Nükleer Düzenleme Kurumundan:
NÜKLEER TESİSLERİN VE NÜKLEER UNSURLARIN
EMNİYETİNE AIT YÖNETMELİK
BİRİNCİ KISIM
Emel, Kapsam, Destek ve Tanımlar
Maksat
UNSUR 1 – (1) Bu Yönetmeliğin emeli, nükleer tesisler ve nükleer hususlar ile ilgili düzenleyici denetime tabi faaliyetlerin yürütülmesi sırasında alınması gereken emniyet tedbirlerine ait temelleri düzenlemektir.
Kapsam
UNSUR 2 – (1) Bu Yönetmelik, Türkiye Cumhuriyeti sonları içinde barışçıl emellerle kullanılan ve Ek-1’de yer alan ölçü ve özellikteki nükleer hususları ve bu unsurları üretmek, işlemek, kullanmak, bulundurmak, yine işlemek yahut depolamak üzere yetkilendirmeye tabi tesisleri kapsar.
Destek
HUSUS 3 – (1) Bu Yönetmelik, 2/7/2018 tarihli ve 702 sayılı Nükleer Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Vazifeleri ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Kararında Kararnamenin 3 üncü unsurunun üçüncü fıkrası ile 15/7/2018 tarihli ve 30479 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, Alakalı Kurum ve Kuruluşlar ile Öbür Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 785 inci hususunun ikinci fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
UNSUR 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Anahtar: Mekanik, kartlı, biyometrik, lazer optik, elektronik ve gibisi kilit açma sistemlerini,
b) Bilgi güvenliği: Bilgilerin zımnilik, bütünlük, geçerlilik ve erişilebilirliğini koruma etmek emeliyle yetkisiz erişim, kullanım, ifşa etme, tahrifat, tadilat, değiştirme, inceleme, kopyalama, kaydetme yahut imha etme üzere fiillere karşı korunmasının ve saklanmasının sağlanmasını,
c) Bilmesi gereken prensibi: Rastgele bir bahis yahut işi misyon yahut sorumlulukları gereği öğrenmekle, incelemekle, gereğini yerine getirmekle ve korumakla yükümlü bulunanların yetkileri seviyesinde bilgi sahibi olmasını ve erişim sağlamasını,
ç) Dereceli yaklaşım: Nükleer tesislerin ve nükleer hususların emniyetine ait tedbirlerin; TET Evrakı, nükleer tesisin ve nükleer hususun niteliği, nükleer tesise yahut nükleer unsura yönelik makus niyetli teşebbüsler sonucunda ortaya çıkabilecek radyolojik sonuçların büyüklüğü dikkate alınarak uygulanmasını,
d) Derinliğine savunma: Yetkisiz ve/veya berbat niyetli şahısların emelini gerçekleştirmesini önlemek yahut bu bireyleri caydırmak için aşmak zorunda bırakılacağı benzeri yahut farklı çoklu pürüzler oluşturulmasını,
e) Düzenleyici denetim: Bu Yönetmelik kapsamındaki nükleer tesislerle ve nükleer hususlarla ilgili faaliyetlere ait olarak Kurumun yürüttüğü düzenleme, yetkilendirme, kıymetlendirme ve denetleme faaliyetleri ile yaptırımların uygulanmasını,
f) Fizikî bariyer: Yetkisiz erişimi engellemek yahut geciktirmek üzere tasarlanan çit, duvar yahut gibisi düzenekleri,
g) Fizikî müdafaa sistemi: Nükleer tesisleri ve nükleer unsurları maksat alan hırsızlık, sabotaj, yetkisiz erişim ve başka makus niyetli teşebbüsleri engelleme, tespit etme, geciktirme ve gerektiğinde müdahale işlevlerini yerine getirmek üzere oluşturulan, aktifliği ve yeterliliği daima tahlil edilen ve güncellenen idari, teknik ve organizasyonel bütünleşik tedbirleri içeren geniş kapsamlı muhafaza sistemini,
ğ) Hayati alan: Korunan alanın içerisinde yer alan ve sabotaja maruz kalması durumunda direkt yahut dolaylı olarak çalışanların, halkın ve etrafın sıhhat ve güvenliğini tehlikeye sokabilecek ekipman, sistem, aygıt ve/veya nükleer unsurların bulunduğu alanı,
h) Hırsızlık: Kendisine ya da diğerine fayda sağlamak amacıyla nükleer hususların yetkisiz ve/veya makûs niyetli şahısların denetimine geçmesini,
ı) İç alan: Korunan alanın içerisinde yer alan ve I. sınıf nükleer hususların kullanıldığı ve/veya depolandığı alanı,
i) İç tehdit: Nükleer tesislere ve nükleer hususlara yahut bunlarla ilgili hassas bilgi, sistem, donanım ya da bileşenlere erişim yetkisine sahip olan ve bunlara yönelik makûs niyetli bir teşebbüste bulunan yahut bu çeşit bir teşebbüse teşebbüs yahut niyet eden kişiyi,
j) İntrüzyon: Nükleer tesislere yahut nükleer unsurların bulunduğu yere hırsızlık, sabotaj yahut öbür berbat niyetli bir hedefle müsaadesiz yahut yetkisiz erişim aksiyonunu,
k) Denetimli alan: Nükleer tesisler ve nükleer unsurların bulunduğu, giriş ve çıkışı denetim altında tutulan, erişimin sonlandırıldığı alanı,
l) Korunan alan: Denetimli alan içerisinde yer alan, varsa iç alanları ve hayati alanları kapsayan, etrafı fizikî bariyerlerle çevrilmiş, nezaret altında tutulan, giriş ve çıkış denetimi olan, I. ve II. sınıf nükleer hususların bulundurulduğu, kullanıldığı yahut depolandığı alanı,
m) Kurum: Nükleer Düzenleme Kurumunu,
n) Merkezi Alarm İstasyonu (MAİ): Nükleer tesis idaresi, kolluk kuvvetleri ve özel güvenlik vazifelileri ile tam ve kesintisiz olarak alarm görüntüleme ve değerlendirmeyi ve haberleşmeyi sağlayan bina yahut odayı,
o) Nükleer emniyet: Nükleer tesisleri ve nükleer unsurları gaye alan hırsızlık, sabotaj, yetkisiz erişim ve başka makûs niyetli teşebbüsleri engellemek, tespit etmek ve gerektiğinde müdahale etmek üzere fizikî müdafaa tedbirleri ile bilgi güvenliğini ve siber güvenliği sağlamaya yönelik tedbirlerin alınmasını ve bu tedbirlerin aktifliğinin sürdürülmesini,
ö) Nükleer emniyet kültürü: Nükleer emniyeti desteklemek, güçlendirmek ve sürdürmek emeliyle şahısların sahip olması gereken özellikler, tavır ve davranışlar bütününü,
p) Özel güvenlik vazifelisi: 10/6/2004 tarihli ve 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun kapsamında vazife yapan silahlı yahut silahsız özel güvenlik görevlisini,
r) Sabotaj: Büsbütün yahut süreksiz bir müddet için faaliyet dışı kalmasını sağlamak gayesiyle nükleer tesislere ve nükleer hususlara yahut bunlarla ilgili her türlü bilgiye ya da bilgi sistemlerine karşı yapılan tahribe yönelik, kasıtlı, saldırgan, yıkıcı faaliyet formunu,
s) Saha: Nükleer tesisin yer aldığı, etrafı fizikî bariyerlerle çevrili, giriş ve çıkışı denetimli olan ve yetki kapsamında belirlenmiş yeri,
ş) Siber güvenlik: Fizikî muhafaza sistemi, nükleer unsur sayım ve denetim sistemi ile güvenliğe ait sistemlerde ve inşaat emniyet planı ile nükleer emniyet planında yer alan bütün bilgisayarların, elektronik bağlantı araçlarının, bilgisayar programlarının, sunucuların, data tabanlarının, ağların, dataların, endüstriyel denetim sistemlerinin, yönetimsel denetim ve bilgi toplama sistemlerinin (SCADA) siber taarruz, çıkar maksatlı kullanma ve gibisi berbat niyetli faaliyetlere karşı korunmasını,
t) Dizayna temel tehdit (TET): Nükleer tesislerde fizikî muhafaza sisteminin dizaynına ve kıymetlendirilmesine temel teşkil eden, nükleer tesisleri ve nükleer unsurları gaye alan hırsızlık, sabotaj, yetkisiz erişim ve öbür makûs niyetli teşebbüslerle sonuçlanabilecek, nükleer tesis içinden ve/veya dışından kaynaklanabilecek potansiyel en güçlü tehdidi,
u) TET Evrakı: Dizayna temel tehdidi içeren “Çok Gizli” zımnilik derecesini haiz belgeyi,
ü) TET Kurulu: Kurum tarafından kurulan ve Kurum, İçişleri Bakanlığı, Ulusal Savunma Bakanlığı, Ulusal İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Kıyı Güvenlik Komutanlığı, nükleer santraller için Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığı ile ilgili öteki bakanlık, kurum ve kuruluşların temsilcilerinden oluşan kurulu,
tabir eder.
İKİNCİ KISIM
Genel Prensip ve Kararlar
Nükleer emniyetin maksadı
UNSUR 5 – (1) Nükleer emniyetin amacı, yetkilendirilen kişinin bu Yönetmelik mucibince bir fizikî müdafaa sistemi kurup aktif bir halde işleterek nükleer tesisleri ve nükleer hususları gaye alan hırsızlık, sabotaj, yetkisiz erişim yahut başka makus niyetli teşebbüs ve hadiselerin önlenmesini, olasılıklarının ve tesirlerinin en aza indirilmesini, hırsızlık yahut nükleer unsurun kaybolması durumunda ilgili mercilerin en kısa müddette bilgilendirilmesini sağlayarak halkın, etrafın ve gelecek jenerasyonların korunmasının temin edilmesidir.
(2) Nükleer tesislerle ve nükleer hususlarla ilgili faaliyetleri yürüten bireyler, bu faaliyetlerde nükleer emniyet kültürünü en üst düzeyde yansıtır ve nükleer emniyet maksatlarına ulaşmak için derinliğine savunma prensibini uygular.
Düzenleyici denetim ve dereceli yaklaşım
HUSUS 6 – (1) Nükleer tesislerin ve nükleer hususların emniyeti tüm yetkilendirme basamaklarında Kurumun düzenleyici denetimine tabidir.
(2) Nükleer tesislerin ve nükleer hususların emniyetine ait Kurum tarafından yapılan düzenleyici denetim faaliyetlerinde dereceli yaklaşım temel alınır.
Sorumluluk
HUSUS 7 – (1) Nükleer tesislere ve nükleer unsurlara ait Kurum tarafından yetkilendirme yapılan faaliyetlerin yürütülmesi sırasında nükleer emniyetin sağlanmasında asıl sorumluluk yetkilendirilen şahsa aittir. Kurum da dahil olmak üzere, faaliyetlerle ilgili öteki şahısların aktiflikleri ve sorumlulukları yetkilendirilen kişinin sorumluluğunu azaltmaz yahut ortadan kaldırmaz.
Nükleer emniyet, güvenlik ve nükleer teminat
HUSUS 8 – (1) Nükleer tesislerle ve nükleer hususlarla ilgili faaliyetleri yürüten bireyler, nükleer emniyet, güvenlik ve nükleer garanti ögelerini birlikte tahlil eder ve birbirlerinin etkinliklerini zayıflatmayacak biçimde bir fizikî muhafaza sistemini tasarlar ve işletir.
Dizayna temel tehdit
UNSUR 9 – (1) Kurum uyumunda, TET Kurulu tarafından her bir nükleer tesis için farklı TET belirlenir ve TET Dokümanı düzenlenir. TET Komitesini oluşturan bakanlık, kurum ve kuruluşların mutabık kalması halinde, birden fazla nükleer tesis için birebir TET Dokümanı kullanılabilir. TET Dokümanı yetkilendirilen şahsa Kurum tarafından bildirilir.
(2) TET Evrakı, TET Komitesini oluşturan bakanlık, kurum ve kuruluşlardan rastgele birinin gerekli görmesi halinde yahut en geç üç yılda bir birinci fıkraya uygun olarak kıymetlendirilir ve kıymetlendirme sonucunda değişiklik öngörülüyorsa güncellenir. Güncellenen TET Dokümanı yetkilendirilen bireye Kurum tarafından bildirilir.
(3) TET Evrakı; “Çok Gizli” kapalılık derecesine sahiptir, TET Kurulunda yer alan bakanlık, kurum, kuruluşlar ile yetkilendirilen kişi tarafından bu zımnilik derecesine nazaran korunur ve bilmesi gereken unsuruna uygun olarak paylaşılır ve kullanılır.
İşbirliği
HUSUS 10 – (1) Nükleer tesisler ve nükleer unsurlar ile ilgili faaliyetlerin yürütülmesi sırasında emniyet, yetkilendirilen kişi ve kolluk kuvvetlerinin işbirliği ile sağlanır. Bu işbirliği, nükleer santraller için Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanlığının uyumunda gerçekleştirilir.
(2) Yetkilendirilen kişi ve kolluk kuvvetleri, saha dışı emniyetin sağlanması ile saha içinde beklenmeyen yetersizliklerin oluşması ve yetkilendirilen kişi yahut Kurumun talep etmesi durumunda saha içi emniyetin sağlanmasına yönelik olarak nükleer tesisin inşaat, işletme ve işletmeden çıkarma periyotları için farklı ayrı işbirliği protokolleri imzalar. Bu protokollerde;
a) Özel güvenlik vazifelileri ve kolluk kuvvetlerinin nükleer emniyetin sağlanması ile ilgili vazife, yetki ve sorumlulukları,
b) Yetkilendirilen kişi tarafından kolluk kuvvetlerine verilecek nükleer tesise özel eğitimlere ve yapılacak tatbikatlara ait konular,
c) Nükleer emniyetin sağlanmasında işbirliğine yönelik kolluk kuvvetlerinin taleplerinin karşılanmasına ait konular,
ç) İçişleri Bakanlığının talebi ve Kurumun uygun görmesini müteakip MAİ’ye iletilen bilgilerin, kolluk kuvvetleri ile eşzamanlı, kesintisiz ve tam olarak paylaşılmasına yönelik konular,
d) Kolluk kuvvetlerinin kullanacağı güvenlik merkezinin kurulması ile kolluk kuvvetleri, özel güvenlik vazifelileri ve MAİ çalışanı ortasında kurulacak haberleşme ve bağlantı sistemlerine ait konular,
e) Nükleer emniyetin sağlanmasına yönelik işbirliği yapılması gereken öteki konular,
net bir formda tanımlanır.
Tatbikat
HUSUS 11 – (1) Yetkilendirilen kişi, fizikî müdafaa sisteminin güvenilirliğinin, aktifliğinin, uygulanacak prosedürlerin yeterliliğinin ve özel güvenlik vazifelileri ile kolluk kuvvetlerinin hadiselere vaktinde müdahale etme ve misyon paylaşımlarının aktifliğinin kıymetlendirilmesi ve işbirliğinin güçlendirilmesi hedefiyle kolluk kuvvetleri ile koordine ederek yılda en az bir kez tatbikat gerçekleştirir ve tatbikatla ilgili sonuç raporlarını “Gizli” saklılık derecesi ile Kuruma sunar.
Raporlar
UNSUR 12 – (1) Yetkilendirilen kişi, nükleer tesisleri ve nükleer hususları maksat alan hırsızlık, sabotaj, yetkisiz erişim yahut başka makus niyetli teşebbüs ve vakaları, gerekli tedbirlerin alınmasını sağlayarak derhal Kuruma ve ilgili kolluk kuvvetlerine bildirir. Hadiseyle ilgili alınan ve alınması düşünülen önlemleri de içeren detaylı rapor en geç beş takvim günü içinde yetkilendirilen kişi tarafından Kuruma ve ilgili kolluk kuvvetlerine sunulur.
(2) Yetkilendirilen kişi nükleer tesislere ve nükleer hususlara karşı berbat niyetli bir teşebbüsten şüphelendiğinde, münasebetlerini ortaya koyarak durumu derhal Kuruma ve ilgili kolluk kuvvetlerine rapor eder.
Bilgi güvenliği ve siber güvenlik
UNSUR 13 – (1) Nükleer emniyete ait bilgi güvenliğinin ve siber güvenliğin sağlanmasından yetkilendirilen kişi sorumludur.
(2) “Gizli” ve “Çok Gizli” zımnilik derecesine sahip bilgi ve dokümanlara erişim yetkisi olacak işçi, yetkilendirilen kişi tarafından belirlenir. Belirlenen çalışanın nükleer emniyet kültürüne sahip, güvenilirliği teyit edilmiş bireylerden seçilmesi yetkilendirilen kişinin sorumluluğundadır.
(3) Fizikî müdafaa sistemi, inşaat emniyet planı ve nükleer emniyet planı ile ilgili tüm data, bilgi, doküman ve yazışmalar, kıymetlendirme ve denetleme çalışmalarında yer alan bakanlık, kurum ve kuruluşlar ile yetkilendirilen kişi tarafından kapalılık derecesine uygun olarak korunur ve Kurumun uygun görüşü alınmadan paylaşılmaz.
Nükleer husus sınıfları
HUSUS 14 – (1) Yetkilendirilen kişi, yetki aldığı faaliyetle ilgili nükleer unsurları; unsur tipi, ölçüsü, izotop bileşimi, fizikî ve kimyasal formu temel alınarak hazırlanmış Ek-1’de verilen tabloya nazaran sınıflandırır ve fizikî müdafaa sistemini bu sınıflandırmaya uygun olarak tasarlar.
(2) Farklı sınıflarda nükleer unsur bulundurulan binalarda, nükleer hususların sınıflarına nazaran nükleer emniyet tedbirleri alınır yahut toplam unsur ölçüsü dikkate alınarak tesisin tümü için tek bir unsur sınıfı belirlenir ve belirlenen husus sınıfına nazaran gerekli nükleer emniyet tedbirleri alınır.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Nükleer Emniyete Ait Planlar
Planlara ait genel konular
HUSUS 15 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki nükleer tesislerde, nükleer emniyet tedbirlerini içeren inşaat emniyet planı ve nükleer emniyet planı yetkilendirilen kişi tarafından TET temel alınarak hazırlanır ve Kuruma sunulur.
(2) Planlar, Kurum tarafından yapılacak kıymetlendirme sonucunda uygun bulunması halinde uygulanır. Kurum tarafından verilen uygunluk, nükleer emniyete ait hudut ve şartlar içerebilir. Planlarda yer alan nükleer emniyet tedbirlerinin alınması, planların uygulanması, uygulamaların sistemli olarak izlenmesi, gerektiğinde iyileştirme yapılması ve planlanan değişikliklerin Kuruma bildirilmesi yetkilendirilen kişinin sorumluluğundadır.
(3) Planların içeriği nükleer tesisin tipi ve büyüklüğü dikkate alınarak dereceli yaklaşım aslına nazaran Kurum tarafından belirlenir. Planlar, rastgele bir hırsızlık, sabotaj, yetkisiz erişim ve öbür makus niyetli teşebbüslere karşı özel güvenlik vazifelilerinin ve kolluk kuvvetlerinin aktif bir formda müdahale etmesine ait konuları da içerir.
(4) TET’in değişmesi yahut planların uygulanmasını etkileyecek bir değişikliğin oluştuğu durumlarda, planlar yetkilendirilen kişi tarafından Kurumun belirlediği mühlet içerisinde güncellenir ve kıymetlendirilmek üzere Kuruma sunulur.
(5) Planlarda yer alan dokümanlar ile çizim, harita, grafik ve gibisi bilgilerin yeni, geçerli, açık ve net, gerçek ve eksiksiz olmasını sağlamaktan yetkilendirilen kişi sorumludur.
İnşaat emniyet planı
HUSUS 16 – (1) İnşaat emniyet planı, saha hazırlanmasına ait müsaadenin alınmasından alana nükleer unsur getirilmesine kadar olan süreçte alınacak nükleer emniyet tedbirlerini içerir.
(2) Yetkilendirilen kişi, bu Yönetmelik kararlarına uygun olacak halde, gerekli bilgileri içeren inşaat emniyet planını saha hazırlama müsaadesi başvurusu sırasında “Çok Gizli” saklılık derecesi ile Kuruma sunar. İnşaat emniyet planı Kurum tarafından kıymetlendirilir. Bu değerlendirmede gerek duyulması halinde İçişleri Bakanlığı, Ulusal Savunma Bakanlığı, Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı, Ulusal İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Kıyı Güvenlik Komutanlığı ve ilgili öteki bakanlık, kurum ve kuruluşların görüşleri alınır.
(3) Kıymetlendirme sonucunda planda rastgele bir değişiklik yahut düzeltme yapılması öngörülüyorsa, kıymetlendirme sonuçları yetkilendirilen bireye bildirilir ve gerekli değişiklik yahut düzeltmeleri yapması istenir. Yetkilendirilen kişi, kıymetlendirme sonuçlarında belirtilen değişiklik yahut düzeltmeleri dikkate alarak inşaat emniyet planını hazırlar ve Kuruma sunar.
Nükleer emniyet planı
HUSUS 17 – (1) Nükleer emniyet planı, alana nükleer husus getirilmesinden sahanın düzenleyici denetimden çıkartılmasına kadar olan süreçte alınacak nükleer emniyet tedbirlerini içerir.
(2) Yetkilendirilen kişi, bu Yönetmelik kararlarına uygun olacak formda, inşaat müsaadesi başvurusu sırasında gerekli bilgileri içeren nükleer emniyet planını “Çok Gizli” zımnilik derecesi ile Kuruma sunar. Nükleer santraller için, alanda birden fazla ünite olması durumunda, alana birinci nükleer yakıtın getirilmesinden sonra nükleer emniyet planı uygulanmaya başlanır. Öteki üniteler için inşaat müsaade müracaatları sırasında nükleer emniyet planı, öbür ünitelerin inşaatı sırasında alınacak nükleer emniyet tedbirlerini de içerecek halde güncellenerek Kuruma sunulur.
(3) Nükleer emniyet planı, Kurum tarafından kıymetlendirilir. Bu değerlendirmede gerek duyulması halinde İçişleri Bakanlığı, Ulusal Savunma Bakanlığı, Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığı, Ulusal İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Kıyı Güvenlik Komutanlığı ve ilgili öteki bakanlık, kurum ve kuruluşların görüşleri alınır.
(4) Kıymetlendirme sonucunda planda rastgele bir değişiklik yahut düzeltme yapılması öngörülüyorsa, kıymetlendirme sonuçları yetkilendirilen bireye bildirilir ve gerekli değişiklik yahut düzeltmeleri yapması istenir. Yetkilendirilen kişi, kıymetlendirme sonuçlarında belirtilen değişiklik yahut düzeltmeleri dikkate alarak nükleer emniyet planını hazırlar ve Kuruma sunar. Nükleer emniyet planının Kurum tarafından uygun görülmesini müteakip fizikî müdafaa sistemine ait teknik bileşenlerin işletme testleri gerçekleştirilir.
(5) Nükleer emniyet planı uygulanmaya başlanmadan alana nükleer husus getirilemez.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Yetkilendirilen Kişinin Yükümlülükleri ve Tedbirler
Yetkilendirilen kişinin yükümlülükleri
HUSUS 18 – (1) Yetkilendirilen kişi, nükleer emniyetin sağlanmasına ait olarak;
a) Nükleer tesislerin ve nükleer hususların hırsızlık, sabotaj, yetkisiz erişim ve öteki makus niyetli teşebbüslere karşı emniyetini sağlamak üzere bu Yönetmelik kararları uyarınca gerekli tedbirleri almak ve buna ait fizikî muhafaza sistemini kurmakla,
b) Bu Yönetmelik kapsamındaki planları hazırlamak ve işbirliği protokollerini yapmakla,
c) Nükleer hususları sınıflarına nazaran belirlenen alanlarda bulundurmak, kullanmak, depolamak ve bu Yönetmelik uyarınca gerekli nükleer emniyet tedbirlerini almakla,
ç) Bilgi güvenliğini ve siber güvenliği sağlamakla,
d) İlgili mevzuatla tanımlanan gereklilikleri sağlayan, nükleer emniyet konusunda uzman, tecrübeli ve kâfi sayıda işçisi görevlendirmekle,
e) Nükleer tesislere ve nükleer hususların bulunduğu yerlere girecek şahısların sayısını mümkün olan en az kişi ile sonlandırmakla,
f) Nükleer tesislerde rastgele bir tehdit durumunda dahi işlevlerini yerine getirebilecek özelliklere sahip MAİ kurmakla ve işletmekle,
g) MAİ, intrüzyon dedektörleri, alarm aygıtları ve bağlantı çizgilerini yetkisiz izleme, tahrifat ve tahribat üzere müdahalelere karşı korumakla,
ğ) Silahlı özel güvenlik vazifelilerinin olmadığı tesislerde, kolluk kuvvetlerinin vakaya vaktinde müdahale edebilmesini ve silahlı taarruzlara karşılık verilebilmesini sağlayıcı tedbirleri almakla,
h) Korunan alan, hayati alan ve iç alana erişim yetkisine sahip olacak çalışanı nükleer emniyet kültürüne sahip, güvenilirlikleri incelenmiş ve teyit edilmiş bireyler ortasından belirlemekle, görevlendirmekle, vazifeli çalışanın güvenilirliklerini periyodik olarak teyit ettirmekle ve gerekli durumlarda Kurumu bilgilendirmekle,
ı) Tesis çalışanlarını yılda en az bir kere, yaptıkları işlere ve bilmesi gereken prensibine uygun olarak nükleer emniyet konusunda periyodik olarak eğitmekle,
i) Özel güvenlik görevlilerini ve saha içinde süreksiz önlem alınması gereken durumlarda misyon yapacak kolluk kuvvetlerini tesise özel ve saha içinde misyon yapacağı yere uygun olarak nükleer emniyet ve gerekli öbür bahislerde eğitmekle, misyonlarını yerine getirmesini sağlayacak donanımı sağlamakla,
j) Nükleer emniyete ait tertipli tatbikat yapmakla,
k) İntrüzyon tespiti, kıymetlendirme ve bağlantı sistemlerinin yanı sıra fizikî müdafaa sisteminin öbür bileşenlerinin kesintisiz çalıştığını nizamlı aralıklarla test etmek ve rastgele bir yetersizlik tespit edilmesi durumunda gerekli düzeltici faaliyetleri en kısa müddette yerine getirmekle,
l) İç tehdit tarafından gerçekleştirilebilecek teşebbüslerin vaktinde tespit edilmesine yönelik tedbirleri almakla,
m) Bu Yönetmelik kararları kapsamındaki kayıtları tutmak ve raporları düzenlemekle,
yükümlüdür.
Merkezi alarm istasyonu
HUSUS 19 – (1) MAİ korunan alan içerisinde konuşlandırılır. Fonksiyonunu aktif bir formda yerine getirebileceği farklı bir yer talep edilmesi ve Kurum tarafından uygun bulunması durumunda MAİ korunan alan dışında da konuşlandırılabilir. Nükleer santrallerde MAİ fonksiyonu görecek nitelikte yedek bir alarm istasyonu da kurulur.
(2) MAİ’ye girişler, yetkilendirilen kişinin görevlendirdiği, güvenilirlikleri incelenmiş ve teyit edilmiş işçiyle sonlandırılır. MAİ’de daima ve kâfi sayıda işçi bulundurulur.
(3) Yetkilendirilen kişi, kuracağı fizikî müdafaa sistemi ile; 18/12/1981 tarihli ve 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu ve ilgili başka mevzuat uyarınca sonlandırılmış, emniyeti sağlamakla yükümlü olduğu alana ilişkin fizikî muhafaza ile ilgili bilgileri toplar. Bu kapsamda elde edilen tüm datalar eşzamanlı olarak MAİ’ye iletilir.
(4) Alarmların izlenmesi, kıymetlendirilmesi ve müdahale ile ilgili tüm bilgilerin kayıtları en az beş yıl mühletle, kamera kayıtları da dahil başka bütün bilgiler ise en az altı ay mühlet ile MAİ’de yer alan arşivde koruma edilir. Bu mühletler, nükleer santraller dışındaki tesisler için, talep edilmesi durumunda nükleer tesisin çeşidi ve büyüklüğü dikkate alınarak dereceli yaklaşım aslına nazaran Kurum tarafından kısaltılabilir.
Denetimli alanlarda alınması gereken nükleer emniyet tedbirleri
UNSUR 20 – (1) III. sınıf nükleer unsurlar fakat denetimli alan içinde bulundurulabilir.
(2) Denetimli alanlarda, taban aşağıdaki tedbirler alınır:
a) İntrüzyon tespiti, görüntülenmesi ve kaydı için gerekli önlemler alınır. Giriş ve çıkışlar denetim altında tutulur, yazılı ve manzaralı kayıt altına alınır.
b) Giriş yahut çıkış yapan şahıslar, araçlar ve paketler aranır. Yetkilendiren kişi ile kolluk kuvvetlerinin birlikte belirleyeceği yasak eşya, denetimli alanlara sokulmaz.
c) Özel güvenlik vazifelileri ile gerekli hallerde kolluk kuvvetlerinin misyonlarını yerine getirebilmeleri için gerekli kaideler sağlanır.
Korunan alanlarda alınması gereken nükleer emniyet tedbirleri
UNSUR 21 – (1) Korunan alanlarda, taban aşağıdaki tedbirler alınır:
a) Bu alanlara yalnızca erişim yetkisi tanınmış şahıslar erişim sağlayabilir. Giriş noktalarının mümkün olan en az sayıda olması sağlanır, giriş ve çıkış yapan herkesin kimlikleri doğrulanarak bunlara uygun giriş kartları verilir ve kayıt altına alınır.
b) Korunan alanın etrafında gereğince aydınlatılan boş ve açık alanların bulunması sağlanır ve etrafı fizikî bariyerlerle çevrilir. Kurumun uygun görüşü alınarak binanın duvarları da fizikî bariyer olarak tanımlanabilir. Korunan alanı çevreleyen fizikî bariyerlere intrüzyon dedektörleri ve kameralar yerleştirilir. İntrüzyon açısından potansiyel tehlike oluşturabilecek noktalara özel dikkat gösterilir. Dedektörler yahut kameralar tarafından tespit edilen vakaları vaktinde pahalandırmak üzere MAİ’ye bağlı bir alarm sistemi kurulur.
c) Hiçbir özel motorlu taşıt korunan alanlara giremez. Bu alanlara erişim tesis idaresi tarafından sağlanan tesise özel araçlarla yapılır.
ç) Giriş yahut çıkış yapan bireyler, araçlar ve paketler aranır ve hırsızlığa ve sabotaja karşı ek önlemler uygulanır.
d) Özel güvenlik vazifelilerinin devriye gezmeleri üzere prosedürlere başvurulur. Özel güvenlik görevlilerince yahut MAİ çalışanınca kolluk kuvvetlerine planlanan aralıklarla rapor verilir.
e) Süreksiz tamirat, hizmet yahut inşaat personellerine ve öbür ziyaretçilere, bu alanlara erişim yetkisi olan işçi tarafından nezaret edilir.
f) Nükleer unsurların bulundurulduğu alanlarda çoğaltılma mümkünlüğü en düşük olan anahtar tiplerinin ve çözümlenmesi en sıkıntı olan şifre kombinasyonlarının seçilmesine itina gösterilir. Anahtarların kimde ve nerede olduğunun ve bu alanlara erişim geçmişinin takibi için gerekli düzenlemeler yapılır ve ilgili kayıtlar tutulur. Şifreler belli aralıklarla değiştirilir, rastgele bir kuşku yahut tehlike olduğu düşünülüyorsa kilitler, anahtarlar ve şifreler derhal değiştirilir.
g) Nükleer unsurun nükleer tesis içinde yerinin değiştirilmesi durumunda; nükleer hususun sınıfına nazaran koruma edilmesi, daima nezaret altında tutulması ve nükleer unsurun, konteynerlerin ve kullanıldıysa mühürlerin bütünlüğünün korunduğunun doğrulanması için gerekli tedbirler alınır.
ğ) Nükleer hususun tesis içinde zaman tesliminde, harika bir durumun yahut nükleer husus hırsızlığının olup olmadığının tespiti, raporlanması ve gerekli kayıtların tutulmasına yönelik düzenlemeler yapılır.
(2) Acil durum tahliye tatbikatı, bakım, tamirat yahut diğer bir nedenle nükleer tesisin faaliyetlerinin uzun periyodik durdurulması sırasında korunan alanlara giriş ve çıkışların denetim altında tutulmasına yönelik gerekli düzenlemeler yapılır. Bu durumlar sonrasında yine çalışmaya geçilmeden evvel, durdurma sırasında geçen müddette sisteme yetkisiz ve/veya makus niyetli bir teşebbüsün olup olmadığının tespitine yönelik inceleme ve değerlendirmeler yapılır, gerekli önlemler alınır.
İç alanlarda alınması gereken nükleer emniyet tedbirleri
UNSUR 22 – (1) İç alanlar çalışan trafiğinin fazla olduğu yerlerin yakınında kurulamaz. İç alanlarda korunan alanlarda alınan tedbirlere ek olarak, taban aşağıdaki tedbirler alınır:
a) İç alanın tavanı, duvarları ve yeri intrüzyonu engelleyecek halde tasarımlanır ve inşa edilir. Tüm acil çıkış noktaları ve öteki potansiyel giriş olabilecek yerler intrüzyon tespit ve kıymetlendirme sistemleri ile donatılır ve MAİ’ye bağlı bir alarm sistemi kurulur.
b) Bu alanlara yalnızca erişim yetkisi tanınmış şahıslar erişim sağlayabilir. İç alanlara giriş ve çıkışlar, sayısı en az olacak halde düzenlenir. İç alanlarda bulunulan mühlet boyunca iki yahut daha fazla yetkili işçinin daima nezareti altında faaliyet yürütülür.
c) Nükleer unsurların bulundurulduğu alanlar kilitli tutulur ve kullanılmadıkları vakitlerde alarmlar etkin hale getirilir. Kilitlerin anahtarları sonlu sayıda bulundurulur ve yalnızca korunan alan içinde koruma edilir.
Hayati alanlarda alınması gereken nükleer emniyet tedbirleri
HUSUS 23 – (1) Nükleer husus, ekipman, sistem yahut aygıtların tek başlarına yahut birlikte sabotaja maruz kaldıklarında sebep olabilecekleri radyolojik sonuçların tahlilleri ve TET temel alınarak hayati alanlarda gerekli tüm emniyet tedbirleri alınır.
(2) İç alanlarda alınan tüm emniyet tedbirleri hayati alanlarda da alınır. Bu alanlara yalnızca erişim yetkisi tanınmış bireyler erişim sağlayabilir. Hayati alanlarda intrüzyonu engelleyen yahut geciktiren fizikî bariyerler bulundurulur. Bu çeşit alanlar, çalışanların olmadığı vakitlerde daima olarak alarm sistemleri ve uygun muhafaza önlemleriyle korunur. Hayati alanlara giriş için kullanılan anahtar ya da kartların imal ve dağıtımı denetim ve kayıt altında tutulur.
BEŞİNCİ KISIM
Kontroller ve Yaptırımlar
Nükleer emniyet kontrolleri ve yaptırımlar
HUSUS 24 – (1) Yetkilendirilen kişinin nükleer emniyet ile ilgili yükümlülükleri ilgili yönetmelik kararları uyarınca Kurumun kontrolüne tabidir.
(2) Nükleer emniyet ile ilgili mevzuat yahut yetki şartlarına, Kurum kararlarına ve talimatlarına muhalif hareket edildiğinin saptanması halinde yaptırım uygulanır.
(3) Yaptırımlar; yetki kapsamında yürütülen makul faaliyetlerin kısıtlanmasını, yetkilendirmelerin ek şart tanımlanması da dahil olmak üzere değiştirilmesini, askıya alınmasını, kısıtlanmasını yahut iptalini ve 702 sayılı Kanun Kararında Kararname uyarınca uygulanacak ceza kararları ile idari para cezalarını içerir.
İç kontrol
HUSUS 25 – (1) Yetkilendirilen kişi, plan ve prosedürlerin uygulanmasını ve fizikî müdafaa sisteminin aktifliğini tespit ve teyit etmek gayesiyle her 6 ayda bir iç kontrol yapar. Gerçekleştirilen iç kontrol; biçim ve içeriği Kurum tarafından belirlenen iç kontrol raporları ile kayıt altına alınır.
(2) Yetkilendirilen kişi, iç kontrol sırasında tespit edilen konularla ilgili mümkün olan en kısa vakitte düzeltici tedbirler alır; varsa tespit edilen konulara ait düzeltici faaliyetler de dahil olmak üzere hazırlanan iç kontrol raporlarını iç kontrolü takip eden 30 gün içerisinde “Gizli” saklılık derecesi ile Kuruma sunar.
ALTINCI KISIM
Çeşitli ve Son Kararlar
Tereddütlerin giderilmesi
HUSUS 26 – (1) Bir nükleer tesisin yahut nükleer unsurun bu Yönetmelik kapsamına girip girmeyeceği konusunda bir tereddüt oluşması durumunda, nükleer tesisin yahut nükleer hususun özellikleri ile nükleer emniyet açısından riskleri kapsamında Kurumun yapacağı değerlendirmeler sonucunda verilecek karar temel alınır.
(2) Bu Yönetmelik kapsamında yer alan nükleer unsurları bulundurmakla birlikte nükleer tesis kapsamında yetkilendirmeye tabi olmayan yerler için uygulanacak kararlar Kurum tarafından dereceli yaklaşımla belirlenir.
Uygulanmayacak kararlar
UNSUR 27 – (1) 22/5/2012 tarihli ve 28300 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Nükleer Tesislerin ve Nükleer Unsurların Fizikî Korunması Yönetmeliğinin bu Yönetmeliğe karşıt kararları uygulanmaz.
Geçiş kararı
SÜREKSIZ UNSUR 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten evvel yetkilendirilen yahut yetkilendirilmek üzere Kuruma müracaatta bulunmuş şahıslar, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içerisinde bu Yönetmelik kapsamında hazırlanması gereken planlar ile işbirliği protokollerini Kuruma sunar. Yetkilendirilen yahut yetkilendirilmek üzere Kuruma müracaatta bulunmuş kişi tarafından gerekçelendirilmesi ve münasebetin Kurum tarafından uygun bulunması halinde bu mühlet 1 yıla kadar uzatılabilir.
Yürürlük
UNSUR 28 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
HUSUS 29 – (1) Bu Yönetmelik kararlarını Nükleer Düzenleme Kurumu Lideri yürütür.
EK- BELGEYI İNDİRMEK İÇİN
Memurlar
