Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürü Hamdi Turşucu, Ulusal Kütüphanenin kitap sayısının azaldığı tarafındaki tezlere ait AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Ulusal Kütüphanenin kitap sayısının 2018’den 2019’a nazaran yaklaşık 20 bin azaldığına yönelik tezler var. Bu mevzu hakkında neler söylemek istersiniz?
Ulusal Kütüphane koleksiyonunda azalma olduğu ile ilgili çıkan haberler gerçeği yansıtmamaktadır. Üzücü olan bir müddetten beri hem medyada hem de toplumsal medyada çıkan bu habere karşı Genel Müdürlüğümüz ve ilgili STK’lar gerekli açıklamaları yapmalarına karşın birebir haberin ve sorgulamanın yapılmış olmasıdır.
Kelam konusu durum, 2018’de Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Ulusal Kütüphane ve Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü hizmetleri tıpkı çatı altında toplanınca, Ulusal Kütüphane uhdesindeki yazma ve basma ender eser niteliğindeki kitapların öteden beri Yazma Eserler Bölge Müdürlüğüne bekleyen bölüm konusudur. Yani yazma ve basma ender kitapların hem mevzuat, uzmanlık gereği hem de tıpkı bina içerisindeki ilgili bölge müdürlüğü envanterinde gösterilmesi sıkıntısıdır.
Buna nazaran 27 bin 255 yazma eser, 89 bin 599 basma az eser olmak üzere toplam 116 bin 854 kitap resmi kayıt üzerinde Ulusal Kütüphaneden Bakanlığımız Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Ankara Bölge Müdürlüğüne devredildi. Bu türlü olunca Ulusal Kütüphane 2019 istatistiklerinde 116 bin 854 eksik gözükmesi çok natürel, lakin 2019’da 97 bin 117 kitap daha envantere dahil olunca 19 bin 737 kitap eksikmiş üzere görünmektedir.
Ulusal Kütüphane envanterinde görünen 116 bin 854 yazma ve basma ender kitap yeniden bina içerisinde kullanımımızda olan Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Ankara Bölge Müdürlüğü envanterindedir. Bu kitapların dışında 97 bin 117 kitabın daha Ulusal Kütüphane envanterine dahil olduğunu ve toplam kitap sayımızın 1 milyon 443 bin 751’e ulaştığını söz edebiliriz. Mamafih bir eksilmeden değil 97 bin 117 kitap artışından bahsedebiliriz.
Ulusal kütüphane üye sayısında artış
Ulusal Kütüphanenin üye sayısının TÜİK sayılarına nazaran 2018’e nazaran 2019’da arttığı görülüyor. Bu artışın sebebi nedir?
Bu mevzunun izahı aslında çok kolay. 2019’a gelene kadar, 2018 yılı da dahil olmak üzere, TÜİK’e yalnızca o yıl içerisinde üye olanların sayısı verilmiş. Ancak bir yahut daha evvelki yıllarda Ulusal Kütüphanemize üye olup etkin üyelikleri devam edenler son yılın üye sayısına eklenip sayı bildirilmemiş. Bu da doğal olarak etkin üye sayımızın düşük görülmesine sebep olmuş. Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü olarak motamot halk kütüphanesi üyelerinde olduğu üzere Ulusal Kütüphane üyelerinde de toplam faal üyelerimizin sayısını üye sayısı olarak açıklamaya başladık. 2019 yılı sonu prestijiyle Ulusal Kütüphanenin etkin üye sayısı 137 bin 14’tür.
Halk kütüphanesi sayısı 1196
Adnan Ötüken Vilayet Halk Kütüphanesi ve halk kütüphanelerindeki kitap sayısına ait savlar da var. Halk kütüphanelerinde kitap sayıları ve üye sayınız hakkında bilgi verebilir misiniz?
Vakit içerisinde bir periyot lokal idarelere 300’ün üzerinde halk kütüphanesi devredildi. Fakat son yıllarda hiçbir kütüphane devredilmedi ve 2012’de 1112 olan kütüphane sayısı an prestijiyle 1196’ya ulaştı. Son 2-3 yıldır yıllık ortalama 20 yeni halk kütüphanesi açıldı. Bu evrelerden kaynaklanan Bakanlığımız halk kütüphanelerinde bir azalma görülmüş olmakla, TÜİK istatistiklerinde yer almayan ülke genelinde binin üzerinde Belediye Halk Kütüphanelerine dikkat çekmek gerekir. Aslında totalde ülkemizde halk kütüphanelerinin azalması kelam konusu değildir. Zira Bakanlığımız halk kütüphaneleri yanında yeniden halk kütüphanesi olan mahallî idarelerin kütüphaneleri dikkate alınmamaktadır.
Bakanlığımız, belediyeler, üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşları ile okul kütüphanelerini dikkate aldığımızda ülkemizde 30 binin üzerinde kütüphane, vatandaşlarımızın okuma kültürü ve bilgiye erişimi açısından önemli bir kültürel katkı sağlıyor. Ayrıyeten kütüphaneler yalnızca sayılar üzerinden bakmak da yaptığımız hoş işleri gölgelemektedir. Bilhassa son 5-6 sene içerisinde halk kütüphanelerimizin oturma kapasiteleri yaklaşık yüzde 50 civarında yükselmiş, hizmet çeşitliliği ve kalitesi arttırılarak halk kütüphaneleri Faal Kütüphane kavramı ile buluşturulup adeta içerisinde kültür merkezi, halk eğitim merkezi ve sanatsal faaliyetlerin yapıldığı yerler haline getirildi.
Ulusal Kütüphane koleksiyonunda azalma savı üzere halk kütüphanelerindeki koleksiyon konusu da izahı kolay bir sorundur. 2018’de Adnan Ötüken Vilayet Halk Kütüphanesinin yaklaşık 800 bin kitabı derleme işlevi ile Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesine devredildi. Sonuçta bu kitaplar yeniden Ankara’da diğer bir kütüphanede halkımızın kullanımına sunuldu. Halk kütüphanelerimize son yıllarda yılda yaklaşık 1 milyon kitap, merkezi satın alma yoluyla alındı.
2019 yıl sonu prestijiyle halk kütüphanelerindeki kitap sayısı 20 milyon 742 bin oldu. 2018 ve 2019’da halk kütüphanelerine 2,5 milyonun üzerinde kitap satın alındı. 2018’de devredilen kitaplara karşın yeni satın almalarla birlikte kitap sayımızda artış yaşandı. Kamuoyunun son 5 yıl içerisinde 800 binden 4 milyona çıkan halk kütüphanesi üye sayımızı ve 4 milyondan 13 milyona çıkan ödünç kitap alma sayımızı da görmelerini temenni ediyorum. Bunun yanı sıra birincilerini yaptığımız ve yapacağımız Havaalanı Kütüphanesi, Gar Kütüphanesi, Bebek Kütüphaneleri ve AVM Kütüphanelerini de kamuoyunun dikkatine sunuyorum.
Memurlar
