AK Parti Genel Lider Yardımcısı Nurettin Canikli, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının (TCMB) döviz piyasasındaki şeffaf ve açık döviz süreçleri üzerinden dezenformasyon ve manipülasyonla yasal olmayan kapalı kapaklı uygulamaların yapıldığı algısını oluşturmaya çalışmanın iktisat biliminin, ahlakın ve edebin ayaklar altına alınması manasına geldiğini bildirdi.
Canikli, yazılı açıklamasında, Türk lirasının 1990’da Nisan ayında konvertibl olduğunun ilan edildiğini hatırlattı. Türk lirasının konvertibilitesinin, Türkiye Cumhuriyeti devleti ismine TCMB’nin kendisine getirilen Türk lirası karşılığında talep edilmesi halinde o günkü kur üzerinden dolar yahut avro (rezerv para) sağlayacağını taahhüt etmesi manasına geldiğine dikkati çeken Canikli, konvertibilite ile TCMB’nin Türkiye’de yerleşik olan yahut olmayan, gerçek yahut hukuksal kişi, kim tarafından ibraz edilirse edilsin Türk liraları karşılığında döviz sağlama sorumluluğu altına girdiğini bildirdi.
Bu sorumluluk ve taahhüt gereği, TCMB’nin, Türk lirası karşılığında döviz talep edip de döviz piyasasından bu talebini karşılayamayanlara istedikleri dövizi sağlamak mecburiyetinde olduğunu kaydeden Canikli, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Eğer TCMB, Türk lirası varlıklarını dövize dönüştürmek isteyenlerin bu talebini karşılamaz ya da karşılayamaz ise Türkiye Cumhuriyeti devleti temerrüde düşmüş olur. Yani döviz piyasası çökmüş ve Türkiye Cumhuriyeti devleti ve TCMB tüm kredibilitesini kaybetmiş olur. Artık bu genel bilgiler çerçevesinde Merkez Bankası’na 2020 yılında yaklaşık 93 milyar dolarlık döviz talebinin nereden geldiğini ve satışın kimlere ve nerelere yapıldığına bakalım. 2020 yılında Türkiye iktisadı 36 milyar dolarlık cari açık vermiştir, 36 milyar dolarlık döviz açığı ortaya çıkmıştır. Yani, Türkiye iktisadının 2020 yılındaki döviz harcamaları, döviz gelirlerinden 36 milyar dolar daha fazla olmuştur. Cari açığın kaynağı da dış ticaret açığıdır. 2020 yılında TCMB cari açığın finansmanı için 36 milyar dolarlık döviz satışı gerçekleştirmiştir. Bu noktada belirtmekte yarar var. 2020 yılındaki cari açığın 36 milyar dolara ulaşmasının 2 nedeni var. Birinci nedeni, 2020 yılında pandemi nedeniyle turizm gelirlerinin 25 milyar dolar azalması, ikinci nedeni ise 2020 yılında 26,6 milyar dolarlık altın ithal edilmesidir.”
– “TCMB tarafından karşılanan toplam döviz ölçüsü 93,3 milyar dolara ulaşmaktadır”
Canikli, 2020 yılında yabancı portföy yatırımcısının Türkiye’den 9,3 milyar dolarlık çıkış yaptığını vurguladı.
Yabancı yatırımcının daha evvelki yıllarda Türkiye’ye getirip Türk lirasına çevirdiği ve yüklü olarak BİST’e ve kamu kağıtlarına yatırdığı dövizinin 9,3 milyar dolarlık kısmını tekrar dövize çevirip geldiği ülkeye geri götürdüğüne dikkati çeken Canikli, “2020 yılında, Türkiye’de yerleşik gerçek şahısların bankalardaki döviz mevduatı 28 milyar dolar, hukuksal şahısların döviz mevduatı ise 13 milyar dolar artmıştır. Türkiye’de yerleşiklerin bankalardaki döviz mevduatlarında toplam 41 milyar dolarlık artış meydana gelmiştir. 41 milyar dolarlık bu dövizler 2020 yılında TCMB tarafından satılmıştır. 2020 yılında TCMB, yolcu beraberinde yurt dışına çıkarılan ve TCMB bilançosunun Net Kusur ve Noksan kaleminde yer alan 3,3 milyar dolarlık döviz talebi için satış yapmıştır. 2020 yılında TCMB, özel dalın kısa vadeli dış borcunun finansmanı için 3 milyar dolar döviz satışı gerçekleştirmiştir. Üstte belirtildiği üzere, TCMB tarafından karşılanan toplam döviz ölçüsü 93,3 milyar dolara ulaşmaktadır.” sözlerine yer verdi.
Canikli, 2020 yılında TCMB tarafından satılan dövizin 26,6 milyar dolarının altın ithalatında kullanıldığını, bu altının hane halkının yani Türk vatandaşının yastık altında durduğunu, hiçbir yere gitmediğini aktardı.
– “Türkiye Cumhuriyeti’nin temerrüde düşmesi engellenmiştir”
Satışı yapılan 41 milyar dolarlık dövizin Türkiye’deki gerçek ve hükmî bireyler tarafından satın alındığını, bunların Türkiye’deki bankalarda mevduat olarak durduğunu belirten Canikli, şunları kaydetti:
“Kalan kısım ise ithalatın finansmanında, özel dal kısa vadeli dış borcun ödenmesinde ve yabancı portföy yatırımcısının döviz talebinin karşılanmasında kullanılmıştır. TCMB tarafından satışı yapılan dövizlerin kimlere yapıldığı, isim isim, tarih ve saat olarak belirlidir. 2018, 2019 ve 2020 yıllarında ülkemize yönelik ağır finansal ataklara karşın gelen bütün döviz talepleri TCMB tarafından karşılanmış ve Türkiye Cumhuriyeti devletinin temerrüde düşmesi engellenmiştir. Dünyada bu kadar ağır döviz talebini meselesiz bir formda karşılayacak ülke sayısı çok fazla değildir. Bu durum Türkiye iktisadının güçlü yapısını bir kere daha ortaya çıkarmış, iç ve dış şoklara karşı dayanma gücünün ve performansının bir sefer daha test edilmesini sağlamıştır. TCMB’nin döviz piyasasındaki şeffaf ve açık döviz süreçleri üzerinden dezenformasyon ve manipülasyon yaparak güya yasal olmayan kapalı kapaklı uygulamaların yapıldığı algısını oluşturmaya çalışmak iktisat biliminin, ahlakın ve edebin ayaklar altına alınması manasına gelmektedir. ‘Merkez Bankasının dövizleri nereye gitti?’ üzere sansasyonel tabirlerle suçlayan ve iftira eden, ülkemizin kurumlarını ve idaresini itibarsızlaştırmayı hedefleyen telaffuzlar, efendilerinden aldıkları talimatları yerine getiren piyonların davranış usulünü yansıtmaktadır. İktisat yönetmeyi kimi memleketler arası finans kuruluşlarının şablon iktisat programlarının otomatik pilotluğu olarak kabul eden ve uygulayan, aklını ve ruhunu üst akla kiraya vermiş ve onların avukatlığını yapan, Türkiye ve Türk milleti ile hiçbir ortak paydası kalmamış müptezellerin hali ise içler acısıdır.”
Memurlar
