Yenişafak Gazetesi köşe muharrirlerinden Ahmet Ünlü, bugünkü köşesinde, memurların ödemelerini düzenleyen artırım kararnamesinin yayınlanmadığını yazdı.
Ünlü yazısında: :
Ödeme yapalım, nasıl olsa Kararname çıkar yaklaşımı
Geçmiş yıllarda Ocak ayı içerisinde yürürlüğe giren Artırım Kararnamesi ne hikmetse birkaç yıldır gecikmeli çıkarılıyor. 2020 yılı Kararnamesi 4 Eylül 2020 yılında çıkarıldı ve Kararnameye “Bu Karar 1/1/2020 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.” sözü konularak geçmişte yapılan süreçler türel tabana oturtuldu. Bunun öbür manası ise 4 Eylül 2020 tarihine kadar yapılan ödemeler olmayan kararnameye nazaran inisiyatif alınarak nasıl olsa çıkarılır mantığıyla yapılmıştı.
Kararname bir an evvel çıkarılmalıdır ya da sorun kökten çözülmelidir
Bu mevzuyu daha öncede gündeme getirmiş olmamıza karşın maalesef esaslı tahlil yoluna gidilmedi. Her yıl Yanödeme Kararnamesi’nin uzatılması yerine niye tekrar tekrar gecikmeli olarak Artırım Kararnamesinin uzatıldığını anlamakta zorlandığımızı belirtmek isteriz.
Uzatma kararnamelerinde her yıl birebir sözlerin yan yana geldiği “17/4/2006 tarihli ve 2006/10344 sayılı Bakanlar Konseyi Kararı ile yürürlüğe konulan “Devlet Memurlarına Ödenecek Artırım ve Tazminatlara Ait Karar” ve eki cetvellerin uygulanmasına 2020 yılında da devam edilmesine, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 152’nci hususu mucibince karar verilmiştir.” “Bu Karar 1/1/20.. tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer” sözlerini görürüz.
Görüleceği üzere, bu sözlerdeki tek değişiklik kararnamenin uygulanacağı yıldır. Bu değişikliğin de yılın başında yapılması gerekirken uzunca bir müddet geçtikten sonra yapıldığı görülür. Birçok kamu kurumu 2021 yılında 2020 yılı için geçerli olan bir kararnameye nazaran artırım ve tazminatları nasıl uygulayacağını düşünür durur. İmdadına ise bu senede nasıl olsa kararname çıkar hayali yetişir. Bu yazıyı kaleme aldığımızda hala Yanödeme Kararnamesi’nin 2021 yılı için de geçerli olduğuna ait uzatma kararnamesi çıkmamıştı.
657 sayılı Kanun’a nazaran Kararname her yıl çıkarılmak zorundadır
Kararnamenin her yıl çıkmasını zarurî kılan düzenleme 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 152’nci hususunda yer almaktadır. 703 sayılı KHK ile bu unsurda yer alan “Bakanlar Kurulu” tabiri “Cumhurbaşkanı” olarak değiştirilmesine karşın her yıl kararname çıkarılmasını zarurî kılan bu konu düzeltilmemiştir. 657 sayılı Kanun’un 152’nci unsurunda; “Bu artırım ve tazminatların hangi işi yapanlara ve hangi misyonlarda bulunanlara ödeneceği, ölçüleri, ödeme yöntem ve asılları bütün kurumları kapsayacak formda ve 154’üncü husus uyarınca katsayının Cumhurbaşkanı’nca değiştirilmesi durumu hariç yılda bir kez olmak üzere hazırlanır ve Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulur” sözü yer almaktadır.
Yani daha evvel Bakanlar Şurası Kararı ile yürürlüğe konulan Yanödeme Kararnamesi 703 sayılı KHK ile yapılan değişiklik sonrasında Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulmaktadır. Lakin, 152’nci hususta yer alan “yılda bir kez olmak üzere hazırlanır ve Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulur” amir kararı yeterince tıpkı kararlar her yıl daima olarak tekrarlanmasına ve gereksiz iş yükü oluşturmasına karşın, birilerinin niye biz her yıl makamları gereksiz yere meşgul ediyoruz diye düşünerek kanunda yer alan bu düzenlemeyi değiştirme gereği duymadığını merak ediyoruz.
Aşikâr ki her yıl tıpkı sözler gereksiz yere tekrarlanarak kararnamenin müddeti uzatılıyor. Yapılacak küçük bir kanun değişikliğiyle yılda bir kez hazırlanma zaruriliği kaldırılırsa bu iş kökten çözülerek hem Cumhurbaşkanlığı makamı meşgul edilmemiş hem de vaktinde çıkarılamayan kararname nedeniyle kamu kurumları ödeme yaparken huzursuz edilmemiş olur.
Biz kararnamenin yeniliğini kaybettiğinden bahsederken bir de işin bu istikametini izah etme gereği duyduk. İnanın hedefimiz kimsenin işini vaktinde yapmadığını hatırlatma değildir. Yalnızca ve yalnızca makamların gereksiz işlerle uğraştırılmamasıdır. Esasen her yıl çıkarılan kararnamelere bakılırsa ne demek istediğimiz daha iyi anlaşılacaktır.
Kanunda nasıl bir değişiklik yapılırsa makamlar gereksiz yere meşgul edilmez?
Çıkarılacak bir torba kanunda bahis kökten çözülebilir. Bunun için de 657 sayılı Kanun’un 152’nci unsurunda yer alan “ve 154’üncü unsur uyarınca katsayının Cumhurbaşkanı’nca değiştirilmesi durumu hariç yılda bir kez olmak üzere hazırlanır ve” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır formundaki bir düzenleme işi kökten çözecektir. Yoksa her yıl tıpkı sözlerin yer aldığı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çıkarma mecburiliği gecikmeli olarak devam edip durur. İnanın bu değişikliğe kimse karşı çıkmaz, hatta niye bu kadar vakittir anlamsız bir düzenlemenin devam ettiği dahi sorulur.
Yanödeme Kararnamesi’ndeki eşit olmayan işe eşit fiyat sorunu nasıl çözülür?
Daha öncede bu mevzuyu gündeme getirmiş olmamıza karşın maalesef gerekli adımlar bir türlü atılmamaktadır. Eşit işe eşit fiyat hem kamuda hem de özel kesimde her vakit arzulanan bir uygulama olmuştur. Kamuda hala uygulanmakta olan eşit lakin adil olmayan fiyat sistemini Yanödeme Kararnamesi’ni tekrar ele alarak düzeltebiliriz.
666 sayılı KHK sonrası getirilen uygulamayla çalışma şartları açısından son derece külfetli ünitelerde çalışan işçiyle çalışma ortamı son derece rahat olan işçi tıpkı fiyatı alır hale gelmiştir. Halbuki her işin tabiatı gereği farklılık arz etmesi bilinen bir gerçektir. Bu nedenle işin yoğunluğu, riski vb. objektif kıstaslar dikkate alınarak ağır çalışma gerektiren ünitelerde çalışan çalışanla işi az olan yerlerde çalışan işçi ortasında bir ayrım yapılması kaçınılmazdır. Aksi takdirde eşitlik yapayım derken önemli bir adaletsizliğe kapı aralarız.
Kimi kamu kurumlarında epey sıkıntı koşullar altında çalışan işçisi gördükçe, iş zahmeti artırımının objektif kriterler ışığında hayata geçirilmesinin hayati değere sahip olduğu görülecektir. İşte bu noktada, 657 sayılı Kanun’un 147 ve 152’nci unsurlarında yer verilen ve Yan Ödeme Kararnamesi’nde de ayrıntıları yer alan iş zahmeti artırımı ile iş riski artırımı dikkatimizi çekmektedir.
Niteliği ve çalışma koşulları bakımından güç olan işlerde çalışanlara ödenen iş zahmeti artırımı üzerinde yapılacak bir çalışma ile adil bir düzenleme yapılabilir. Esasen Yanödeme Kararnamesi’nde bu ödemelerin ismi, iş zahmeti artırımı (Niteliği ve çalışma kaideleri bakımından güç olan işlerde çalışanlara verilmektedir) olarak belirlenmiştir. Değerli olan bu ödemenin sembolik olmaktan çıkarılarak fonksiyonel hale getirilmesidir. Hakikaten askeri işçiye yapılan iş zahmeti ve iş riski puanları epeyce yüksek belirlenerek gerçek fonksiyonuna kavuşturulmuştur. Misal bir uygulamayı da yanödeme kararnamesinde yaparak iş zahmeti artırımı ile iş riski artırımı gerçek emeline hizmet ettirilebilir. Çünkü 657 sayılı Kanun’da artırımların tavanı yoktur.
Tekrar hayat ve sıhhat için tehlike arz eden hizmetlerde çalışanlara ödenen parayı söz eden iş riski artırımı da fiyat adaletinde kullanılması gereken kıymetli bir argümandır. Bilhassa korona virüsle çabada sıhhat çalışanlarının nasıl bir iş riskine maruz kaldığı açıkça görülmüştür. Maalesef bu küme işçi çok büyük bir fedakarlıkla canlarını riske atma değerine misyonlarını yürütmüştür. Buradan her birine teşekkürü bir borç biliyoruz.
Sonuç olarak, bu çalışma için öncelikle iş tahlili, vazife tarifleri ve nihayetinde de norm takım çalışması olmazsa olmaz kaidedir. Daha sonrasında ise üniversitelerle ve memur sendikalarıyla yapılacak önemli bir çalışmayla hem Yanödeme Kararnamesi güncellenerek eksiklikler giderilmeli hem de iş zahmeti artırımı ile iş riski artırımı özelinde fiyat adaletinde değerli bir ara alınmalıdır. Yoksa eşit olmayan işe eşit fiyat vererek adalet yerine adaletsizliği perçinleriz.
Memurlar
