Manda sütünün, oğlunun bronşit hastalığına iyi geleceği tavsiyesi üzerine 9 yıl evvel bir manda ile yetiştiriciliğe başlayan Aysun Subaşı, Silivri’nin Büyükkılıçlı köyünde kurduğu manda çiftliğinde ürettiği yöresel eserlerle tüm bayanlara ilham veren bir girişimcilik örneği sergiliyor.
Silivrili çiftçi bir ailenin kızı olan 39 yaşındaki Aysun Subaşı, evlendikten sonra kazandığı işletme kısmından mezun olduktan sonra 6 yıl muhasebecilik yaptı. Bu periyotta dünyaya gelen oğlunun bronşit hastalığı nedeniyle profesyonel iş hayatını yarıda bırakarak köyüne yerleşen Subaşı, köyde tarım ve hayvancılıkla uğraşmaya karar verdikten sonra Laborant ve Veteriner Sıhhat Kısmını de okuyarak veteriner teknikeri oldu.
İstanbul Damızlık Manda Yetiştiricileri Birliğinin açtığı Süt Okulu’nda sütün içeriği ve yararları hakkında eğitim alan Subaşı, bir hekimin oğlunun rahatsızlığına manda sütünün iyi geleceğini tavsiye etmesi üzerine köyüne 60 yıl sonra birinci mandayı getirdi.
Manda sütü içen oğlunun yıllar içinde sıhhatine kavuştuğunu gözlemleyen Subaşı, bir taraftan da yetiştirdiği manda sayısını da artırarak manda sütünden yöresel eserler üretmeye başladı.
Vakitle çiftliğini büyüten Subaşı, bugün köyünde manda sütü, yoğurdu, kaymağı, peyniri, sucuğu ve etinin yanı sıra klasik metotlarla mozzarella peyniri ayrıyeten erişte, tarhana, köy yumurtası, köy tavuğu, marmelat, biber, domates üzere eserler üretiyor.
Subaşı, veteriner teknikeri olduğu için her birine farklı isimler koyduğu, adeta evlatları üzere gördüğü mandalarının her türlü sıhhat problemiyle da şahsen kendisi ilgileniyor.
Son 11 yılını köy hayatına adayarak yörede mandacılık ve manda eserleri konusunda bilinirliğin artmasını sağlayan Subaşı, yöresel eser üretmek isteyen bayanlara da ilham kaynağı oluyor.
– Bir manda ile başladı, artık 70 baş sürüsü var
Eserleri “Aysun Ablanın Çiftliği” ismiyle bir markaya dönüşen Aysun Subaşı, girişimcilik kıssasını, AA muhabirine şöyle anlattı:
“Eskiden yaptığım iş masa başındaydı, rahattı, gölgedeydi lakin ben memnun değildim. Zira biz köyde büyümeye alıştık. Köyün kokusunu alarak yaşamak öteki. Kapalı apartmanda yaşamak bana nazaran değildi. Şanslı hissediyorum kendimi yani iyi ki yerleşmişim diyorum köye. Daha evvelki iş hayatımda bedenen yorulmuyordum tahminen fakat ruhen yoruluyorsun. Yani o kalabalık, gerilim burada yok. Manda yetiştirmeye oğlumun hastalığı vesile oldu hani her şerde bir hayır vardır derler ya manda sütünün ciğer hastalığına iyi geldiğini söyledi tanıdığımız bir tabip. Biz de manda sütü almaya uzak bir köye gidiyorduk. Eşime, ‘İnek bakıyoruz manda da bakarız’ dedim. Birinci başlarda bayağı bir zorlandık zira manda insan seçiyor, sevmediği hareketlerden kaçınmamız gerekiyor. Biz de duygusal bir hayvan olduğu için ona nazaran yaşamayı öğrendik. Manda sağımını herkes elle yapıyordu biz makinaya alıştırdık. Bir manda ile başladık, artık 70 baş sürümüz var. Oğlumuz da 9 yıldır hiç ilaç kullanmadan yaşıyor ve endüstriyel hiçbir besin tüketmiyor. Her şeyden evvel bunun memnunluğunu yaşıyorum.”
Manda yetiştiriciliğine birinci evvel köy içinde babadan kalma ahırlarda başladıklarını, akabinde sayıları artınca meraya yakın ormanlık alanda ücra bir köşeye çekildiklerini belirten Subaşı, “Hayvanın refahı olsun bizim olmasa da olur dedik. Sonuçta hürmet duyulması gerekiyor. Onlar bizim için üretiyor. Biz de buraya yerleştik lakin hiç kolay olmadı. Hayvanlarımıza yer bulmak için çadırda bile kaldık eşimle. Burası bomboş bir topraktı, elektrik yok, yol yok, su yok, güneş gücü yoktu hepsini yaptırdık. Artık kendi gücümüzü kendimiz üretiyoruz, çok şükür pak suyumuz var yolumuzu da belediye liderimiz yardımcı oldu yaptık. Gelip gidiyoruz durmadan büyüyen bir aile olduk burada, sürümüz genişliyor memnunuz.” diye konuştu.
Birliğin açtığı Türkiye’nin birinci süt okulunda sütün nasıl işleneceğini öğrendiğini anlatan Subaşı, “Manda sütü çok hassas bir süt. O kadar hoş mamuller çıkıyor ki beşerler bunu bilmiyor. Bunu duyurmaya çalıştık. Geçmişte babaanne adabı yapılan tanımlarla, sistemlerle sütü işlemeyi öğrendim ve hepsinin evrakını aldım. Endüstriyel değil de konut tipi üretim ve marjinal faaliyet dokümanı aldım. Şu an sütümüzden kaymak, manda yoğurdu, manda peyniri, mozzarella ve burrata peynirleri, toz peynir üretimi yapıyorum.” dedi.
Manda sütünün çok sağlıklı olduğunu, ciğer hastalıklarına iyi geldiğini aktaran Subaşı, “Manda sütünde A ve C vitaminleri var. Bağışıklık sistemimizi güçlendiriyor yani Allah’ın bize bahşettiği şifa kaynağı aslında mandalar.” halinde konuştu.
Toplumun hem şuurlu hem de doğallığı bozmadan yapılan eserlere muhtaçlığı olduğunu lisana getiren Subaşı, kelamlarına şöyle devam etti:
“Manda sütünden değişik denemelerimiz var. Ayrıyeten inek, keçi ve koyun da bakıyorum. Yumurta ve köy tavuğu üretiyoruz. Hayvanlarımızın yemini de ben üretiyorum. Günümüzde daha çok randıman almak için ziraat ilacı kullanılıyor biz de onlardan uzak kalalım diye buradayız. Doğalı yakalamamız için biraz zahmet çekmemiz gerekiyor.”
Eserlerini hazırlarken köydeki bayanlara da istihdam yarattığına değinen Subaşı, “Paraya gereksinimi olan bayanlarımız var, onlara bir ön ayak olmak istiyorum.” dedi.
Subaşı, en çok talebin manda kaymağı, yoğurduğu, peyniri ve sütüne olduğunu söyledi.. En büyük yardımcılarının eşi ile oğlu olduğunu belirten Subaşı, “Oğlum üniversitede okuyor. Yaz periyotlarında bana yardımcı oluyor. Eşim de hayallerimi gerçekleştirmem için kendi mesleğini bıraktı, bana yardım ediyor.” diye konuştu.
Eşinin ve devletin dayanağı sayesinde bir bayan teşebbüsçü olarak zorlanmadığını söz eden Subaşı, “Kadın girişimcilere birçok takviye sağlanıyor. Lakin biz İstanbul’da çiftçilik yaptığımız için bu takviyeden yararlanamıyoruz.” dedi.
Hayvancılığın gelişmesini, gençlerin de bu işlere dayanak vermesini istediğini lisana getiren Subaşı, “İthalat değil de ihracat yapalım istiyorum. Benim gayem de o. Mesela klâsik tekniklerle mozzarella İtalya’da üretiliyor ancak manda bizde daha çok var. Neden biz üretmeyelim mozzarellayı?” dedi.
– “Köylerde insanların bağışıklık sistemi daha güçlü”
Pandemi başladığında herkesin meskenine kapandığını, üretmek zorunda oldukları için tabiatın içinde yaşamaya devam ettiklerini belirten Subaşı, “Mesela bayramda sokağa çıkma yasağı vardı biz bostan kazdık. Her gün hayvanlarımıza gidip geldik. Hani biz, salgın oldu mu olmadı mı anlamadık. Yediğimiz doğal, içtiğimiz doğal. Bağışıklık sistemimiz de güçlü oluyor. Kentlerde hastaneler dolu. Köylerde hiçbir hastalık çıkmıyor zira köylerde insanların bağışıklık sistemi daha güçlü, hava pak, yediğin eserler pak. Doğal ki tabiatta yaşamak sıkıntı. Köy yerinde erken kalkmak zorundasın, gıdanı kendin üretmek zorundasın, hayvan bakıyorsun ancak çocuklarımızın ve geleceğimizin sıhhati için bir şeyler yapmalıyız.” değerlendirmesinde bulundu.
Memurlar
