Tüm dünyada tesirini sürdüren COVID-19 pandemisi, en süratli dönüşümün yaşandığı eğitim sektörü- ne büyük darbe vurdu. Yüz yüze eğitim kısa müddette yapılan düzenlemelerle online eğitime dönüşünce, özel okulların 1 milyon 376 bin 609 olan öğrenci sayısı 1 milyon 71 bin 476’ya geriledi. Oluşan zararın ise 10 milyar lirayı aştığı bildiriliyor.
Ulusal Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü datalarına nazaran, bu süreçte en büyük kaybı öğrenci sayısı 216 bin 500 olan anaokulları yaşadı. Yeni periyotta anaokullarına kayıt yaptıran öğrenci sayısı yüzde 58 azalarak, 90 bin 517’ye düştü. Tüm özel okullarda 2019-2020 eğitim-öğre- tim yılında yüzde 49,66 olan doluluk oranı ise yüzde 42,66’ya geriledi.
Toplam 11 bin 995 özel okuldan 528’i kapanırken, 220 bin 746 olan işçi sayısı da 193 bin 474’e düştü. Neredeyse bir yıldır yüz yüze eğitim veremeyen okulların yüksek kira, işçi maaşı ve sabit masrafları karşılayamaz hale geldiğini söyleyen Türkiye Özel Okullar Derneği (TÖZOK) Lideri Zafer Öztürk, “Güçlü sermayeye sahip olanlar bu problemli periyoda dayanabiliyor. Lakin küçüklerin ayakta durması imkansız” dedi.
12 milyon TL isteyen var
İnternet üzerinden gayrimenkul satışı yapan en büyük portallardan Sahibinden.com’da “öğrencisiyle devren kolej” başlıklarıyla okullar satılıyor. Bağcılar’da MEB ruhsatlı ortaokul ve bir mesleksel teknik lise- den oluşan toplam 350 kontenjanlı yerleşke, 3.5 milyon liraya satışta. Kütüphanesi, şov ve sinema salonu, laboratuvarları, 18 derslikli okulun hala 150 öğrencisi var. Meslek lisesinin devlet tarafından sağlanan teşvik kapsamında olduğunu söyleyen gayrimenkul danışmanı, “Öğrenci başına yıllık 6 bin 800 lira teşvik ödemesiyle fırsat bir yatırım” diyor.
Portföyünde satılık bir okulun daha olduğunu söyleyen emlak danışmanı, Bahçeşehir’de bulunan eğitim tesisinin mülküyle birlikte satışta olduğunu belirtti. Devredenler ortasında en kıymetli tabela 12 milyon lira ile tekrar tıpkı bölgedeki Arnavutköy’de bir okula ilişkin.
Eğitimi durdurdu satışa çıkardı
Satılık okulların tartısı Bahçeşehir-Başakşehir-Arnavutköy sınırında yer alıyor. Bahçeşehir’de 5 bin metrekare kapalı alana sahip, yarı olimpik yüzme havuzlu, 40 derslikli, 729 öğrenci kontenjanı olan bir öbür kolej de satılıklar ortasında. 3 milyon 250 bin TL ile okulunu satışa çıkaran İstanbul Akademi Koleji Kurucusu Hüseyin Hazine, pandemi nedeniyle eğitimi durdurduklarını söyledi. Hazine, artan maliyetlerle birlikte ağırlaşan kira yükü nedeniyle eğitime devam edemediklerini belirterek, “Geçen yıl online kanal üzerinden eğitim-öğretim yılını tamamladık. Yeni eğitim-öğretim periyodu için kayıt almayarak okulu kapatmak zorunda kaldık” dedi.
Aylık 150 bin TL kira masrafıyla birlikte 800 bini bulan aylık sabit sarfiyatı karşılamakta zorlandıklarını kelamlarına ekleyen Hazine, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Kontenjanımız 729 fakat öğrenci sayımız 300’dü. Pandemi şartlarının yanı sıra etrafımızda bulunan marka okullarla şiddetli bir rekabetin içindeydik. Beş yıl sonunda okulu satarak büsbütün bu bölümden çıkma kararı aldık.”
Ortaklarda yol ayırımı
Uzaktan eğitime geçiş, okul yatırımına birlikte giren ortaklar ortasında yol ayırımına da neden oldu. Son yıllarda eğitim dalına çok sayıda yatırımcının katıldığını söyleyen Zafer Öztürk, “Karlı ve yararlı bir yatırım olarak görüldü ve farklı alanlardan bölüme yeni oyuncu katıldı” diye konuştu.
Yeni yatırımcılar şimdi okul kültürünü oluşturamadan hem rekabet hem de COVID-19’un şiddetli şartlarıyla karşılaşmış oldu. Paydaşlık yoluyla bölüme giriş yapan yatırımcılar beklediğini bulamayınca paylarını satmayı gündemine aldı. İstanbul Ataşehir’de faaliyet gösteren bir lisenin verdiği ilanı araştırınca tam da bu formda bir satış karşımıza çıktı.
800 bin liraya satılık olan lisede ortakların yollarını ayırma kararı aldıklarını söz eden bir yetkili, pay satışı yapacaklarını belirtti.
İstanbul’un Maltepe ilçesinde 300’den fazla kontenjanı bulunan bir özel ortaokul da sahibi tarafından farklı bir yatırıma girmek üzere ilana çıkarıldı. Alacak kişinin 100 öğrenci kaydıyla okulun tüm masraflarını karşılayabileceği belirtilen ilanda, ayrıyeten devri zararsız kapatacak bir ciro elde edileceği de vurgulandı. Merkezi pozisyon, uygun kira ile “öğrencili acil satılık” başlığıyla satışta.
İstanbul dışında da satışlar var
İlanlar yalnızca İstanbul’la hudutlu değil. İstanbul dışında da bölümler göze çarpıyor. Kayseri’de aktif durumda anaokulu, ilkokul, ortaokul ve lisesiyle tüm yerleşke satılıklar listesinde. Merkezi bir pozisyonda olan yerleşke öğrencisi ve tüm kademeleriyle 4 milyon TL satış fiyatına sahip. İzmir’de 750 bin lira ile devredilen butik bir kolej de hala aktif olarak hizmet veriyor. Satışı üstlenen ExperX Gayrimenkul Danışmanlığı’ndan İbrahim Durak, “Okul tüm eşyaları, ruhsatları ve öğrencileriyle devredilecek. Pozisyonu iyi bir yerde ve kirası bölgeye nazaran cazip bir fiyatta” dedi.
Bu periyotta eğitim tesisi satışının yük kazandığını söyleyen Durak kelamlarını şöyle sürdürdü: “Birçoğu yüzde 60’a varan öğrenci kaybı yaşadı. Buna karşılık kira bedelleri ve işçi masraflarını ödemeye devam ettiler. Küçük ve orta ölçekli işletmelerin bu maliyetleri karşılama gücü olmadı.”
“EN BÜYÜK ZİYANI OKUL ÖNCESİ GÖRDÜ”
En ağır satışın bulunduğu kademe ise anaokulu ve kreş. Yalnızca sahibinden.com’da bu alanda 81 adet ilan mevcut. Kimi aktif olarak hizmet verirken kimisi de eğitimi durdurmuş olarak satışa çıkarılmış durumda. Bu devirde en büyük badirenin eğitimin bu kademesinde ortaya çıktığını söyleyen Türkiye Özel Okullar Derneği (TÖZOK) Lideri Zafer Öztürk, “Zorunlu eğitime tabi olmadığı için okul öncesine yönelik faaliyet gösteren kurumlar çok fazla öğrenci kaybetti. En büyük ziyanı bu kademede olanlar gördü” diye konuştu.
SATILIKLARA ARAPLARDAN İLGİ YÜKSEK
Bahçeşehir, Başakşehir ve Arnavutköy bölgesinde olan satılık okullara en fazla talep Arap yatırımcılardan geliyor. Körfez vatandaşların Türkiye’de yüklü olarak konut aldıklarını söyleyen Gayrimenkul Yurtdışı Tanıtım Derneği (GİGDER) Lideri Ömer Faruk Akbal, “Ticari gayrimenkuller kira getirisi düşük olduğu için tercih edilmiyor. Fakat eğitim kurumları kira çarpanında ticariler ortasında en yüksek orana sahip olduğu için yatırımda öne çıkıyor” diye konuştu. Eğitim kurumlarına olan ilginin bir nedeni de Körfez ülkeleri vatandaşlarının çocuklarını lisan ve kültürlerine uygun okullar da okutmak istemesi.
Ulusal Eğitim Bakanlığından (MEB) müsaade alarak faaliyet gösteren milletlerarası özel eğitim kurumları ortasına son yıllarda Arapça eğitim verenler de eklendi. Önümüzdeki devirde bu okulların sayısında artış bekleniyor. Okulların satışını üstlenen gayrimenkul danışmanları potansiyel alıcılar ortasında Arapların çoğunlukta olduğunu söylüyorlar.
Çiğdem Yücesoy Subaşı
Memurlar
