Salgının başladığı günden itibaren Türkiye’de de dünyada da COVID-19 taşıyanlara, çocuk hastalar dışında, refakatçi müsaadesi verilmiyor. Fakat artan hadiseler sıhhat işçisini de sıkıntı durumda bıraktı.
Sıhhat Bakanlığı da bu nedenle 70 yaş ve üzerindeki bakıma muhtaç hastalara refakatçi müsaadesi verdi. Böylelikle yakınları, hastanede tedavi gören 70 yaş üzeri hastalarının yanında kalabiliyor. Bir seçenek de hastabakıcı sağlayan şirketlerden refakatçi bulmak.
Ancak alışılmış bununla kalmıyor. Vakitle bu iş de ‘kendi piyasasını’ yarattı ve pandemi devrinde işsiz kalan, mecburî olarak fiyatsız müsaadeye ayrılan pek çok kişi COVID-19 taşıyanlara refakatçi olarak para kazanmaya başladı. Biz markete bile gitmeye korkarken onlar hiç tanımadıkları hastaların bakımını üstleniyor; elini tutup yemeğini yediriyor, ilaçlarını takip ediyor. Bazen günlerce hastane odasından çıkamıyor.
Hürriyet’ten Gizem Coşkunarda; İstanbul, Antalya, İzmir ve Bursa’da hastalara bakan refakatçilerle konuştu. İsimlerini vermek istemiyorlar. Kimi “Paraya çok gereksinimim var, hastanıza çok iyi bakarım. Altını değiştiririm, ne gerekirse yaparım” diyor. İstenen fiyatsa 24 saat için 450 – 800 lira ortasında değişiyor.
‘ÇEVRE VİLAYETLERE BİLE GİDİYORUM’
P. K. (47), hasta bakıcı
– Bursa’daki özel bir kurumda hasta bakıcı olarak ayda 15 gün çalışıyorum. Öbür günler COVID-19 hastalarına bakıyorum. Kurumda evvel test yapıyorlar.
– Talep çok fazla. Örneğin tam da şu an kuşkulu bir kişiyi test için hastaneye götürüyorum. Etraf vilayetlere de gidiyorum. İşe dönmem gerekirse yerime diğer bir arkadaşımı çağırıyorum. Hastanedeysek orada çıkan yemeği yiyoruz. Meskende olursak, hasta yakınlarından konuta erzak bırakmalarını istiyoruz. Kendi yemeğimizi yapıyoruz.
– Bakım konutta olacaksa hastayla birebir odada olmamaya çaba gösteriyoruz. 20 dakikada bir denetim edip ilaçlarını ve yemeğini veriyoruz. Maskelerimiz de eldivenlerimiz de var, gerekirse özel kıyafet de temin ediyoruz. Fakat o sizin gördüğünüz beyaz elbiseleri servisteki hemşireler bile giymiyor. En büyük tedbir çift maske takmak.
– Arayan bireyler aslında biraz çekiniyor kimsenin cüret etmediği bir işi bizden istedikleri için. Evet, sonunda mevt olabilir lakin bunun karşı tarafa bir günahı yahut vebali yok. Sonuçta biz bu riski bilerek kabul ediyoruz ve bunun için para alıyoruz. 24 saati 800 lira.
– Bugüne kadar baktığım hastaların durumu güçtü. Vefat psikolojisiyle yatıyorlar. Zar sıkıntı nefes alırken hiç tanımadıkları birine bakıyorlar. Birtakım hastaneler refakatçi almıyor, yalnızlık daha sıkıntı ancak.
– Ben iki ay evvel virüsü kaptım. Hafif atlattım. Şu an bağışıklığım var. Eşime ya da çocuklarıma geçmedi. İnşallah aşı da geliyor… Bu işe devam edeceğim zira bildiğim tek iş bu.
‘BİR İNSANIN KUCAĞINIZDA CAN VERMESİ HER ŞEYDEN DAHA ZOR’
F. T. (48), gelinlikçi
– İki evladım var, gelinlikçiyim. Şu an işsizim. Meskenim kira, çocuklarımı okutuyorum. Bu işi yapmaktan öteki dermanım yok şu an. 24 saatlik fiyat 450 lira.
– Hastaların yemeğini, ilaç takibini yapıyoruz. Çoğunlukla yaşlılara sonda takılıyor. Sonda boşaltma üzere tüm gereksinimlerini karşılıyoruz. Hemşireler ilaçları bize teslim ediyor, saatlerini söylüyor. Birtakım yaşlı hastalar içmek istemiyor ancak konuşarak bir formda ikna ediyorum.
– Virüsü kapma ihtimalim yüzde 90. Her hastane kollayıcı kıyafet vermiyor. Günlük kıyafetlerle gidiyorum. Hastayla birlikte odaya giriyoruz, lakin hastayla çıkabiliyoruz. Çift maske takıyorum, eldiven kullanıyorum. Maskemi dört saatte bir değiştiriyorum.
– Allah’a şükürler olsun, şimdi virüs kapmadım. Kapmaktan korkuyorum ancak baktığım kişinin ölmesinden daha çok korkuyorum. İnanın, bir insanın kucağınızda can vermesi her şeyden daha güç. Yakınlarına söylemesi var bir de… Genelde hastane haber veriyor ancak benimle daima bağlantıda oldukları için bazen ben söylemek durumunda kalıyorum.
– Allah bu hastalığı kapan herkesin yardımcısı olsun. Uyuyan birinin yanında oturmak üzere değil onlara refakat etmek. Çok ağrıları oluyor. Onlar için dua ediyorum.
– Taburcu olan hastalarım da oldu elbette. O vakit bayram üzere oluyor. Taburcu olan yaşlı bir teyze vardı baktığım, 83 yaşında. Çocukları çalıştığı için benimle anlaşmışlardı. Artık çocuklarıyla bana ufak armağanlar gönderiyor. Ortada ben de arayıp halini hatırını soruyorum.
‘BENİM İÇİN GRİPTEN FARKSIZ’
S. H. (44), garson
– Antalya’da yaşıyorum. Son iki aydır bir hastadan başkasına koşuyorum. Karantinaya girmiyorum zira hem yalnız yaşıyorum hem de esasen hastalarda virüs var.
– COVID-19’lu bir hastanın yanında kalmaktan korkmuyorum. Bu hastalığın benim için griplerden bir farkı yok. Buna inandığım için bana bir şey olmaz. Bağışıklık sistemim kuvvetli. Kolay kolay grip bile olmam.
‘AİLEME PARA GÖNDERMEK ZORUNDAYIM’
K. A. (36), hasta bakıcı
– Beş yıldır İstanbul’da yaşıyorum. Birinci günden beri meskenlerinde yaşlı hastalara bakıyorum. Tecrübem çok fakat COVID-19 hastasına hiç bakmadım. Piyasasını da bilmiyorum, aile ne verirse kabul ederim. Paraya gereksinimim var.
– Genelde 5-10 gün ortası kalıyorlar hastanede lakin gerekirse ben bir ay bile kalırım. Altını da temizlerim, yemeğini de yediririm. Hastalık kapmaktan korkuyorum lakin öteki dermanım yok. Aileme para göndermem lazım. Salgın yüzünden kimse konutuna bakıcı almak istemiyor. Kaparsam da kaparım… Şüphesiz bir gün öleceğiz.
‘BİZ DE SIHHAT ÇALIŞANLARIYLA BİREBİR RİSKİ GÖZE ALIYORUZ’
A. Ö. (53), paklık personeli
– Bu hastalığı bir formda kapacağız, tahminen pazarda, tahminen sokakta, tahminen de çalışırken… AVM’de paklık personeliydim. Fiyatsız müsaadeye çıkardılar. Çalışıyor olsaydım da virüsü kapma ihtimalim vardı, artık de var. Bundan kaçabileceğimizi sanmıyorum. Bir sürü sıhhat çalışanı var. Onlar da daima bu hastalarla iç içe, hem de her gün… Birebir riski göze alıyoruz. Para kazanmadan nasıl yaşayabilirim? Ben Allah’a inanıyorum ve ona sığınıyorum. Kaparsam da hafif atlatmak için dua ediyorum.
– İzmir’de sarsıntı olduğundan beri hasta sayısı çok arttı. Talep o kadar çoktu ki… Beşerler sağlam refakatçi bulmakta zorlanıyordu. Kimileri virüsten korktuğu için yakınının yanında kalmak istemiyor, kimileri zati konutunda karantinada… Birtakım yaşlıların çocukları var ancak işe gitmek zorundalar. Sebep çok, talep de… Hal böyleyken, taksicilik yapan eşim de arabayı bıraktı, hasta bakmaya başladı. Artık bayan hastalara ben, erkek hastalara da eşim bakıyor.
– 24 saatlik fiyatımız 600 lira. İki günde bir elden ödeme alıyoruz. Hastanın yakınlarıyla daima irtibat halindeyiz. Bir gereksinim olursa haber veriyoruz. Hastalar genelde odalarda tek… Odada yatak varsa biz de orada yatıyoruz. Yatak yoksa açılan koltuklar var… Odadan çay almaya çıkmak bile yasak. Hastanenin verdiği refakatçi yemeklerini yiyoruz.
Memurlar