Türkiye’nin en büyük metropolü İstanbul’un sokaklarında sıcak haber peşinde koşan gazeteciler, maske, ara ve hijyen kurallarına riayet etseler de pandemi riski altında vazifelerini icra etmenin zorluklarını yaşıyor.
16 milyon nüfuslu yedi zirveli İstanbul’un gözü kulağı onlar. A,B,C olmak üzere üç bölgeye ayrılan İstanbul’da nerede bir cinayet, trafik kazası, yangın, doğal afet yahut toplumsal olay varsa saha muhabirleri orada.
Ne vakit bir yerde sıcak bir gelişme olsa, kentin ağır trafiği ve kalabalığı ortasından sıyrılarak son dakika haberini verme telaşı içinde 7/24 misyon yapıyorlar.
– Pandemiyle birlikte çalışma şartları değişti
Türkiye’de pandeminin görüldüğü birinci periyotlarda, sokağa çıkma kısıtlamalarıyla birlikte sıcak haber peşindeki gazetecilerin çalışma şartlarında da kimi değişiklikler yaşandı.
Toplumsal uzaklık kuralları gereği yüz yüze irtibatın minimum şartlarda yürütüldüğü bu süreçte saha muhabirleri, birtakım sıcak olaylara ait imaj ve bilgileri teknolojik araçlar üzerinden sağladı.
Saha muhabirleri, riskli geçen bir sürecin akabinde başlayan yeni olağan ile İstanbul sokaklarındaki faal çalışma ortamlarına geri döndü. Lakin bu geri dönüş, yeniden de eskisi üzere olmadı.
Sokaklardaki risk, gazetecilerin de maske, aralık ve hijyene dikkat etmelerini zarurî kıldı.
– Haber profilindeki değişim.
Sokağa çıkma kısıtlamaları nedeniyle insanların konutlarında inzivaya çekilmesi asayiş olaylarını azalttı. Böylelikle sokak haberlerindeki profil de değişkenlik gösterdi.
Sıcak haber peşindeki gazetecilerin gündeminin birinci sıralarına yüklü olarak pandemi, filyasyon grupları ve boş sokaklar oluşturdu.
İstanbul’da sıcak haberin nabzını tutan gazeteciler, alandaki riskler nedeniyle kaygı duysalar da meslekleri ismine kıymetli bir gün olan 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nü kutlamanın da memnunluğunu yaşıyor.
– “İster istemez kalabalık ortamlara giriyoruz”
Sabah gazetesinde 17 yıldır saha muhabiri olarak vazife yapan Savaş Sözal, pandeminin tüm dünyayı olduğu üzere gazetecilik mesleğini de etkilediğini lisana getirdi.
Pandemi münasebetiyle birtakım zorluklar yaşadıklarını ve yaşamaya devam ettiklerini anlatan Sözal, “Öncelikle çalışma sistemlerinde değişiklikler oldu. Birtakım kurumlar bir hafta çalışıyor, bir hafta dinleniyor. Bu formda tedbirler alınmaya çalışılıyor, aslında bütün bunların sıhhat için yapıldığına inanıyorum.” dedi.
Sözal, pandemi sürecinde sokağa çıkma yasağından ötürü işlerde azalma yaşandığını aktardı.
Eşinin meskende çalışmasına karşın koronavirüse yakalandığını, daima dışarıda olmasına karşın kendi test sonucunun ise negatif çıktığını belirten Sözal, “Endişe duyuyoruz zira meskende çoluğumuz çocuğumuz var, kendimizden evvel onları düşünmeliyiz. Dışarıda toplumsal aralığa uyuyoruz, daima önlem alıyoruz, daima maske ile dolaşıyoruz. Telsiz dinliyoruz, sıcak işe gidiyoruz. Orada bir insan kalabalığı oluyor. En az 20-25 kişi. İster istemez kalabalık ortamlara giriyoruz. Yaralı oluyor, soygun oluyor, yangın oluyor. Bu çeşit olaylarda beşerler müdahale etmek için toplanıyor. O kalabalığa da girmek zorundayız. Düşünüyoruz daima sanki bize de bulaşır mı, buradakilerde kovid var mı? İnşallah bir an evvel biter diye umut ediyorum.” diye konuştu.
A bölgede çalışan muhabirlerin, Topkapı’daki basın odasında bir ortaya geldiğini söz eden Sözal, “Burada toplanıyoruz ancak eskisi üzere olmuyor. Evvelce bir ortaya gelip kahvaltılar yapıyorduk 15-20 kişi, özlüyoruz o günleri.” dedi.
Sözal, “Sektörde bulunan, bulunmayan, çalışan, çalışmayan, Bab-ı Ali’nin içinde bulunan arkadaşların, herkesin 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nü kutluyorum.” diyerek kelamlarını tamamladı.
– “Haberin aslında koronavirüs periyodunda biçimi değişti”
İHA’da 8 yıldır bölge muhabiri olarak misyon yapan Caner Sönmez ise çeşitli periyotların mesleğe de tesiri olduğunu lisana getirerek, şöyle konuştu:
“Habercilik durmuyor, devam ediyor. Hiçbir sabah gazete çıkmadığı olmuyor, hiçbir vakit televizyonlarda haber görmediğimiz olmuyor. Her akşam o ana haber bülteni çıkacak, her sabah o gazeteyi alacağız. Biz de bunun için her gün çaba edeceğiz. Koronavirüs devrinde de bu türlü oldu.
Koronavirüs sürecinde bizim haberciliğe bakışımız değişti. Artık çok fazla asayiş haberine gidemiyoruz. Zira beşerler artık toplumsal aralığa uymaya çalışırken asayiş olayları da doğal ki azalıyor. Artık beşerler eskisi kadar birbiriyle hengame etmiyor. Hata oranları düştü. Bizim de gittiğimiz haberlerin tarafı değişti. Gittiğimiz haberlerde birinci baktığımız koronavirüs önlemleri oluyor. Toplumun buna uyup uymadığına bakıyoruz. Haberin aslında koronavirüs periyodunda biçimi değişti diyebiliriz.”
Güne, yanlarına dezenfektanlarını alarak, maskelerini takarak başladıklarını, kapalı ve kalabalık ortamlara girmemeye çalıştıklarını anlatan Sönmez, “Şirketimiz de bize bundan ötürü ihtarlarda bulunuyor lakin bir habercilik refleksi var. Bir aksiyona gidiyoruz, bakıyoruz çok kalabalık lakin kameraman en iyi manzarayı almaya çalışıyor, muhabir olayı en sıcak noktadan yakalamaya çalışıyor. Bunun için bazen kendimizi kaptırdığımız oluyor. Arayı bazen ihlal ediyoruz, farkına varıp kendimizi geri çekiyoruz. Lakin haberciliğin tabiatı gereği o ortama da girmemiz gerekiyor. Hastanelerin Kovid-19 ünitelerine de girmemiz gerekiyor, yeri geldiği vakit o kapalı ortamlarda gereğinden fazla bulunmamız da gerekiyor. Maske, aralık, hijyen kurallarına dikkat ediyoruz.” diye konuştu.
Bütün gün dışarıda olduğu için ailesi ismine da koronavirüse yakalanmamak için dikkat ettiğini aktaran Sönmez, şöyle devam etti:
“Evde beni bekleyen annem ve babam var. Onlarla temastan kaçınmam gerekiyor. Yemeği farklı yediğimiz, odalarımızı ayırdığımız vakitler oluyor. Birlikte televizyon seyretmiyoruz, birebir temastan kaçınıyoruz. Zira onların sıhhatini da korumak zorundayım. Babam koronavirüse yakalandı. Aslında çok fazla dışarıda benim kadar olmayan biri. Biz mi taşıyoruz konuta, biz tahminen atlatıyoruz farkına mı varmıyoruz onlara bulaştırıyoruz? Şu an için en azından kendi açımdan olumsuz bir durum yaşanmadı.”
Sönmez, 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’ne ait “Gazetecilerin bir güne muhtaçlığı var zira daima hayatın her anında olan insanlarız. Her kutlamaya her cümbüşe gidiyoruz lakin gazetecilerin çok özel anları olmuyor. Bu, o günlerden bir tanesi. Herkesin 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nü kutluyorum.” diyerek hislerini lisana getirdi.
-“İşten çok İstanbul’un boş sokaklarının tadını çıkarabiliyoruz”
İstanbul’un en genç saha muhabirlerinden Hürriyet Gazetesi muhabiri Aydemir Kadıoğlu da çiçeği burnunda bir gazeteci olarak birinci günlerinin pandemi periyotlarına denk gelmesinin kendi ismine başka bir deneyim olduğunu söz etti.
İleride pandemi ve 2020 yılı ile alakalı anlatacağı birçok anısı olduğunu belirten Kadıoğlu, “Bu süreçte iki şey dikkatimi çekti. Birincisi boş sokaklar, ikincisi maskeli beşerler. Fotoğraflarda evvelce maskesiz beşerler görüyorduk. Son bir yıldır fotoğraflarımızın, imgelerimizin içine maskeli beşerler girmeye başladı. Maskeli beşerler olunca insan bir absürt karşılıyor zira daha evvel maskeli beşerler yoktu lakin artık hayatımızın her alanında. Maskeli hareketler, maskeli kulüp kontratlarının imzalanması, maskeli trafik kazaları.Artık alışmaya başladık. Bu olay bir yılda değişti. Bir yıl evvel maske takan birinin fotoğrafını çeken farklı bir olay olurken artık çok sıradanlaştı.” dedi.
Pandemi sürecinin risklerine değinen Kadıoğlu, “Örneğin bir yangın haberine gittiğimizde elbette meraklı bir kalabalık izliyor. Bu sefer biraz uzaklık oluyor ortalarında ve maske ile izliyorlar. Zira beşerler da korkmaya başladılar. Beşerler iç içe sarılarak izledikleri yangını artık ara ile izliyor.” dedi.
Vakit zaman adliyelerde duruşmaları da takip ettiğini belirten Kadıoğlu, pandeminin getirdiği toplumsal uzaklık zorunluluğunun duruşma salonlarına da yansıdığını daha evvel yan yana oturan sanıkların artık ortalarında bir koltuk boşluk bırakarak duruşmalara katıldığını söyledi.
Kimi gazetecilerin koronavirüs hasebiyle hayatını kaybettiğini hatırlatan Kadıoğlu, “Zor bir mesleği icra ediyoruz. Pandemi de ekstra bir zorluk getirmeye başladı. Her an alandayız. Olay yerinde ne olacağımız muhakkak değil. Çift maske ile olay yerine gidiyoruz.” dedi.
Kadıoğlu, ailesinden koronavirüse yakalanan bir yakınının olmadığını lakin ailesinin ister istemez bu tedirginliği yaşadığını, onlar için tedbir almaya devam ettiğini kelamlarına ekledi.
– “Gün geliyor tahminen 300-400 insan ile muhatap oluyoruz”
İHA’da 8 yıldır asayiş muhabirliği yapan Murat Delice, yaklaşık 10-12 saat, kimi vakit ise 20 saate varan müddetlerde sokaklarda mesaide olduklarını ve sıcak habere gittiklerini anlattı.
Sıcak habere gittikleri vakit sokakta bir çatışma yahut bir yangın varsa kendilerini koruyabildiklerini belirten Delice, “Ama artık şöyle sıkıntı bir durum oldu. Sokakta çalışırken görünmeyen bir şeye karşı savaşıyoruz. Görünmeyen bir şeye karşı sağlıkçılar savaşıyor, beşerler savaşıyor biz de onun üstüne yanlışsız gidiyoruz. Koronavirüsün iyi yanları şu, mutlaka sokakta insan olmuyor. Hele ki sokağa çıkma kısıtlaması gününde, olağanda binlerce aracın geçtiği sokaklarda rahat bir formda dolaşıp, olay yerine ulaşabiliyoruz.” dedi.
Asayiş muhabiri olarak evvelden bir hastaneden bilgi almaları gerektiğini fakat bu süreçte bu durum risk taşıdığı için bunu gerçekleştiremediklerini aktaran Delice, bazen haberlerinin bu yüzden noksan kaldığını söyledi.
Bu sürecin öbür bir dezavantajının ise yemek yemek olduğunu belirten Delice, “10-12 saat sokakta olduğumuz için yeri geldiğinde 3 öğün yemek yememiz gerekiyor. Yemek yiyeceğimiz yerleri de bu süreçte bulamıyoruz. Birçok vakit bu nedenle aç bir biçimde meskene gittiğimi biliyorum.” dedi.
Koronavirüs süreci devam ederken vazife maksadıyla Azerbaycan’a da gittiğini anlatan Delice, “Savaş ortamında çalışmak da çok zahmetli. Bir taraftan Ermenistan’ın attığı bombalardan kaçmaya çalışıyorsunuz, öbür taraftan virüse karşı kendinizi müdafaaya çalışıyorsunuz. Bir polis, bir sıhhat çalışanı kadar risk altında değiliz ancak gün geliyor tahminen 300-400 insan ile muhatap oluyoruz ve salgın bulaşmasın diye kendimizi muhafazaya çalışıyoruz.” halinde konuştu.
Ailesinden koronavirüse yakalanan kimsenin olmadığını fakat 60 yaşındaki anne ve babasına karşı yeniden de bu süreçte aralıklı olduklarını aktaran Delice, “Eşimden kendimi yahut kendimden eşimi koruyabiliyorum. Pandeminin birinci vakitlerinde başka odalarda vakit geçirdiğimiz oldu. Sokakta risk altıda olduğum için annemi, babamı, yeğenimi, ablamı görmediğim oldu.” dedi.
Meslektaşlarının 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nü kutlayan Delice, gazeteci arkadaşlarına virüssüz, sağlıklı günler diledi.
– “Görünmeyen bir düşmanla gayret ediyoruz”
AA’da asayiş muhabirliği yapan Fatih Çağlar Demirbaş da misyonlarının İstanbul’un aşikâr bölgelerinde meydana gelen sıcak olayları anında haberleştirmek olduğunu tabir etti.
Pandemi devrinden evvel yalnızca haberlerle ilgilendiklerini, sıcak haber neredeyse bir an evvel oraya ulaşıp, gereken görselleri sağlayıp, haber metnini yazdıklarını aktaran Demirbaş, “Ama artık bununla birlikte görünmeyen bir düşmanla uğraş ediyoruz. Görünmeyen düşmanla sıkıntı bir ortamda çaba ediyoruz. Her ne kadar güvenlik güçlerimiz yahut sıhhat görevlilerimiz kadar güç değilse de bizim işimiz, bağlantısı çok yüksek bir alanda misyon yapıyoruz. Bir habere gittiğimizde 20-30 kişi ile diyalog kurmak zorunda kalıyoruz. Bu bizim işimizin pandemi sürecindeki en büyük zorluklarından birisi. Her ne kadar maske kullansak da karşıdaki insanların maske kullanmadığı durumlar oluyor. Bu üzere durumlarda hastalık kapma riski ile karşı karşıyayız.” diye konuştu.
Ailelerine de bu hastalığı taşıma riski ile karşı karşıya olduklarını vurgulayan Demirbaş, “Nerede kaparız, nasıl kaparız bunu da bilmiyoruz. Bununla da gayret ettiğimiz için işimiz güç.” dedi.
Eşinin 3 ay evvel koronavirüse yakalandığını anlatan Demirbaş, belirtilerden sonra hastaneye gittiklerinde testinin olumlu, kendisinin ise negatif çıktığını söyledi.
Konutta güç bir süreç yaşadıklarını, hastalığın belirtilerini çok fazla hissetmeseler de toplumsal hayatın olumsuz tarafta etkilediğini belirten Demirbaş, bilhassa hastalığı ağır geçirenler ismine da üzüldüğünü lisana getirdi.
Geçen günlerde Büyükçekmece’de bir yangına gittiklerini, itfaiye, polis ve sıhhat gruplarının olay yerine geldiğini anlatan Demirbaş, “Biz de oradaydık fakat bizim sayımız izleyicilerin sayısının onda biri kadardı. Biz orada bir yandan habere ait bilgileri toplamaya çalışırken, bir yandan da hastalığı kapmamak için gayret ediyoruz. Yalnızca biz değil polis ve sıhhat vazifelileri de bir taraftan işleriyle uğraşırken öbür taraftan da insanları uyarmaya çalışıyorlar.” diye konuştu.
Dünyanın en büyük metropollerinden biri olan İstanbul’da misyon yaptıklarını hatırlatan Demirbaş, “Bir günde milyonlarca otomobilin, milyonlarca insanın geçtiği yollarda kısıtlama günlerinde hiç kimsenin olmadığını gördük. Kentin meydanlarında, en çok ziyaret edilen noktalarında yalnızca kuşların olduğunu gözlemledik. Bunlar bize çok farklı geldi. Aslında bir nevi tarihe tanıklık ettik.” dedi.
Demirbaş, 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nün kendisi için çok gururlu bir gün olduğunu lisana getirerek, “Her mesleğin bir günü var. Onlar kendilerini nasıl memnun hissediyorlarsa ben de kendimi o kadar memnun hissediyorum. Gururluyum, sevdiğim mesleği yapıyorum. Gazetecilik kimi vakit güç, kimi vakit kolay, kimi vakit zevkli bir meslek. Tüm meslektaşlarımın, büyüklerimin gazeteciler gününü kutluyorum.” diyerek kelamlarını tamamladı.
Memurlar
