AK Parti’nin, Genel Lider Yardımcısı Hayati Yazıcı başkanlığında üzerinde bir müddettir çalıştığı Siyasi Partiler ve Seçim Yasası taslağında sona gelindi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile geçtiğimiz günlerde iki kere bir ortaya gelen kurul, hazırladığı taslağa son halini verdi. Taslakta en dikkat çeken düzenleme ise seçim barajları ile ilgili son dakika gelişmeleri oldu. İşte detaylar;
SEÇİM BARAJI DÜŞÜRÜLECEK, TBMM’NİN TEMSİL KABİLİYETİ ARTACAK
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilmesiyle ittifakların önü de açılmıştı. Taslakta hem ittifak hem de ülke genelindeki seçim barajlarında değişiklik öngörülüyor. Seçim barajının yüzde 5 ve yüzde 7 olarak belirlenmesi üzerinde çalışıldı. İster ittifak içinde, ister tek başına bir parti için seçim barajının yüzde 7 olması görüşü yük kazandı.
SEÇİME TEK BAŞINA GİREN PARTİLER İÇİN YÜZDE 7, İTTİFAKLA GİRENLER İÇİN YÜZDE 14
Taslak yasalaşırsa partiler için ülke genelinde seçim barajı yüzde 7’ye düşerken, ittifaklar için seçim barajı yüzde 14’e yükselecek. Taslakta bir başka kıymetli düzenleme ise yargıçlardan oluşan vilayet ve ilçe seçim konseyleri liderlerinde kıdemli olma kuralının kaldırılması. Düzenleme ile Yüksek Seçim Konseyi, kıdem gözetmeksizin vilayet ve ilçe seçim şurası başkanlığına istediği hakimi atayabilecek.
DAR BÖLGE VE DARALTILMIŞ BÖLGEDEN VAZGEÇİLDİ
Kurul daha evvel pek çok kez gündeme gelen dar ve daraltılmış bölge seçim sistemini ele aldı. Lakin bundan vazgeçildi. 100 milletvekilinin bağıntılı temsil ile değil de Türkiye seçim etrafından seçilmesini içeren ‘Türkiye milletvekilliği’ de rafa kalktı. AK Parti’de hülle vekil transferine ait bir düzenleme de düşünülmüyor. AK Parti, iki hafta içerisinde taslağı Merkez Yürütme Konseyi toplantısında ele alacak. Akabinde taslak için MHP’den görüş alınacak. Düzenlemenin mart ayında Meclis’e gelmesi ve yasalaşması bekleniyor.
Seçim ve siyasi partiler kanunundaki tüm son dakika çalışmaları MHP ile görüşülüyor. Mevzuyla ilgili daha evvel de gündeme gelen birçok unsur olmuş ve SABAH okurları bu ayrıntıları birinci öğrenen kitle olmuştu. Buna nazaran;
AK Parti’nin seçim yasalarında yapılacak değişiklik ile ilgili oluşturduğu komite çalışmalarını tamamladı ve alternatifli tekliflerini Lider Erdoğan’a sundu.
Yapılan kıymetlendirme ve tartışmalardan sonra Erdoğan’ın talimatları doğrultusunda teklife son biçimi verildi. AK Parti bu metni MHP ile de paylaşacak. İki partinin kurmayları bir ortaya gelerek ortak bir çalışma yaparak ortak bir metin ortaya çıkartılmaya çalışılacak. Metin daha sonra TBMM Başkanlığına sunulacak. Bahar aylarında metnin Meclis’e sunulacak hale gelmesi bekleniyor.
SEÇİM BARAJI TEK PARTİ İÇİN YÜZDE 7: Türkiye, uygulanmaya başlanan birinci günden bu yana yüzde10’luk seçim barajını tartışıyor. Daima kaldırılması yahut indirilmesi gündeme geliyor. AK Parti’nin paketinde en kıymetli değişikliklerden biri bu olacak. Teklifte baraj yüzde 7’ye düşürülüyor. Bu düzenleme sonrasında kimi partilerin tek başına seçime girmesi mümkün olacak. İttifaklar için özel bir baraj konusunun ise MHP ile yapılan toplantılardan gündeme gelebileceği belirtiliyordu. Bu da böylelikle netlemiş ve yüzde 14 olarak şekillenmiş oldu.
TERÖRE TAKVİYE VEREN SİYASİ PARTİLER HAZİNE YARDIMI ALAMAYACAK: HDP üzere terörle ve örgütlerle ortasına ara koymayan, adeta terör örgütlerinin sözcülüğüne soyunan partilerin devletten aldıkları yardımla bunları yapmaları kamu vicdanını rahatsız ediyor. Mevcut sistemde bir partinin hazine yardımının kesilmesi için Anayasa Mahkemesine (AYM) kapatma davası açılması ve mahkemenin bu istikamette karar vermesi gerekiyor.
Yapılacak düzenleme ile bu sürece gerek kalmayacak. Siyasi partiler yasasında yapılacak değişiklikle terör örgütleriyle kontağı olan partilerin hazine yardımından yararlanmasını engelleyecek.
MİLLETVEKİLİNİN İSTİFASI: Bir siyasi partinin seçime girmesi için ödünç milletvekili verilmesi için etik ve ahlak dışı usullere başvurulmasının önüne geçilmesi için seçime girmede TBMM’de kümesi bulunma kriterinin kaldırılması tartışıldı. Lakin AK Parti bundan vazgeçti. Bu türlü bir düzenleme yerine yeni bir sisteme geçilecek. TBMM Başkanlığı Divanı üyelikleri yani TBMM Başkanvekili, yönetim amiri ve katip üyelikler ile kurul üyelikleri partilerin Meclis’teki sandalye sayısına nazaran dağıtılıyor. Bir partiden milletvekilleri istifa ettiğinde divandaki ve komitelerdeki temsili düşüyor. Yapılacak düzenleme ile bunun önüne geçilecek.
Partilerin seçimde çıkardıkları milletvekili sayısı baz alınarak divan ve kurul üyelikleri belirlenecek. Bu periyot sonuna kadar devam edecek. yani bir partinin yarısı bile istifa etse divan üyelikleri ile kurul üyeliklerinin sayısında bir değişiklik olmayacak. Yeni kurulan partiler divan ve kurullarda temsili mümkün olmayacak.
SEÇİM ETRAFI SAYISI ARTABİLİR: Dar ve daraltılmış bölge uygulaması düşünülmüyor. Bunun yerine büyük kentlerdeki seçim etraflarının sayısı arttırılacak, vatandaşların seçtiği milletvekillerini tanıması sağlanacak.
SEÇİM ŞURASI BAŞKANLIĞI: Seçim şurası liderlerinin en kıdemli yargıçtan oluşması kararı kaldırılacak. Şura liderlerini atama yetkisi YSK’ya bırakılacak.
TÜRKİYE MİLLETVEKİLLİĞİ: Türkiye milletvekilliği gibisi bir uygulama getirilmesi düşünülmüştü lakin parti içinden de kimi telaşlar iletilince bundan vazgeçildi.
MUHTARLIK SEÇİMİ AYRILIYOR: Mahallî seçimlerde belediye başkanlıkları ve belediye, vilayet idare organlarının seçimi nedeniyle vatandaşın önüne birden fazla sandık konuluyor. İşin içine bir de muhtarlık seçimi girince büyük kahır yaşanıyor.
Bu nedenle muhtarlık seçimlerinin mahallî seçimlerden ayrılması gündeme geldi. Bu Anayasa değişikliğini gerektirdiği için AK Parti, muhalefete teklif götürecek.
Sıcak bakılması halinde mevcut muhtarların hak kaybı olmaması için birinci muhtarlık seçimi lokal seçimlerden bir ay sonra yapılacak.
Eda Işık
Memurlar
