Soru: Merhaba kendim sıhhat personeliyim. Amcama 110 bin tl borç vermiştim, bana karşılığında kurumsal bi firmadan aldığı çek verdi. Ben de bankaya 1 ay sonra tahsilinin yapılması çin bırakmaya gittim. Bankacı arkadaş devlet memurunun çekle ne işi olur başına iç açarsın deyince çeki bankaya bırakmaktan vazgeçtim. Nitekim bu iş memur için ıstırap oluşturur mu?
Karşılık: Memurun alacaklı olması ve bu alacağını senet, çek yahut öbür bir ödeme aracıyla tahsil etmesi iki açıdan sorun olabilir. Bunlardan birincisi ticaret ve başka yarar getirici faaliyetlerde bulunma yasağınının ihlal edilip edilmediği ikincisi ise alacağın mal bildirimi kapsamında beyan edilip edilmediğidir.
657 sayılı Kanunun 28. unsurunda “Memurlar Türk Ticaret Kanununa nazaran (Tacir) yahut (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi kuruluşlarında vazife alamaz, ticari mümessil yahut ticari vekil yahut kollektif şirketlerde ortak yahut komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları misyonlar hariç). Memurlar, mesleksel faaliyette yahut hür meslek icrasında bulunmak üzere ofis, ofis, muayenehane ve gibisi yerler açamaz; gerçek bireylere, özel hukuk hukuksal bireylerine yahut kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ilişkin rastgele bir iş yerinde yahut vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz.
Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla yahut Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulmuş yardım sandıklarının idare, kontrol ve disiplin şuraları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen misyonlar bu yasaklamanın dışındadır.
Eşleri, reşit olmayan yahut mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler.” kararları yer almaktadır.
Devlet memurlarına mal bildiriminde bulunma yükümlülüğü getiren 657 sayılı Kanunun 14. hususunda ise, “Devlet memurları, kendileriyle, eşlerine ve velayetleri altındaki çocuklarına ilişkin taşınır ve taşınmaz malları, alacak ve borçları hakkında, özel kanunda yazılı kararlar uyarınca, mal bildirimi verirler.” denilmektedir.
Ayrıyeten, 3628 sayılı Kanun ve bu Kanuna dayalı olarak yürürlüğe konulan Mal Bildiriminde Bulunulması Hakkında Yönetmelikte mal bildirimine tabi ögeler ortasında alacaklar da yer almaktadır.
Memurun 657 sayılı Kanunun 28. hususunda belirtilen yasağı ihlal etmesi yahut mal bildiriminde bulunma yükümlülüğünü yerine getirmemesinin yaptırımı Kanunun 125. unsurunda kademe ilerlemesinin durdurulması cezası olarak belirlenmiştir.
Sonuç olarak memurun 657 sayılı Kanunun 28. unsurunda belirtilen yasakları ihlal etmemesi kaydıyla alım satımlar yapmasının, alacaklı yahut borçlu olmasının mevzuata karşıt bir istikameti bulunmadığını, mal bildirimi ile de beyan etmiş olması halinde alacağını çek yoluyla bankadan tahsil etmesinin rastgele bir sorun oluşturmayacağını değerlendirmekteyiz.
Memurlar
