadır. Karşı tarafta sembolik bir avukat oturmuş, pişkin pişkin gülmektedir. Soma’yı unutursak diyenler, o günlerde timsah gözyaşı dökenlerin yürekleri kuruduğu içerde bir kere daha tescillenmiştir” dedi.
‘BU DAVAYI BURADA BIRAKMAYIZ’
Özel, şöyle devam etti:
Her yerin MOBESE’sini bilen, her binanın güvenlik kameralarına erişebilen, bir bildiri yayınlanınca gece yarısı sabaha kadar çalışabilen İçişleri Bakanlığı’na sesleniyoruz. Tez o dur ki, Yargıtay’daki 5 yargıçtan yeni gelen ve bu anne ile babaları tekrar ağlatan 3 hakimin Soma A.Ş.’nin İstanbul’da İstinye Park’ı yakınlarındaki dev gökdelenine son vakitlerde çıktıkları argüman edilir. MOBESE kameralarını ve o binanın kameralarını geriye dönük 6 ay geriye dönük inceleyecek bir baba yiğit var mıdır? O binadaki mülkiyet değişimlerini, hani yazılı bildiri yapan amiralleri annelerine, babalarına ve kuzenlerine kadar araştıran sabaha kadar Süleyman Soylu hangi partiye ilişkin diye, o binada yeni mülk edinmiş bireyleri birinci, ikinci, üçüncü derece akrabalıklarla araştırıp da o kararı değiştirenleri araştırabilecek midir? Bunlar yapılmazsa Soma’daki anneler ve babalar haklarını helal etmeyecek. Soma davasına müdahale edenlerin el uzatanların ve şirketten yana ailelerin aleyhine manipülasyon yapanların elleri kırılsın. Yürekleri kurumuş. Biz bu davayı burada bırakmayız. Burada alınacak karar ne olursa olsun, görünen o ki o denli büyük bir plan ve tertip yapılmış ki şu an ki o karardan sonra buradaki mahkemede bozma kararına direnmeyip uyarak bir karar verecek. Akabinde artık Yargıtay’a gitme imkanı da kalmayan bu karar bu halde katılaşacaktır. Oyun büyüktür. Plan büyüktür. Operasyon büyüktür. Bu kadar kötücül bir yüreğin karşısında ürpermemek elde değildir. Yazıklar olsun.”
‘HESAP SORACAĞIZ’
CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu ise, “Tecrübeli bir hukukçuyum ve baro başkanlığı yaptım. Türkiye yargı tarihini iyi bilirim. Lakin bu türlü bir rezaletle Türkiye yargısı karşılaşmamıştır. Yani bir dairenin kompozisyonu değiştirilerek o dairenin kararını kaldırıldığı bir kararın verildiği öbür bir ortam yoktur. Yargıtay’da belgenin 4 ay kadar savcılar tarafından tutulduğu ve mahkemesine gönderilmediği öbür bir ortam yoktur. Çok göz önünde rezalet ve kepazelik yaşanmıştır. Biz balık hafızalı değiliz. O 3 savcıyı da biliyoruz. Vakti geldiğinde hukuk kuralları içinde ve adil bir biçimde hesaplarını soracağız”diye konuştu.
Tolga TAHÇI – Ersan ERDOĞAN / AKHİSAR (Manisa), (DHA)
SAVCI, MÜTALAASINI AÇIKLADI
Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. İdare Heyeti Lideri Can Gürkan’ın akabinde 3 tutuksuz sanığın tabirlerini yazılı olarak verdiği belirtildi. Personellerin avukatları, Yargıtay 12’nci Dairesi’nin kararını eleştirirken, duruşmada kelam alan madencilerin yakınları, ‘adalet’ vurgusunda bulundu.
Madende oğlu Yazgı Yıldırım’ı kaybeden anne Elmas Kaya, “7 kat yerin altında kim kaçabilirdi? İlahi adaletin tecelli edeceğine inancım tam. Orada 301 kişi değil, 5 bin kişi öldü. Ben de oğlumla bir arada toprağa girdim” diye konuştu.
Gözyaşları içinde konuşan ve kazada Mustafa Kaya’yı kaybeden Naciye Kaya, “Eşim son aylarda gazdan zehirlenip meskene geliyordu. Kömürü ellerine alamayacaklarını ve madenin yanacak kadar sıcak olduğunu söylüyordu. Benim eşim göz nazaran göre öldü. 301 kişi için 6 gün yattılar. Bu adalete nasıl güveneceğiz” dedi.
Soma 301 Madenciler Derneği Lideri olan ve kazada ölen Uğur Çolak’ın babası İsmail Çolak, “Verdiğimiz adalet çabasında göçük altında kaldık. Lütfen kararınızı elinizi vicdanınıza koyup da verin. Adalet, gerinizdeki yazıda kalmasın” diye konuştu.
MÜTALAA GERGİNLİĞİ YAŞANDI
Mahkeme heyeti, Yargıtay 12’nci Dairesi’nin bozma kararına uyma kararı verdiğini açıkladı. Heyete verdikleri karar sebebiyle reaksiyon gösteren maden çalışanlarının avukatları, şahitlerin tutuklanmalarını, bir sonraki celselerde de duruşma salonuna getirilmelerini talep etti.
Taleplerin akabinde mahkeme lideri, savcıya temel hakkındaki mütalaasının hazır olup olmadığını sordu. Savcı, temel hakkındaki mütalaasının hazır olduğunu söyleyince taraf avukatları duruma itiraz etti. Emekçilerin avukatları, belgede eksikler olduğunu, sanıkların kendilerini ‘bilinçli taksirle öldürme ve yaralama’ hatalarından savunmadıkları gerekçesiyle ek savunma yapılması gerektiğini ve mütalaaya ait beyan verilmediğini söyledi. Bunun yanı sıra avukatlar, Anayasa Mahkemesi’ne yapılan itirazların da sonuçlarının beklenmesi gerektiğini belirterek heyetten orta karar talep etti. Heyet, temel hakkında mütalaada bulunulmasına pürüz bir durum olmadığı kararını verdi.
HALUK EVİNÇ İÇİN BERAAT İSTENDİ
Açıklanan orta kararın akabinde savcı mütalaasını okudu. Savcı, mütalaasında Can Gürkan, Efkan Kurt ve Adem Ormanoğlu’nun şuurlu taksirle çok sayıda kişinin vefatına ve yaralanmasına neden olma kabahatinden cezalandırılmalarını, Haluk Evinç’in ise beraatini istedi.
Mütalaanın okunmasının akabinde taraf avukatları, mütalaanın uzun olması sebebiyle savunma için mühlet talep etti.
Mahkeme heyeti; sanıkların tutuklanma taleplerinin reddine, duruşma salonuna getirilmesi taleplerinin reddine karar verdikten sonra taraf avukatlarının mütalaa için mühlet taleplerinin kabulüne ve yeni şahitlerin dinlenmesine hükmederek duruşmayı 24 Mayıs’a erteledi.
Memurlar
