– Ekonomistler, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) 200 baz puanlık önden yüklemeli faiz artırımının, bankanın enflasyonla çaba konusundaki kararlılığının bir göstergesi olduğunu, geçmiş devir kelamla yönlendirmeleri ile dengeli olan bu adımın bankanın kredibilitesini ve prestijini artırdığını vurguluyor.
Merkez Bankası, bugünkü toplantısında, siyaset faizini yüzde 17’den yüzde 19’a yükselterek önden yüklemeli ve güçlü bir ek nakdî sıkılaştırmaya gitti.
Beklentilerin üzerinde gerçekleştirilen faiz artırımı kararına münasebet olarak; son devirdeki gelişmelerin, enflasyon beklentileri, fiyatlama davranışları ve orta vadeli enflasyon görünümü üzerinde oluşturduğu üst taraflı riskler gösterildi.
AA Finans gerçekleştirdiği ankete katılan ekonomistlerin büyük çoğunluğu, TCMB’nin faizlerde 100 baz puanlık bir artırım gerçekleştirmesini öngörüyordu.
Karar metninde de değerli değişiklikler dikkati çekerken, yükselen global enflasyon beklentilerinin gelişmiş ülke para siyasetlerine ait belirsizliklere ve global finansal piyasalarda dalgalanmaya yol açtığı vurgusu öne çıktı.
Öte yandan güçlü faiz artırımı yapılmasına rağmen karar metninde “gerekmesi durumunda ek mali sıkılaşma yapılacaktır” vurgusunun korunduğu gözlenirken, ekonomistler bunun “TCMB’nin kredibilitesini artırdığını, net duruşunu ve tutarlılığını pekiştirdiğini” belirtiyor.
– “İlave sıkılaşma vurgusunun korunması kararı güçlendirdi”
AA muhabirine TCMB kararına ait değerlendirmelerde bulunan AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, TCMB’nin siyaset faizini beklentilerin çok üzerinde artırmasının TL açısından olumlu bir gelişme olduğunu söyledi.
Bankanın, faizi beklentiden fazla yükseltme münasebetini, “kredi büyümesindeki yükseliş eğilimi ile ithal maliyetlerdeki artışın, talep ve maliyet ögelerinde kademeli iyileşmeyi geciktirmesi” olarak gösterdiğini anlatan Bürümcekçi, para siyaseti duruşu sıkılığının enflasyonda kalıcı düşüşe ve fiyat istikrarına işaret eden güçlü göstergeler oluşana kadar “uzun bir müddet” korunacağı ve gerekirse ilave sıkılaşma yapılacağı iletilerinin ise tekrarlandığını belirtti.
Bürümcekçi, TCMB’nin bu kararıyla para siyaseti faizi ile gerçekleşen/beklenen enflasyon ortasındaki istikrarın yine tesis edildiğini vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Karar sonrası gerçekleşen enflasyona nazaran hesaplanan siyaset gerçek faizi yüzde 2,9 ve beklenen enflasyona nazaran hesaplanan gerçek faiz yüzde 7,7 düzeyine yükseldi. Bu ise emsal gelişmekte olan ülkelere nazaran çok daha yüksek gerçek faiz düzeylerine işaret ederek yabancı yatırımcı girişlerinin tekrar ağırlaşması açısından kâfi olabileceğini düşündürüyor. Buna karşılık, hanehalkı aykırı dolarizasyonunu başlatacak istikrarın yakalanıp yakalanamayacağını önümüzdeki periyot enflasyon gerçekleşmeleriyle anlayacağız. Öte yandan karar metninde, para siyaseti duruşu açısından bir değişiklik yoktu. ‘Kalıcı fiyat istikrarı ve yüzde 5 maksadına varıncaya kadar, para siyaseti faizi ile gerçekleşen/beklenen enflasyon ortasındaki istikrar, güçlü dezenflasyonist etkiyi koruyacak biçimde kararlılıkla sürdürülecektir.’ cümlesi motamot korundu. Öte yandan güçlü faiz artışı sonrası da ‘gerekmesi durumunda ek nakdî sıkılaşma yapılacaktır’ vurgusunun korunması kararı güçlendiren bir tesirde bulundu.”
Gelecek aylarda enflasyon patikasına yönelik banka varsayımlarının çok üzerinde bir seyir gözlenmezse, Merkez Bankası’nın bu süreci siyaset faizini sabit tutarak geçmeyi planladığının söylenebileceğini belirten Bürümcekçi, “Politika faizinin düşüş sürecine girmesi için ise enflasyon gerçekleşmelerinin ve enflasyon beklentilerinin net bir halde aşağı taraflı eğilime girmesi ve ekonomik aktivitenin yavaşlaması gerekecek. Bunun ise son çeyrekten evvel görülemeyeceğini düşünüyoruz.” diye konuştu.
– “Para siyaseti piyasaları müspet istikamette şaşırtmaya devam ediyor”
Bilkent Üniversitesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kara, para siyasetinin piyasaları olumlu istikamette şaşırtmaya devam ettiğini belirterek, Merkez Bankası’nın enflasyona yönelik üst taraflı risklere atıfta bulunarak güçlü bir adım attığını söyledi.
TCMB Lideri Naci Ağbal’ın misyona geldiğinden bu yana gerek aldığı kararlar gerekse bağlantısı ile itimat vermeye devam ettiğini vurgulayan Kara, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Kasımdan bu yana atılan bütün adımları dikkatle incelediğimizde profesyonel ve basiretli bir Merkez Bankacılığı örneği görüyoruz. Bugünkü adım önümüzdeki periyotta enflasyonun çıkabileceği azami düzeylere karşı muhakkak ölçüde müdafaa kalkanı sağlayan bir karar oldu. Enflasyon beklentilerini ve risk primini azaltma konusunda değerli katkı sağlayacaktır. Bu açıdan bakıldığında fiyat istikrarı istikametinde tarihi günlerden birini yaşadığımızı söz etmek mümkün. Elbette şu hususu da eklemek lazım. Daima faiz artırarak bir yere varamayız. Siyasi, jeopolitik ve milletlerarası münasebetler alanlarında beklentileri iyileştirecek güçlü adımlara gereksinim var. Merkez Bankası’nın bugünkü kararı bu önlemlerin atılması için yalnızca bir vakit kazandırıyor. Adımlar gecikirse bu kez sıcak para akımı ve bilançolardaki uyuşmazlıklar bir müddet sonra tekrar kırılganlığı besleyebilir. Bu nedenle enflasyonla uğraş ve beklenti idaresinde maliye siyaseti ve başka alanlarda Merkez Bankası’nı yalnız bırakmamamız gerekiyor.”
– “TCMB kredibilitesini devam ettirdi”
Bilgi Üniversitesi Öğretim Vazifelisi ve Sagam Stratejik Danışmanlık Kurucusu Murat Sağman, TCMB’nin piyasa beklentilerinin iki katı bir seviyede faiz artırımına gittiğini belirterek, bunun esas iki sebebi olduğunu tabir etti.
Global piyasalarda bir bozulma olduğunu, bilhassa ABD’nin 10 yıllık faizlerinin yüzde 1,75 düzeylerine yükselmesinin risk iştahını negatif etkilediğini anlatan Sağman, “İkinci olarak da hem gerçekleşen hem de beklenen enflasyonda bir yükseliş görülüyor. Bu nedenle TCMB, 100 baz puanlık bir faiz artırımı yapmak yerine, piyasaya olumlu bir şok vermek için önden yüklemeli 200 baz puanlık bir artırımı tercih etti.” dedi.
Sağman, TCMB’nin son devirde telaffuzları ve aksiyonlarının örtüştüğüne işaret ederek, şunları söyledi:
“TCMB son aylarda kredibilite kazandı. Bugün bu aksiyonla evvelki telaffuzlarının devamını getirdi. Olağan ki faiz artışı gerçek kesim için olumsuz bir gelişme ancak bizim en büyük sıkıntımız enflasyon. TCMB de bu aksiyonuyla maksadının ve önceliğinin enflasyonu çözmek olduğunu kanıtladı. Muhtemelen Merkez Bankası, enflasyondaki görünümde ya da global piyasalarda bir bozulma görmezse ya da dış münasebetlerde bir negatife gidiş olmazsa bir müddet bu düzeylerde kalacaktır. Faiz indirimleri de muhtemelen enflasyonda düşüş görülürse başlayacaktır. Özetle söylemek gerekirse; TCMB’nin en büyük silahı faiz değil tutarlılığı ve prestijidir, kredibilitesidir. Ondan sonra kullanılan araçlar gelir. Bu nedenle bugün TCMB kredibilitesini devam ettirdi, söyledikleri ve yaptıkları ortasında tutarlılık var.”
– “Merkez Bankası piyasa beklentilerinin önüne geçti”
Yalova Üniversitesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Baki Demirel, Merkez Bankası’nın 200 baz puanlık bir artışla piyasa beklentilerinin önüne geçtiğini belirterek, karar metninde enflasyonla uğraş konusunda yapılan vurguyu da kıymetli bulduğunu söyledi.
Metinde, “Kalıcı fiyat istikrarı ve yüzde 5 gayesine varıncaya kadar, para siyaseti faizi ile gerçekleşen/beklenen enflasyon ortasındaki istikrar, güçlü dezenflasyonist etkiyi koruyacak formda kararlılıkla sürdürülecektir” vurgusunun korunduğuna işaret eden Demirel, “Bu vurgunun korunması da TCMB’nin kendi içinde dengeli olduğunu gösteriyor. Global riskler de var; emtia ve enflasyon beklentilerinde artış görülüyor. TCMB’nin bunu da göz önüne aldığı görülüyor. Bu da elbette hakikat. Özetle; TCMB’nin hem yurt içinde enflasyonu üst tarafta itecek risklerin, hem de yurt dışı kaynaklı risklerin farkında olduğunu gösteren bir metin ortaya kondu. Öte yandan 300 baz puanlık bir artırım daha iyi olabilirdi, benim beklentim bu istikametteydi.” diye konuştu.
Demirel, para siyasetinin tek başına kâfi olmadığını vurgulayarak, ekonomiyi desteklemek için maliye siyasetlerinin da aktif ve genişleyici tarafta kullanılması gerektiğini söz etti.
Memurlar
