Konya’nın Emirgazi, Ereğli, Ilgın ve Tuzlukçu ilçelerinde son günlerde 4.0 ile 3.8 büyüklüğünde ve sonrasında meydana gelen artçı zelzeleler, halkı huzursuz etti. Sarsıntılar nedeniyle kimi konutlarda hasar oluşurken, can kaybı ve yaralanan olmadı. Bölgedeki zelzelelerin birbirinden farklı faylar üzerinde olduğunu belirten Konya Teknik Üniversitesi öğretim üyesi ve Jeoloji Mühendisleri Odası Konya Şube Lideri Fetullah Arık, şunları söyledi:
“Oluşan zelzelelerin sistemleri birbirinden farklı. O nedenle birbirleri ile ilişkilendirmek epey sıkıntı. Bunların hepsi eğim atımlı olağan faylar. Olağan faylarda meydana gelen sarsıntılar bir öteki sistemi harekete geçirmezler. Zira kendi iç dinamikleri ile sınırlıdırlar. Emirgazi ilçesi ve Niğde bölgesinde olan sarsıntılar ise orada bağımsız bir fay sistemi var Tuz Gölü’ne dik tarafta ilerleyen bir fay var. Güney’de Nasuhpınar fayı var. Bu ikisi ortasındaki bağ saha çalışmaları sonrasında ortaya çıkacak. Tuzlukçu bölgesinde oluşan depremlerse Tuzlukçu- Ilgın fayı ile ilişkilendirilebilir. Burada bilinen, yüzeyde izlenebilen 30-35 kilometre uzunluğunda eğim atımlı olağan fay var. Eğimi Doğu’ya, Konya’ya yanlışsız. Bu fay sistemi boyunca vakit zaman zelzeleler meydana gelebiliyor. Buda büsbütün kendi iç dinamikleri ile alakalı. Gerisinden daha küçük şiddetli 4- 5 daha zelzele kaydedilmiş oldu. Ana zelzele olarak 3.8’lik zelzelesi sayarsak, ondan sonra meydana gelen sarsıntılar artçı sarsıntılardır.”
‘ŞİDDETLİ SARSINTI ÜRETEBİLECEK FAYLAR VAR’
Geçmişte meydana gelen sarsıntılarda can kayıpları olduğunu ve bugün ise 6.0- 6.5 büyüklüğünde sarsıntı üretebilecek faylar bulunduğunu belirten Arık, şöyle konuştu:
“Konya’nın etrafında etkin fayların olduğu biliniyor. Akşehir fayı, Ilgın fayı, Tuz Gölü fayı tek başına kırıldıkları vakit 6.0- 6.5 büyüklüğünde sarsıntı üretebilecek faylar. Akşehir fayı etkin bir fay. Burada vakit zaman sarsıntılar meydana gelebiliyor. Sultandağı ile birleştiği vakit Sultandağı sarsıntısı meydana gelmiş. Can kayıpları olmuş. Ilgın- Tuzlukçu fayı üzerinde 1930’lu yıllarda meydana gelen sarsıntıda tekrar can kayıpları meydana gelmiş. Bunlar 6’nın üzerinde meydana gelen büyük zelzeleler. Tuz Gölü fayı binlerce yıldır sessiz. Lakin etkin bir fay olduğu biliniyor. Kenti çevreleyen, etkileyen faylar bunlar. Kent içine baktığımız vakit Konya fay zonu kentin batısından bulunduğumuz noktadan geçiyor. Kuzey-güney doğrultulu bir fay zonu. İzlenebilir uzunluğu 50 kilometre civarında. Eğimi ovaya gerçek. Kentin Doğu’sunda Divanlar ve Göçü ile birlikte Altınekin fayları var. Oradakilerde eğim atımlı olağan faylar. Eğim Batı’ya yanlışsız. Bu ikisi ortasında Konya Ovası çökmeye devam ediyor. Konya Ovası’ndaki çökmenin ölçüsü fay üzerindeki ünitelerin hareketlerine baktığınız vakit bin metreden fazla. Yani çok uzunca bir devirdir daima olarak çökme gerçekleşmiş.”
‘YERLEŞİM YERLERİNİN PLANLANMASI GEREKİYOR’
‘Konya’da sarsıntı olmaz’ algısı olduğunu belirten Fetullah Arık, “1900’lü yıllarda yani bizim sarsıntıları ölçmeye başladığımız yıllarda 30’un üzerinde sarsıntı var. Konya Ovası’nda meydana gelmiş olan Konya fay zonuna bağlı en büyük zelzele 2009 yılında yaşadığımız 4.5 ve 4.0’lık sarsıntılar. Bundan daha büyüğü kayıtlarımızda mevcut değil. O dönemki yapılan değerlendirmelerde Yazır bölgesindeki yaklaşık 10-15 kilometrelik bir bölgenin kırıldığı biliniyor. Fayın toplam uzunluğu 50 kilometre. Geçmişte 6.0- 6.5 büyüklüğünde sarsıntılar ürettiğine dair datalar mevcut. Hasebiyle 6.0- 6.5 büyüklüğünde sarsıntı üretebilen fayın yalnızca bir kısmı kırıldığı için biz bunu 4.0 olarak hissettik. İnşallah 6.5 büyüklüğünde sarsıntı üretecek kadar kırılmaz. O kırılma gerçekleşirse önemli sorunlar oluşabilir. O nedenle olması gereken şey, fay ne vakit kırılacak, hangi büyüklükte sarsıntı üretecek işte ona nazaran değil oluşabilecek en büyük zelzeleye nazaran hem yerleşim alanlarının planlanması hem de yapıları ona nazaran tasarlanması ve inşa edilmesi gerekiyor. ‘Konya’ya bir şey olmaz, sarsıntı olmaz’ üzere yaklaşımlar var. Konya’mız Türkiye’deki en inançlı yerlerden birisi lakin burada da sarsıntılar olabilir” diye konuştu.
Memurlar
