Sayıştay Başkanlığı’ndan temsil, merasim ve ağırlama masrafları ile ilgili kritik karar!
Daha evvelki yazılarımızda kamu kurum ve kuruluşlarının temsil harcamalarına çeki nizam verilmesi gerektiğini tabir etmiştik. Sayıştay Başkanlığı bu mevzuda birçok kamu görevlisinin canını acıtacak biçimde kararlar vermeye başladı. Fakat, gelişen vakit içerisinde bu hususta esaslı bir düzenleme de yapılmadı. Bu kararlardan birisini paylaşarak bu bahiste yapılması gerekenleri açıklamaya çalışacağız.
Belediye meclis üyelerine ikram edilen kol saati temsil harcaması kapsamına girer mi?
Sayıştay 8. Dairesi’nin 24.12.2020 tarihli ve Karar No. 191, 9 No.’lu ilamında temsil, merasim ve ağırlama masraflarıyla ilgili değerli bir karara imza atmıştır. Bu kararda özetle şu sözlere yer verilmiştir; belediye lideri tarafından misyon mühletleri sona eren belediye meclis üyelerine armağan edilen kol saatlerinin bedelinin mevzuata alışılmamış olarak belediye bütçesinden karşılanması sonucu kamu ziyanına sebebiyet verildiği tezine ait olarak;
3152 sayılı İçişleri Bakanlığı’nın Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun’un 11’inci unsuruyla İçişleri Bakanlığı’na verilen yetkiye istinaden İçişleri Bakanlığı’nın 25.04.1984 gün ve 27302 sayılı onayı ile yürürlüğe konulan, “Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil Ağırlama ve Merasim Masrafları Yönergesi”nin; “Genel Kural” başlıklı 3’üncü unsurunda; temsil-ağırlama ve merasim masraflarının mevzu, kapsam ve ölçüsünün tayini belediye liderinin takdirine tabidir. .”
“Temsil Masrafları başlıklı 4’üncü hususunda; temsil masrafları misyonla ilgili olmak kaidesiyle; beldede başarılı çalışmaları görülenler için toplantılar düzenlemek, kupa ve gibisi teşvik uygulamalarında bulunmak, gerçek ve hukuksal şahıslara plaket, ödül ve ikram vermek, çiçek göndermek, beldede misyona başlayan yahut ayrılan protokole dahil bireyler için toplantılar düzenlemek ve armağan vermek için yapılır.”
“Ağırlama giderleri” başlıklı 5’inci unsurunda; ağırlama, beldenin konuğu durumunda olan;
-Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi Lideri, Başbakan ve Bakanlar Konseyi üyeleri, Hükümet Merkezi yahut başka vilayetlerin protokolüne dahil şahıslar,
-Yabancı ülke temsilcileri yahut konuklar, sanat, bilim, kültür ve spor kısımlarında temayüz etmiş şahıslar, basın mensupları,
-Beldenin kalkınmasında katkısı olanlar yahut olacağı anlaşılanlar ile bu bireylerin eşleri ve refakatindeki vazifeliler için geleneklere ve davetin şumulüne nazaran, ağırlama, konuklama, konutlandırma ve bu işlerle ilgili olarak hazırlıkların gerektirdiği masraflarla ziyafet, kokteyl, ikram, çiçek, bahşiş ve taşıma sarfiyatları formunda yapılır.”
“Tören Giderleri” başlıklı 9’uncu hususunda; aşağıda belirtilen merasimlerin gerektirdiği masrafların tümü yahut bir kısmı, merasim komitesinin kararı ile ödenebilir.
– Resmi ve dini bayramlar ile anma günleri, beldenin kurtuluş günleri, şenlik ve fuarlar, beldenin toplumsal, ekonomik ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunacak temel atma ve açılış günleri, ulusal çabaya ilişkin değerli günler.”
“Diğer Merasim Giderleri” başlıklı 10’uncu unsurunda ise; üstte unsurlarda belirtilen masraflar dışında kalan ve yapılması belde için de gerekli olan yahut mahalli örf, adet ve toplumsal yaşantı için de gerekli sayılan aktiflik ve merasimler için (nişan, nikah, vefat gibi) harcama yapılabilir” kararlarına yer verilmiştir.
Temsil harcamasında belediye liderlerinin takdir yetkisi kısıtlıdır
Mevzu hakkında sorumlular tarafından gönderilen savunmalarda; Yönergenin 3’üncü unsuru ile temsil, ağırlama ve merasim masraflarının mevzu, kapsam ve ölçüsünün tayininin belediye liderinin takdirine bırakıldığı belirtilmişse de, bu yetki sınırsız olmayıp, kamu faydası ve hizmetin gerekleri ile hudutlu olarak kullanılmalıdır. Zira, bu yetki, sorumluların sav ettiği üzere salt belediye liderinin takdirine bağlı bir yetki olsa idi, yönergenin 2’nci unsurunda; “Bu yönerge, belediye yönetiminin başı ve temsilcisi olan belediye liderinin bu sıfatının gereği olarak yapacağı temsil, ağırlama ve merasim masrafları konusunda uyacağı kuralları kapsar.” formunda belediye liderinin takdir yetkisini kısıtlayıcı bir karara yer verilmezdi.
Savunmalarda ayrıyeten, yapılan harcamanın yönergenin 5’inci hususunda yer alan “Beldenin kalkınmasında katkısı olanlar yahut olacağı anlaşılanlar” kararına binaen gerçekleştirildiği belirtilmişse de, yönergede ağırlama masraflarının; “beldenin konuğu durumunda bulunan” ve unsurda tadadi olarak sayılan şahıslar için yapılacağı belirtildiğinden, beldenin konuğu durumunda bulunmayan ve unsurda sayılan bireyler ortasında yer almayan belediye meclis üyelerine armağan edilen kol saatleri için yapılan ödemenin, ağırlama sarfiyatı olarak da kıymetlendirilmesi mümkün değildir.
Yeniden, yapılan incelemede, bahsi geçen harcamanın, yönergenin sırasıyla 4’üncü, 9’uncu ve 10’uncu hususlarında düzenlenmiş bulunan “temsil, merasim ve öteki merasim giderleri” kapsamında kıymetlendirilmesi de mümkün bulunmamaktadır.
Kaldı ki, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun belediyenin “görev ve sorumlulukları” ile “yetki ve imtiyazlarının” düzenlendiği 14 ve 15’inci hususlarında, vazife mühleti sona eren belediye meclisi üyelerine belediye bütçesinden armağan alınması vb. mahiyette bir harcamaya yer verilmemiştir.
Sonuç prestijiyle, belediye lideri tarafından vazife müddetleri sona eren belediye meclisi üyelerine ikram edilen saatlerin belediye bütçesinden karşılanması suretiyle gerçekleştirilen harcamanın ne 5393 sayılı Belediye Kanunu’nda, ne de Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil Ağırlama ve Merasim Sarfiyatları Yönergesi’nde tanımlanmış bulunan masraflar kapsamında kıymetlendirilmesi mümkün olmadığından, yapılan harcama nedeniyle mevzuata alışılmamış davranıldığı açıktır.
Bu prestijle, misyon mühletleri sona eren belediye meclis üyelerine verilen kol saatlerinin bedelinin, belediye liderince kullanılan takdir yetkisi doğrultusunda, mevzuata karşıt olarak belediye bütçesinden karşılanması nedeniyle oluşan kamu ziyanının belediye lideri ve başka ilgililere ödettirilmesine karar verilmiştir.
Temsil, ağırlama ve merasim sarfiyatlarında neler yapılmalıdır?
Sonuç olarak, Sayıştay Başkanlığı’nın bu bahislerde çok sayıda kararı olmasına karşın kontrolle bu sorunun önüne geçilemeyeceği anlaşılmaktadır. Görüleceği üzere, Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil, Ağırlama ve Merasim Sarfiyatları Yönergesi epey eski tarihli bir yönerge olup, adeta belediye liderlerini harcama yapmaya teşvik etmektedir. Şayet bir de belediyenin mali zahmeti yoksa büsbütün liderin vicdanına kaldık demektir. Bu nedenle ülkenin içinde bulunduğu ekonomik durum ile bu hususlarda Sayıştay Başkanlığı’nın vermiş olduğu tazmin kararları da dikkate alınarak mevzuatın tekrar düzenlenmesi ve bu ödemelere sıkı önlemler getirilmesi gerekmektedir.
Ayrıyeten, bu hususta Sayıştay Başkanlığı’nın karşılaşılan sıkıntılar çerçevesinde hazırlayacağı kapsamlı bir rapor ise daha ufuk açıcı olacaktır. Yoksa Sayıştay karar verir, birileri okur, belediye liderleri da beni vatandaş seçti, istediğim üzere harcarım anlayışına kapılır sarfiyat. Tahminen daha sonra seçilmez lakin olan ülke kaynaklarına olur. Özetle temsil, ağırlama ve tanıtım masraflarında ülke olarak çok iyi imtihan vermediğimizi ve mevzuatla açık kapıları sıkı sıkıya kapatıp kimseleri suçlamamak gerektiğini düşünüyorum.
Memurlar
