Youtube, Facebook, Instagram üzere toplumsal medya platformlarından sonra Türkiye’nin en çok ziyaret edilen internet platformu olan e-ticaret sitelerinde son periyotta yaşanan çok sayıda uydurma içerik ve dolandırıcılık olayları dikkat çekti. E-ticaret platformlarında bilhassa araba almak isterken dolandırılanların şikayetleri, bu çeşit sitelerin güvenlik açıkları bulunduğu argümanlarını tekrar gündeme getirdi. Argümana nazaran bu çeşit sitelerin güvenlik açığından faydalanarak dolandırıcılar da duyuru verebiliyor. Birebir duyurular farklı ticari sayfalarda farklı telefon numaralarıyla açılırken, duyuru için geçersiz telefon numaraları kullanılıyor. Duyurular alıcıları cezbetmek için çok uygun fiyatlarla ve ‘acil satış’ koduyla veriliyor, ayrıyeten bölümde tanınan firmaların isimleri kullanılarak alıcıların inancı sağlanıyor. Ayrıyeten sitenin güvenlik açıkları nedeniyle dolandırıcılar, kullanıcıların hesaplarına girerek kayıtlı kredi kartı bilgilerini çalabiliyor, kullanıcıların ismine düzmece duyurular verip dolandırıcılığı bu yolla sürdürebiliyor.
‘BENİM ADIMA OTOMOBIL SATMAYA BAŞLADI’
Anadolu Üniversitesi Toplumsal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim, Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Eraslan da e-ticaret sitesinde dolandırıcıların tuzağına düştü. Sitede duyurusunu gördüğü arabası almak isteyen Prof. Dr. Eraslan, 200 lira kapora vererek hem dolandırıldı hem de 3 ay boyunca dolandırıcılar kimlik bilgilerini kullanarak diğerlerini dolandırdı. Yaşadığı hadisenin ibretlik olduğunu belirten Prof. Dr. Eraslan, “Ben de ucuz fiyata kapıldım, kapora verdim, kaporayı alırken kişinin ses tonu o kadar sakin ki, işini çok iyi yaptığını baştan söyleyeyim, benim TC kimlik numaramı, doğum tarihimi vesaire aldı. Kaporam gitti, 200 liraydı; lakin sonrası çok makus. Benim adıma otomobil satmaya başladı, bu çok rastlanılan bir şey, ‘öğretim üyesinden’, ‘doktordan’, ‘profesörden araba’ diye ve ben neredeyse 3 ay daima karakola gidip benimle ilgili kabahat duyurularına yanıt verdim” dedi.
‘KAPORA DOLANDIRICILIĞI YAPIYORLAR’
Bu cins dolandırıcılara karşı vatandaşları uyaran Prof. Dr. Eraslan, “Bahsi geçen platformlar, aylık 50 milyon kullanımlı ve yılda 45 milyar defa tıklanan, Facebook, Twitter, Instagram’dan sonra en ağır kullanılan platformlar. Böylesi yapılar güvenlik açıklarıyla dolu. Kapora dolandırıcılığı yapıyorlar. ‘Acil’ vurgusu her vakit var, ‘acil satılık’, ‘ihtiyaçtan satılık’ diye vurgu yapıyorlar ve siz irtibata geçtiğiniz vakit malın ederinin çok düşüğüne aslında fiyat veriyor. 10 liralık bir malı esasen 2 liraya veriyorsa kuşku oradan uyanıyor. ‘Ben malı görmeye geleyim’ dediğinizde ‘biz çok uzak bir yerdeyiz’ ya da ‘satıldı’ ya da ‘biz size gelelim’ üzere aldatıcı sözler kullanıyorlar. Genelde ‘fake’ (sahte) şirket isimleriyle duyuru veriyorlar ve Cuma günü mesai bitimine yakın saat 16.00 üzere duyurular çıkıyor. Dolandırıcılık sürecini hafta sonu sürecinde yapıyorlar” diye konuştu.
‘ASLA BİLGİLERİNİ VERMESİNLER’
Sanal dolandırıcıların 300-400 lira üzere küçük ölçüde kaporalar istediklerini kaydeden Prof. Dr. Eraslan, “Bunu 10 şahsa yaptığını düşündüğünüz vakit, günde en az 5-6 bin liralık bir yarar sağlamakta. ‘Aman çabuk olun, çok taliplisi var, isteyenler çok, siz çabuk olun, ben sizi sevdim, size bu yüzden öncelik tanıyorum’ üzere sizi kapora yatırmaya motive eden bir boyutu var. Görüntü ve fotoğraf çekimlerini de uydurma kurguluyorlar, bu da önemli” dedi.
‘SİTE KLONLAMASI YAPIYORLAR’
Vatandaşlarımız asla TC kimlik numaralarını vermesinler, doğum tarihlerini söylemesinler, telefonlarını onlara vermesinler, diğer çizgilerle görüşmeye çaba göstersinler. Alıyor dükkanın adresini, fotoğrafını, lokasyonunu kullanıyor ve bu uydurma adreslerden alışveriş yaptığı vakit beşerler da o firmaya gidiyor, ancak firmanın haberi yok, buna biz ‘site klonlaması’ diyoruz. Bankalarda da birebir şey geçerli, bankaların resmi hesaplarını lütfen iyi bilin. Bakın ‘x’ bankasında bir harfi farklı yazarak ya da bir nokta koyarak alt tire koyarak da bu türlü oltalama teknikleri olmakta. Bu yüzden insanların dijital güvenlik bilgilerinin çok ağır bir biçimde kurgulanması kıymetli. Biz daima anlatıyoruz, güçlü parola çok değerli ve elbette en kıymetlisi dijital uyanıklık dediğimiz bize gelen her e-mail’i her bildirisi açmamamız gerekmekte” sözlerini kullandı.
ANKARA’DA YATAN KAPORA DENİZLİ’DE ÇEKİLDİ
Ankara’da ikinci el araba satışı yapan firmanın yöneticisi Caner Kuruüzüm de, firmalarına ilişkin arabaların görsellerinin sanal dolandırıcılar tarafından e-ticaret sitesi duyurusunda kullanabildiğini belirtti. Kuruüzüm “Kendi showroomumuzdaki arabası bile öteki e-ticaret sitesinde duyuruda yaklaşık 15-20 bin lira daha uygun fiyatta görebiliyoruz. Natürel ki tüketiciler de bu fiyatı bir avantaj olarak görüyor; lakin yaşayacakları mağduriyetten haberdar olmadıkları için bilhassa kapora çok kaptırıyorlar. Teğe bir yaşamış bir müşterim var. 5 bin lira kaporasını kaptırdı, Ankara’dan yolladığı kaporanın Denizli’den 20 yaşındaki öbür bir şahsın çektiğine kadar izini sürdü. Sonrası yok maalesef. Bu türlü durumlar sıkça yaşanıyor. Kesinlikle satıcının yetki evrakının olup olmadığının sorgulanması gerekiyor” dedi.
Memurlar
