Tüm dünyada süratle yayılan koronavirüs salgını nedeniyle geçtiğimiz yıl üretimlerine aşikâr bir müddet orta vermek zorunda kalan otomotiv dalı tam aşılama çalışmalarının hızlanması ve alınan önlemlerle olağanlaşma sürecine girilmesiyle ortaya çıkan talebi karşılayacakken artık de yeni bir kriz ile sarsıldı.
Geçtiğimiz yıl pandemi nedeniyle kapılarını belirli bir müddet kapatmak zorunda kalan otomotiv fabrikalarına gönderilemeyen çipler, salgın devrinde vatandaşın da meskene kapanmasıyla talepte büyük artış yaşayan tüketici elektroniğine yönlendirilince bölümde çip krizi yaşanmaya başladı.
Salgının tesirinden kurtularak talebin de artmasıyla üretimlerini hızlandıran otomotiv firmaları çip tedarikinde yaşanan meşakkat sonrası üretim planlamalarını tümden değiştirdi.
OTOMOTİV DEVLERİ ÜRETİMLERİNİ DURDURUYOR
Ortalarında Ford, Toyota, Fiat Chrysler Automobiles (FCA),Nissan, Honda, Volkswagen, General Motors ve Daimler üzere dünya devlerinin de bulunduğu çok sayıda araba üreticisi çip tedarikinde ortaya çıkan ıstırap sonrası üretimlerine bir bir orta vermeye başladı.
ÇİP KRİZİ TÜRKİYE’YE DE SIÇRADI
Çip krizinin Türkiye’deki birinci mağduru ise Oyak Renault oldu. Şirket Bursa’daki fabrikasında tedarik ıstırapları nedeniyle üretimde kesintiye gideceğini açıkladı.
Oyak Renault Genel Müdürü Dr. Antoine Aoun, “Yaşanan global kaynaklı elektronik bileşen tedarik ezası nedeniyle üretim programımızda değişiklikler yapmak zorunda kaldık. 15-22 Mart 2021 tarihleri ortasında üretime kısa bir orta vereceğiz. Dış kaynaklı krizlerin tesirlerini en kısa müddette aşarak üç vardiyada çalışmaya devam edeceğiz” dedi.
672 BİN DAHA AZ ARAÇ ÜRETİLECEK
Otomotiv devlerini sarsan çip krizinin kesime yönelik birinci yansımalarına ait de araştırma sonuçları yayımlanmaya başladı. IHS Markit isimli araştırma şirketi tarafından yayınlanan bir rapora nazaran; çip kıtlığı nedeniyle 2021’in birinci çeyreğinde 672 bin adet daha az araç üretilecek.
60 MİLYAR DOLARLIK KAYIP KAPIDA!
Koronavirüs salgını sonrasında ortaya çıkan çip tedarik sorunu otomotiv devlerinin gelirlerini de önemli manada etkilemesi bekleniyor. Sürpriz gelişmenin gelirlere yansımasına ait değerlendirmede bulunan otomotiv devlerinden General Motors, çip derdinin 2021 yılı çıkarlarını 2 milyar dolar düşürmesini beklerken, Ford Motor ise durumun yararları 1 milyar dolar azaltarak 2.5 milyar dolar azaltabileceğini öngörüyor. Honda Motor ve Nissan Motor ise çip krizi nedeniyle 250 bin adet daha az araba satılacağını öngörüyor.
Danışmanlık firması AlixPartners ise çip kıtlığın bu yıl global otomotiv sanayisinden elde edilen geliri 60 milyar dolar azaltacağını kestirim ediyor.
KISA VADEDE TAHLİL BEKLENMİYOR
Öte yandan çip krizinin tahliline ait kesim temsilcileri ise kısa vadede ufukta ışık görmüyor. Tayvan merkezli Taiwan Semiconductor Manufacturing ve United Microelectronics üzere büyük çip tedarikçilerin üretim kapasitelerini artırmaya yönelik yatırım planlarını açıklamalarına karşın krizin üçüncü çeyreğe hatta yıl geneline yayılabileceğine ait değerlendirmeler otomotiv kesiminde tartı kazanıyor.
HÜKÜMETLER DEVREDE!
Otomotivdeki çip krizi sonrası hükümetler de harekete geçti. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada Lider Biden’ın araba sanayisindeki çip kıtlığını gidermek için devrede olduğu belirtilirken, Alman İktisat Bakanı Peter Altmaier, Tayvan hükümetini ülkenin yarı iletken sanayisinin Alman araba üreticilerine daha fazla çip sağlamaya çağırmak için Ocak ayından bu yana Taipei’deki mevkidaşı ile temas halinde. Çinli yetkililer de, sorunu çözmek için çip üreticileriyle bir ortaya gelerek, Çin’e daha fazla üretim tahsis etmelerini istedi. Ülkenin Sanayi ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı, çip tedarikçilerinin Çin pazarına daha fazla değer vermelerini tavsiye etti.
ÇİPLER NERELERDE KULLANILIYOR?
Yarı iletken çipler, bilgi-eğlence sistemleri üzere alanlar ve hidrolik direksiyon ve frenler üzere daha temel modüller için yeni araçların son derece kıymetli bileşenleri olarak öne çıkıyor. Araca ve seçeneklerine bağlı olarak uzmanlar, bir araçta yüzlerce yarı iletken çipin olabileceğini söylüyor. Gelişmiş güvenlik ve bilgi-eğlence sistemlerine sahip daha yüksek fiyatlı araçlar, farklı çip tipleri de dahil olmak üzere bir temel modelden çok daha fazlasına sahip bulunuyor.
Sıfır araç tarafında üretimlerin durmasına yol açan çip krizinin araç tedarikine ve fiyatlara nasıl yansıyacağı da merak konusu oldu.
İKİNCİ ELDE FİYATLARI ARTTIRABİLİR
Geçtiğimiz yıl koronavirüs kaynaklı otomotiv fabrikaları süreksiz olarak kapılarını kapatınca çok sayıda sıfır araç modelinde tedarik sorunu yaşanmış, araç alacaklar ikinci ele yönelince fiyatlar ise kimi modellerde neredeyse ikiye katlanmıştı.
Bahisle ilgili konuşan İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği (İMAS) Lideri Hayrettin Ertemel, otomotivdeki çip krizinin büyümesi ve geçtiğimiz yılki senaryoya benzeri bir tablonun ortaya çıkması halinde araç alımı yapacakların ikinci ele yöneliminin artacağının altını çiziyor.
Ertemel, döviz kurlarına bağlı olarak sıfır araç fiyatlarının artışa geçeceğini de öngördüklerini belirterek üzerine bir de tedarik problemi ortaya çıkarsa bunların ikinci el tarafında fiyatlara yansımasının birinci etapta yüzde 10 formunda olmasının da kuvvetle mümkün olduğunu kaydediyor.
Memurlar
