Döviz ve altında yaşanan dalgalanmaya karşı iktisat cephesi önlemlere sürat verdi. Hem Merkez Bankası hem de Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) piyasaları istikrara sokmak için arkası arkasına kararlar alıyor. Daha evvel elindeki bütün araçları piyasalardaki çok oynaklığın azaltılması doğrultusunda kullanacağını belirten Merkez Bankası, yeni bir adım atarak piyasa yapan bankalara Açık Piyasa Süreçleri için tanınan limitleri sıfırladı. BDDK ise salgın periyodunda bankacılık dalının gerçek ekonomiyi kredilendirme faaliyetlerini en aktif halde yerine getirmesini sağlamayı amaçlayan Faal Rasyosu (AR) uygulamasında düzenlemeye gitti. AR amacı, mevduat bankalarında yüzde 100’den yüzde 95’e, iştirak bankalarında yüzde 80’den yüzde 75’e düşürüldü.
AYAĞI GAZDAN ÇEKTİK
SETA Iktisat Araştırmaları Yöneticisi Doç. Dr. Nurullah Gür atılan, Türkiye iktisadının beklenenden süratli toparlandığını söyleyerek “Merkez Bankası raporlarında da buna atıf var. Hasebiyle iki üç ay öncesine nazaran piyasanın krediye olan gereksiniminde, bilhassa de tüketici tarafında bir azalma var. Bununla birlikte kredi genişlemesinin bu süreçte enflasyon ve cari açık üzerinde kimi yan tesirleri oldu. Döviz kurunda yaşanan son gelişmelerden sonra da Merkez Bankası ve BDDK birtakım adımlar attı. Piyasadaki likidite fazlası çekilmeye çalışılıyor. Yani Merkez Bankası’nın, bankaları ve finans piyasalarını fonladığı düzenekte vade kısıtlamasına gidiliyor. Merkez Bankası bankalara artık eskisi kadar uzun vadeli finansman imkanı sunmuyor. Ayrıyeten öteki finansman imkanlarının da maliyetini artırıyor. Münasebetiyle piyasa faizleri artmış oluyor. Bu da ister istemez mevduat ve kredi faizlerini üste taşıyor ve kredi büyümesini dizginliyor. Merkez Bankası frene büsbütün bastı diyemeyiz ancak ayağını gazdan aşikâr ölçülerde çekti” dedi.
KREDİLERE HUDUT
BDDK’nın son kararlarına ait de açıklamalarda bulunan Doç. Dr. Gür “Mart ve nisan aylarında bilhassa özel ve yabancı bankaların kredi verme iştahları çok fazla yoktu. Bu periyotta piyasaların da krediye gereksinimi olduğu için, BDDK, faal rasyosunu ortaya koyarak bankaları kredi vermeye teşvik ediyordu. Artık artık piyasaların krediye olan muhtaçlığı görece azaldığı ve dövizde yaşanan gelişmeleri de dikkate almak gerektiği için, BDDK, bu faal rasyosunda bir gevşemeye gitti. Bu, eskiye göre bankaların daha az kredi vermesi manasına geliyor. Son atılan adımlarla birlikte ‘Kredi verme konusunda daha temkinli hareket edebilirsiniz’ bildirisi verildi. Bundan sonra BDDK faal rasyosunda biraz daha gevşeme yapabilir. Bu da bankaların, bilhassa tüketici kredilerini azaltması manasına gelebilir” diye konuştu.
MANİPÜLASYON VAR
Ekonomist Prof. Dr. Seyfettin Erdoğan ise son ekonomik gelişmelerde milletlerarası çevrelerin rolünü kıymetlendirerek şunları söyledi: Türkiye’nin milletlerarası seviyede ses getiren operasyonları var. Ayasofya, Akdeniz üzere… Bu sebeple kur atağıyla karşı karşıya kalıyor. Manipülasyonlar kelam konusu olmaya başladı. Bunlar dolara talebi daha da artırdı. Dünyada dolar paha kaybederken Türkiye’de artması, tam olarak bunun göstergesi. Lakin Türkiye iktisadına derin hasar vermez, geçicidir. Kurumlarımız burada manipülasyon yapanlara ve iç piyasaya bildiri vererek ‘Ben kur ataklarına karşı elimdeki silahları kullanacağım’ diyor. Kredi daralması konusu son derece yerinde ve yanlışsız adım… Zira kredilerde genişletici siyasetlerin önemli maliyeti var. Para; altına, dövize, konuta, arabaya gidiyor. Bu da enflasyon olarak geri dönüyor. Şunu da belirtelim, öncelikle resesyonla çabayı seçtik ve bu sebeple atılan adımlar gerekliydi.
OSMAN ÇOBANOĞLU
Memurlar
