Prof. Dr. Ümit Hıdır Ulaş, Covid-19 salgınının temel olarak hudut sistemini etkilemediğini, kimi hastalarda nörolojik komplikasyonların ender olarak görüldüğünü söyledi.
Özel Yüzüncü Yıl Hastanesi bünyesinde vazife yapan Prof. Dr. Ümit Hıdır Ulaş, Covid-19 salgınının temel olarak hudut sistemini etkilemediğini, dolaylı olarak birtakım hastalarda nörolojik komplikasyonların ender olarak görüldüğünü ve Covid-19 olaylarındaki artışa paralel olarak bildirilen nörolojik hadiselerde artışların izlendiğini bildirdi. Ulaş, son olay bildirimlerinde Covid-19 enfeksiyonunun ağır yahut hafif geçirilmesiyle ilgisi olmadan nörolojik komplikasyonların ortaya çıktığının görüldüğünü belirtti. Hastaneye müracaatta en sık görülen nörolojik semptomlar incelendiğinde mental durumda değişiklik, kas ağrısı, yorgunluk ve baş ağrısı şikayetlerinin önde geldiğini kaydeden Ulaş, “Hastalığın ilerlemesiyle seyrek olarak ortaya çıkan ağır nörolojik komplikasyonlar ortasında sıklık sırasıyla toksik-metabolik ensefalopati, nöbet, iskemik inme, hareket bozukluğu, periferik nöropati ve hemorajik inme olayları bildirilmekte ve bu hadiselerin bazen hastalığı hafif geçirenlerde de ortaya çıktığına dair hadise bildirileri artmaktadır. Ağır nörolojik hastalık riski, 60 yaş üstü ve öncesinde kronik nörolojik hastalık hikayesi olanlarda daha fazladır, kronik nörolojik hastalığı olanlarda hastalığın kendisi yahut kullanılan ilaçlar daha ağır hastalık riskini arttırır. Parkinson hastalığı, inme, miyastenia gravis üzere hastalıkları olan hastalarda akciğer işlevi süratle bozulabilir ve immünsüpresan ilaçlar alan immün aracılı bozuklukları olan hastalar, hastalığın daha önemli komplikasyonlarıyla müsabaka riskiyle karşı karşıyadır. Nörolojik bulgular farklı formlarda izlenebilir, kısaca bulguları gözden geçirecek olursak koku kaybı (Anosmi), rastgele bir üst teneffüs yolu enfeksiyonunda görülebilecek sık rastlanan bir bulgudur. Lakin Covid-19 en yaygın bulgularından biridir ve çoklukla rinorenin (burun akıntısı) yokluğunda ortaya çıkıyor. Bu, koku alma hududunun yahut yolunun virüs tarafından tutulduğunu gösterir” sözlerini kullandı.
Kas ağrılarının (miyalji) hastalığa sıklıkla eşlik ettiğini söyleyen Ulaş, viral hastalıkların birçoklarının beden ağrılarına neden olabileceğini belirterek, bununla birlikte Covid-19’lu kimi hastalarda kas ağrılarının da epey şiddetli olabileceğini vurguladı. Öbür tüm semptomların düzeldikten sonra kas hassasiyetinin birkaç gün sürebileceğini anımsatan Ulaş, şu sözleri aktardı:
“Sırt kaslarını tutabilirler. Covid-19 tedavisinde kullanılan potansiyel ilaçların, hastaların kas hasarına yatkın olmasına neden olabileceği unutulmamalıdır. Baş ağrıları yaygındır ve tipik olarak hastalığın başlangıcında ortaya çıkar ve birkaç gün içinde geçer. Rastgele bir meningeal tahriş bulgusu eşlik etmez. El ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma, ağrı sık olmamakla birlik iyileşme devrinde daha sık görülmekte, elektrofizyolojik incelemelerin olağan saptandığı ince lif nöropatisiyle uyumlu bulgulardan yakınan hastaların sayısı da azımsanmayacak kadar fazladır. Menenjit ve ensefalit çok ender görülür, nöbet ve koma ile başlayan hadiseler bildirilmiştir. Ateş yüksekliği ileri yaşlarda mental durum bozukluğu ve deliryuma neden olabilir. İnme hadiseleri gençlerde ender olmakla birlikte yaşla birlikte artmaktadır. Post-viral sendromlar, hasta viral sendromun başlangıcından yaklaşık bir ile üç hafta sonra iyileşme devrinde ortaya çıkar. İzole bir akut nekrotizan hemorajik ensefalopati, transvers miyelit, Guillain Barre Sendromu, akut dissemine ensefalomiyelit geçiren birkaç hadise tanımlanmıştır.”
Bilhassa ağır bakıma yatırılan hastalarda hafıza yetersizliği, bilişsel yavaşlama ve günlük hayat aktiviteleri ve depresyona kadar değişebilen anksiyete, postravmatik gerilim bozukluğu bulguları olabileceği değerlendirmesinde bulunan Ulaş, şunları söyledi:
“Hastalığın seyri sırasında yahut iyileşme devrinden sonra virüs akciğerlere, kalbe ve beyne ziyan verebilir ve bu uzun vadeli sıhhat meseleleri riskini artırır. Yaşlı beşerler ve pek çok önemli tıbbi rahatsızlığı olan şahıslarda bulgular daha barizdir, fakat genç ve sağlıklı beşerler bile enfeksiyondan haftalar yahut aylar sonra birtakım nörolojik bulgular ortaya çıkabilir. Vakitle ortaya çıkan en yaygın belirti ve semptomlar şunları içerir; yorgunluk, nefes darlığı, öksürük, eklem ağrısı, göğüs ağrısıdır. Başka uzun vadeli belirtiler, kas ağrısı, baş ağrısı, çarpıntı, koku yahut tat kaybı, hafıza, konsantrasyon yahut uyku sıkıntıları, saç dökülmesi olabilir. Birçok uzun vadede çıkabilecek Covid-19 komplikasyonları hala bilinmiyor. Nörologlar olarak mümkün komplikasyonlar için tetikte olmamız gerekiyor. Hastalıklar karşısında savunmasız olan insanları korumak ve kollamak bizim misyonumuzdur.”
Memurlar
