Uzmanlar, “1 Aralık Dünya AIDS Günü” kapsamında çevrim içi düzenlenen toplantıda, HIV (İnsan Bağışıklığı Yetmezlik Virüsü) ve AIDS (Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu) ile ilgili yeni bilgileri paylaştı.
Toplantıda konuşan Hacettepe Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Kolu Lideri Prof. Dr. Serhat Ünal, 1980’lerin başında başlayan bu hastalığın dünyada bu vakte kadar 75 milyondan fazla şahısta görüldüğünü, epideminin başından beri 32,7 milyon kişinin hayatını kaybettiğini, 38 milyon civarında kişinin de bu hastalıkla hayatını sürdürdüğünü söz etti.
Hastalıkla ilgili çok kıymetli adımların da atıldığına ve Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) liderliğinde maksatların belirlendiğine işaret eden Ünal, şunları kaydetti:
“Önceleri 90-90-90 gayeleri belirlenmişti, yani amaç toplumdaki HIV müspet şahısların yüzde 90’ına tedavi vermek ve yeniden tedavi verilen hastaların yüzde 90’ında tedavinin başarılı olmasıydı. Elimizdeki ilaçlarla viral hücre yükünü, sayısını sıfıra indirdiğimiz hastaların hayat sürelerindeki muhtemel kısalmayı da engellemiş durumdayız. Böylelikle, ilaçların kalitesi, hastalık farkındalığı ve teşhis için yapılan test sayıları arttıkça 90-90-90 amacı 95-95-95’e çıktı. Türkiye de bu amaçlara erişebilmek için bütün gücüyle çalışmalarını sürdürüyor.”
– “Ülkemizde 26 bin 164 HIV tanısı alan hasta var”
Marmara Üniversitesi (MÜ) Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Öğretim Üyesi Prof. Dr. Volkan Korten de HIV’in bağışıklık sisteminin bileşeni olan yardımcı T hücrelerini enfekte ederek azalmalarına yol açtığını belirtti.
Bir kişinin HIV virüsünü aldığı vakit onu “HIV ile enfekte kişi” olarak tanımladıklarını fakat AIDS dediklerinde hastalığın daha ileri düzeyini kastettiklerini aktaran Korten, bunun da HIV virüsüyle enfekte bireylerde birtakım fırsatçı enfeksiyonların ya da kanserlerin ortaya çıkması manasına geldiğini söz etti.
Prof. Dr. Korten, geçen yıl prestijiyle dünya genelinde 1,7 milyon yeni HIV enfekte birey olduğuna dikkati çekerek, şu bilgileri paylaştı:
“Bunların 1,5 milyonu erişkin, 150 bin kadarı da çocuk. HIV enfeksiyonunun en zirve seviyesine 2004’te vardığını, insanların daha fazla ilaca ulaşmasıyla birlikte ise azalışa geçtiğini görüyoruz. Geçen yıl 690 bin kişinin AIDS’ten hayatını yitirdiğini bilmekteyiz. Ülkemizde ise 2019 sonu sayılarına nazaran, 26 bin 164 HIV tanısı alan hasta var. 2020’de ise eklenen yeni hasta sayısının 4 bin civarında olması bekleniyor.”
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa (İÜC) Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fehmi Tabak ise HIV/AIDS teşhisinin kolaylıkla konulabildiğini, virüse karşı olan bir antikorun bulaştan sonra 10-15 gün içerisinde olumlu olduğunu aktardı.
Hastalığın tedavisinde başarılı sonuçlar alındığına ancak hastaya ulaşmanın sıkıntı olduğuna dikkati çeken Tabak, “Ülkemizde HIV, evlilik öncesi, ameliyat öncesi ve kan bağışı öncesi alınan testlerle tespit edilebiliyor. Bunun yanı sıra bulaşma açısından riskli bir durum varsa kişi kendi isteğiyle de test yaptırabiliyor. Hiçbir fiyat talep edilmeden ve şahısların kimlik bilgisi istenmeden, verilen bir kodla test sürecinizi takip edebileceğiniz anonim test merkezleri mevcut. İstanbul’da Şişli ve Beşiktaş, Ankara’da Çankaya, İzmir’de Konak ve Bursa’da Nilüfer ilçeleri birinci kurulan anonim test merkezleri. Bu merkezlerde test yaptırıp birebir gün sonuç almak mümkün.” bilgisini verdi.
– “HIV artık ölümcül değil kronik bir hastalık”
Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Dilara İnan da hastalığa yönelik aktif ilaçlar geliştirildiğini, bu ilaçlarla virüsün çoğalmasının da çok faal bir biçimde baskılanabildiğini, bağışıklık sisteminin onarılmasının ve korunmasının sağlanabildiğini belirterek, böylece HIV ile bağlı sağ kalım mühletinin de uzatıldığını söz etti.
“HIV artık ölümcül değil kronik bir hastalık” diyen İnan, şunları kaydetti:
“Ülkemizde de tedaviye erişim dünyaya kıyasla çok iyi durumda. Türkiye’de teşhis konmuş hastalıklarda tedaviyi rahatlıkla planlayabiliyoruz. Dünya genelinde kullanılan pek çok ilaç ülkemizde de ruhsatlı bir formda bulunuyor. İlaçlara erişimde de hiçbir külfet yaşamıyoruz. Münasebetiyle teşhis konanlarda tedaviye başlama oranımız yüzde 95-100 düzeylerinde olabiliyor. Burada değerli olan teşhis konması. Teşhis konduktan sonra hakikat tedavi ile HIV olumlu bireylerde beklenen ömür ömrü HIV ile enfekte olmayan bireylerle birebir olabiliyor.”
Ege Üniversitesi HIV/AIDS Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Deniz Gökengin ise HIV teşhis ve tedavisinde yaşanan en değerli sorunun ayrımcılık olduğunu belirtti.
Gökengin, enfeksiyonun tıbbi olduğu kadar toplumsal açıdan da hem HIV ile yaşayan bireyin kendisi hem de etrafındaki şahıslar açısından değer taşıdığına dikkati çekti.
Memurlar
