Bakırköy 46. Asliye Ceza Mahkemesince hazırlanan gerekçeli kararda, “Mahkememizdeki evrak açısından sanık, savunmasında açılan tüm davalarında kendisine yöneltilen suçlamaların tabir özgürlüğü hakkına müdahale teşkil ettiğini, milletvekili olarak vazife yaptığı müddette Anayasa’nın 83. hususunun birinci fıkrasının milletvekillerine sorumsuzluk ve dokunulmazlık müdafaasını verdiğini, yani Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) söz ettikleri görüşler nedeniyle cezalandırılamayacaklarının öngörüldüğünü ve yeniden milletvekillerinin fikirlerinin içeriğini Meclis dışında tekrarladığı ve yaydığı durumların da bu muhafaza kapsamında olduğunu kaydetmiştir.” denildi.
Sanığın üzerine atılı aksiyonun Türk Ceza Kanunu’nda cürüm tipi olarak bulunduğu ve karşılığında ceza öngörülen kabahat olduğu tespitine yer verilen gerekçeli kararda, sanık Demirtaş’ın dava konusu konuşması ile ilgili olarak mahkemede 9 duruşma yapıldığı, bunların 7’sinin tıpkı hakim tarafından yürütüldüğü tabir edildi.
-“Demirtaş somut kanıt sunmadı”
Sanık Selahattin Demirtaş’ın şahsen mahkemede hazır bulunma taleplerinin tekraren mahkeme tarafından kabul edilmesine karşın sanığın türlü mazeretlerle duruşmaya katılmadığı, yargılama süreci boyunca sanığın argümanı tarafında bir savunmada bulunmadığı aktarılan kararda, dava konusu konuşmanın milletvekilliği vazifesi müddetince, kabahat tarihinden evvel tabir edilip edilmediği, Meclis’te yahut Meclis çalışmalarında ileri sürdüğü (alıntı yapmak suretiyle) birebir sözler olup olmadığı konusunda savunması soyut kalmakla birlikte bu mevzuda rastgele somut bir kanıtı de sunamadığı kaydedildi.
Milletvekillerinin vazife mühletleri boyunca seçmeni temsil edip onların çıkarlarını savunduğuna yer verilen gerekçeli kararda, şu sözlere yer verildi:
“Milletvekilinin siyasi görüşlerini tabir etme özgürlüğü elbette garanti altında olmalıdır. Lakin siyasi tartışma özgürlüğü, mutlak değildir. Tabir özgürlüğü kapsamında ele alınmalıdır. Neticeten konusu cürüm teşkil eden aksiyonlar dokunulmazlık zırhına tabi değildir. Hakikaten anayasal muhafaza, milletvekiline ferdi olarak değil, Meclis’e ve Meclis’teki çalışmalarında problemsiz halde yürütebilmesi için garanti sağlayan ayrıcalıktır. Bu açıdan sanık müdafilerinin sunmuş olduğu açıklamalar her ne kadar Meclis çalışmalarında benzeri tabirler kullanıldığı tezinde bulunmuş iseler de bu açıklamaların dava konusu konuşma içeriği ile birebir tıpkı olmadığından sanığın hareketin Anayasa 83/1 fıkrası kapsamında yasama bağışıklığı ile korunması mümkün değildir.”
Gerekçeli kararda, sanık Demirtaş’ın iddianameye mevzu edilen konuşmayı kendisinin yaptığını ikrar ettiği lakin Cumhurbaşkanı ve Başbakanın şahsını maksat almadığını, hükümete yönelik tenkitlerini yaptığını savunduğu aktarılarak, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) nazaran söz özgürlüğünün yokluğu halinde demokratik bir toplumdan kelam edilemeyeceği lakin söz özgürlüğünün de mutlak ve sınırsız olmadığı, bu hak kullanılırken bireylerin hak ve özgürlüklerini ihlal edecek tavır ve davranışlardan kaçınılmasının hem ulusal hem de memleketler arası mevzuatlarda yer aldığı kaydedildi.
– “Cumhurbaşkanı Türk milletinin birliğini temsil eder”
Yargıtay 16. Ceza Dairesi’nin 5 Kasım 2018 tarihli bir kararında, “Cumhurbaşkanına hakaret” kabahatinin yasal ögelerinin oluşup oluşmadığına ait detaylı değerlendirmelerin yapıldığı anlatılan gerekçeli kararda, şu değerlendirmelerde bulunuldu:
“Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na nazaran, Cumhurbaşkanı devletin başıdır ve bu sıfatla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk milletinin birliğini temsil eder. Bu nedenledir ki ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ kabahati, bireylere ve onura karşı kabahatler içerisinde değil, devlete karşı işlenmiş hatalar kısmında düzenlenerek devleti temsil eden Cumhurbaşkanlığı makamının saygınlığının korunması amaçlanmıştır. Devlete karşı işlenen kabahatlerden bir kısmının gerçek mağdurunun makamı temsil eden gerçek kişi olmakla birlikte, devlete ait hukuksal faydanın korunması, şahsa göre daha üstün tutulmuştur.”
Kararda, iftira, küfür, onur, gurur ve saygınlığı zedeleyici beyanlar, müstehcen içerikli kelam, yazı, fotoğraf ve açıklamalar, savaş kışkırtıcılığı, hukuk sistemini cebir yoluyla değiştirmeye yönelen nefret, ayrımcılık, düşmanlık ile şiddet yaratmaya yönelik bulunan tabirlerin niyet özgürlüğü bağlamında türel muhafaza görmediği ve hata sayılmak suretiyle ceza yaptırımlarına bağlandığı bildirildi.
– “Demirtaş’ın kelamları onur, gurur ve saygınlığı rencide edici nitelikte”
Mahkeme, gerekçeli kararında şu değerlendirmelere yer verdi:
“Bir hareketin hukuk tertibi tarafından cezalandırılmaması için, tenkit hak ve vazifesi berbata kullanmamalı, tabirlerde küçültücü, incitici, abartılı kelamlardan kaçınılmalıdır. Sayılan ögelerden birinin olması halinde haber verme ve tenkit hakkından kelam edilmeyecek ve hareket hukuka muhalif olacaktır. Politikler, üst seviye bürokratlar ile kamuya mal olmuş şahıslar, öteki insanlara göre ağır tenkitlere daha fazla katlanmak zorunda oldukları demokratik toplumlarda kabul edilmektedir. Fakat hakarete hiçbir kimse katlanamaz. Tabir hürriyeti bakımından tenkit ile hakaret farklı başka kıymetlendirilmesi gereklidir. Kaba sövme hiçbir şartta tenkit olarak kabul edilemez.”
Sanık Demirtaş’ın katılanları açıkça maksat aldığı konuşmasında katılanlara yönelik kelamlarının muhatapların onur, gurur ve saygınlığını tereddütsüz bir biçimde rencide edecek nitelikte olduğu tespitinde bulunulan kararda, yapılan yargılamada hakaret hatasının ögeleri oluştuğu kanaatine varıldığı kaydedildi.
Mahkeme, 22 Mart tarihinde yapılan duruşmada, sanık Selahattin Demirtaş’ı, “Cumhurbaşkanı’na hakaret” hatasından 3,5 yıl mahpus cezasına çarptırmıştı.
Memurlar
