Rize’de, 1960’lı yılların ortalarında, devrin belediye lideri Ekrem Orhon tarafından deniz dolgusu başlatıldı. Büyük taşlarla doldurulan, ortasına kum yahut balçık üzere gereçlerle dolgu yapılan 350 bin metrekarelik alan, deniz dolgu alanı olarak kazanıldı. Ekrem Orhon ‘Denizi kara, karayı para yapan başkan’ olarak anıldı. Kent merkezinin yaklaşık 3’te 1’ini oluşturan dolgu alanı üzerinde birinci etapta 3 kat halinde yapı müsaadesi verildi, lakin geçen müddette, dolgu alanına yüksek katlı binalar inşa edildi. Bugüne kadar ortalarında valilik, belediye başkanlığı, kültür merkezi, adliye üzere kamu kurumlarının da yer aldığı çok sayıda binanın inşa edildiği alanda yaklaşık 70 bin kişi yaşıyor.
4 BİN 174 YAPIDA KENTSEL DÖNÜŞÜM PLANLANDI
Kente, 173 bin metrekarelik dolgu alanında korozyon nedeniyle riskli duruma gelen 4 bin 174 bağımsız yapıda kentsel dönüşüm projesi için harekete geçildi. Etraf ve Şehircilik Bakanlığı ve Rize Belediyesi’nce yürütülen çalışma ile daha az katlı, kentin kültürüne ve mimarisine uygun yapılar inşa edilecek. Azaltılacak yapı yoğunluğu Salarha beldesinde 52 bin metrekare ile Yağlıtaş Mahallesi’nde 207 bin metrekarelik iki yeni rezerv alanına taşınacak. Kentsel dönüşüm projesinde birinci etapta yıkılacak belediye bloklarının bulunduğu 23 dönümlük alanın güçlendirilmesi için fore kazıklı tedbir alınıyor. Alanın kuzey sınırına 16 metrelik 112 fore kazık çakılıyor. Bu süreçte binaların tahliye ile birlikte yıkımı gerçekleşecek. Kentsel dönüşüm çalışmaları 2 yılda tamamlanacak.
‘ESTETİK TASA DEĞİL CAN GÜVENLİĞİ İÇİN’
Rize’de kentsel dönüşüm çalışmasının estetik tasası ile yapılmadığını belirten Rize Valisi Kemal Çeber, “Kentsel dönüşüm projesindeki temel telaşımızın estetik olmadığını can güvenliği olduğunu herkesin bilmesini istiyorum. Bilhassa kıyı dolgu alanında 50-60 yıl öncenin tekniğiyle ve o günün imkanlarıyla yapılmış binalarımız var. Her birinin birinci başlangıcında ikişer üçer katlı ruhsatlandırılmasına karşın bugün sekizer onar katlı binalar olduğunu görüyoruz. O binaların sütunlarına dokunulduğu vakit tuğlaların ve oradaki betonun elinizde ufalandığını demirlerin amatör gözle bile demir olmaktan çıktığını gözlemleyebiliyoruz. Oradaki binalarımız adeta birbirine yaslanarak ayakta duruyor. Bizler de bunun için kentsel dönüşümü çok önemsiyoruz” dedi.
‘SON BASAMAĞA GELDİK’
Kentsel dönüşüm için 2 yıldır sürdürülen bürokratik ve alt yapı çalışmalarının tamamlandığını tabir eden Çeber, “Rize mimarisini ve bu coğrafyaya uygun yapıları da kullanarak çok estetik bir alan yaratmaya uğraş ediyoruz. Bilhassa de TOKİ ve Rize Belediyesi merkezdeki çalışmayı götürüyor. Bu manada son evreye geldik. 15 Şubat’a kadar tahliyelerin yapılması gerektiği yazıları herkese yazıldı. Pandemi sürecinin tesirleriyle yahut önümüze çıkan teknik nedenlerden dolayı tarihler zaman zaman esneyebilir. Ama Rize’de herkesin kafasındaki bir soru işareti halloldu. Yani, yıllardır biz burada kentsel dönüşüm deriz, hep bu gündeme getirilir, ama bir şey olduğu yok, yine bir şey olmayacaktır algısının kafalardan atıldığını ve bu işin başlatıldığını artık görüyoruz” diye konuştu.
DOÇ. DR. SÜME: ‘BİNALARDA KOROZYON TEHDİDİ VAR’
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Veli Süme, dolgu alanları üzerinde yapılan binaların çoğunun korozyonun etkisi altında olduğunu belirterek bu etkinin günden güne arttığını söyledi. Rize’de dolgudaki binaların yüzde 80’inin korozyon tehdidi altında olduğunu söyleyen Doç. Dr. Süme, “Rize normalde 4’üncü derece deprem bölgesi olmasına rağmen Doğu Anadolu fay hattı kuzeye doğru kaydı ve bunun neticesinde konunun uzmanları tarafından Rize 3’üncü derece deprem bölgesine alındı. Artık biz binalarımızı projelendirirken deprem yüklerini hesaba katmak durumundayız. Rize’de olabilecek minimum bir depremde binalarımız çok büyük risk altında. 4’ün üzerinde bir deprem Rize’de şiddet itibariyle çok yıkıcı bir etki bırakacaktır” dedi.
‘TEMEL YALITIMI İYİ YAPILMALI’
Korozyon tehdidi altındaki binaların 25 ila 40 yıllık olduğunu kaydeden Doç. Dr. Süme, şunları dedi:
“Zaman içerisinde teknik ve teknolojide önemli gelişmeler oldu. Bunlardan en barizi elle beton dökümü artık yapılmıyor, bunun yerine hazır beton kullanıyoruz. Binalarda temel yalıtımı yapılmalı. Özellikle Rize’de, Doğu Karadeniz’de temel yalıtımına çok dikkat etmemiz gerekiyor. Günümüz malzemeleri ile gayet güzel temel yalıtımları yapılabiliyor, dolayısıyla bugünden itibaren yapılabilecek binalarda teknik ve teknolojiye uyulduğu sürece herhangi bir problem olacağını düşünmüyorum. Biz yapı elemanlarının ömrünü yüzyıl olarak hesaplarız, bunun artısı eksisi olabilir, kullandığınız malzeme, mühendislik yöntemleri ile değişmekte. Korozyon, yapı elemanlarının kanseri gibidir. Korozyon bina ömürlerini yüzde 30 düşürür, buna ele dökülen betonların kalitesizliğini de ilave ederseniz binaların normalde 100 yıl olması gereken ömürleri 30-35 yılda sona eriyor.”
Memurlar
