Niğde’de geçen pazar meydana gelen 5.1 büyüklüğündeki zelzelenin akabinde Aksaray perşembe günü saat 04.01’de 4.4 büyüklüğündeki sarsıntıyla sallandı. Niğde’de hissedilen sarsıntının akabinde bir açıklama yapan DAUM Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, ana şokun akabinde 40’ın üzerinde artçı şoklar gerçekleştiğini ve sarsıntıların evvelki zelzelelere nazaran Aksaray’a yaklaştığını söyledi.
“BİRBİRİNİ TETİKLEYECEK ZELZELELER ÜRETEBİLİR”
Zelzelelerin doğrultusuna bakarak ana faya aşikâr bir doğrultuda meydana gelen küçük ölçekli faylarda sarsıntı meydana geldiğine dikkat çeken Dr. Sözbilir, çok sayıda fayın birbirini tetikleyecek biçimde zelzele üretebileceğini açıkladı.
Sözbilir, “Bu bölgede Hasan Dağı volkanının kendisi var. Volkanın yaşı ile fayın yaşı birebir. İkisi de 10 bin yıldır faaliyet gösteren jeolojik yapılardır. Hasan Dağı volkanının yaklaşık 28 bin yıl evvel püskürdüğünü biliyoruz. Daha sonra 9 bin yıl evvel püskürmüş. Münasebetiyle beşerler yaşarken, Çatalhöyük vaktindeki devirde Hasan Dağı’nın püskürdüğünü söyleyebiliriz” diye konuştu.
“HASAN DAĞI FAAL BİR VOLKAN”
Hasan Dağı’nın etkin bir volkan olduğunu söyleyen Prof. Dr. Hasan Sözbilir, buhar çıkışlarının tepeye yakın bölgede gerçekleştiğini belirterek, jeolojik çalışmalarla volkanın kabarma gösterip göstermediğinin ölçülmesi gerektiğini anlattı. Türkiye’de ilgili bilim insanlarının bu cins çalışmaları başlattığını açıklayan Sözbilir, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından görevlendirilen bir takımın bölgede çalışmaya başladığını aktardı.
“ŞU ANKİ ZELZELELER TAHMINEN DE BÜYÜK ZELZELENIN HABERCİSİ”
Sözbilir şöyle devam etti:
“Bölgede hem kabuk titreşimi hem de düşey istikametteki hareketlerin daima izlenmesi gerekiyor. Bu yapıların birbiriyle alakası ortaya çıkarılmalı. Tuz Gölü fayının hafriyat çalışmaları sonunda zelzele tekrarlama dönemi ortaya çıkarılmış durumda. Bu periyod birkaç bin yıl olarak ortaya çıkmış. Yıkıcı sarsıntı üretmesi için çok sayıda vakit geçmiş olması gerekiyor. Ve bu vakit geçmiş durumda. Şu anki zelzeleler tahminen de daha büyük bir zelzelenin de habercisi olabilir. Bunu vakit gösterecek. Lakin şu an meydana gelen sarsıntılarla volkanın bağlantısı ortasında tam olarak nasıl bir bağıntı var, bunu ortaya çıkarmak için çalışmanın tamamlanması gerekiyor. Bu bölgede Tuz Gölü fayının saçaklanması kelam konusu olduğu için faylar birbirini tetikliyor. Muhakkak bir vakit dahilinde bu tıp sarsıntıların devam etmesi beklenebilir. Burada çok sayıda fay var. Birbiriyle kontaklı. Bunların hepsi kuzeye Aksaray’a hakikat ana faya bağlanıyor. Tuz Gölü fayının içinde 6 fay modülü var. Birbirini tetikleyecek zelzeleler üretebilir. Fay yaklaşık 200 kilometre uzunluğunda. 7.2 büyüklüğüne varan sarsıntılar ürettiği biliniyor. Gelecekte de bu büyüklükte zelzele üretebilir.
“VOLKAN CİVARINA SİSMOMETRELER YERLEŞTİRİLDİ”
DAUM Idare Şurası üyelerinden Jeofizik Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Mehmet Utku da TÜBİTAK takımının bölgedeki çalışmaları hakkında bilgi verdi. Türkiye’nin bir sarsıntı ülkesi olduğunu hatırlatarak kamuoyunda oluşan zelzele hassasiyetine dikkat çeken Dr. Utku, “Depremle ilgili uzmanlık alanı olan bireyler o sarsıntısı anlamaya çalışıyor. 20 Eylül’de meydana gelen ve yaklaşık 3 km derinlikte yaşanan zelzelenin akabinde da birebir hassasiyet yaşandı. Bu sarsıntının özelliği yakınında bir yanardağın olmuş olmasıydı. Türkiye’de zati çok sayıda volkan var. Hasan Dağı volkanı yakınında ve Tuz Gölü fayında olması başka zelzelelere nazaran farklı şeyler düşündürdü. Sarsıntının volkanizma kökenli olup, olmadığını anlamak için TÜBİTAK bölgeye bir takım gönderdi. Bu grup volkan civarına sismometreler yerleştirerek oradaki yer sarsıntıları aletlerle izleyecek” dedi.
Grubun tek bir alet ile değil sarsıntı aktifliğini anlayabilecek sayıda istasyon kurup, ağ oluşturacağını kaydeden Dr. Utku, o bölgede kaydedilen sarsıntıların volkandan kaynaklanıp kaynaklanmadığının keşfedileceğini lisana getirdi.
“TÜRKİYE’NİN TAMAMI SARSINTI BÖLGESİ”
Türkiye’nin bu bahiste kâfi alt yapıya sahip olduğunu söz eden Dr. Mehmet Utku şunları söyledi:
“Sonuçların ortaya çıkması için çalışmayla ilgili bir müddet vermek sıkıntı. Bu çalışma başlangıç. Ülkemizdeki muhakkak kurumların yeni çalışmalarında son 10 bin yılda faaliyet gösteren volkanlar sismik ve jeofizik aletlerle izlenecek. Alet müşahede ağıyla daima olması gerekir. Birinci evrede yakın vakitte olan zelzelelerin volkanik kökenli olup olmadığı anlaşılacak lakin daha sonra yerleşim planlarının kent bölge planlamalarının gözden geçirilmesi gerekecek. Türkiye’nin tamamı zelzele bölgesi. Niğde ve Tuz Gölü’nün güney batı kısmında sismik aktiflik devam ediyor. Yerbilimciler bu sismik aktifliğin volkanizma kökenli olup olmadığını araştırıyor. Buna nazaran yeni tedbirler alınabilir. Bu çalışma için en az 6 istasyon kurulmalı. Mühendisler ve teknik elemanlar çalışıyor.”
Memurlar