Yenişafak Gazetesi köşe müelliflerinden Ahmet Ünlü bugünkü yazısında memurların karşılaştıkları ve kurumlarınca çözülmeyen problemler konusuna değindi.
Ünlü yazısında:
Vekalet aylığı hangi hallerde ödenir kuralları nelerdir?
Belediyesinde zabıta memuru takımında vazife yapan ve paklık işleri müdürü olarak tedviren görevlendirilen ….’ün, kelam konusu takıma vekaleten atanması ile ismi geçene vekalet aylığı ödenmesi nasıl yapılacaktır?
Mahallî İdareler Genel Müdürlüğü tarafından verilen 23/11/2020 tarihli görüşte bu soru aşağıdaki biçimde cevaplandırılmıştır.
Üstte yer verilen mevzuat kararları birlikte değerlendirildiğinde; müdür ve şube müdürü takımına vekaleten atanacak işçinin, imtihan hariç asilde aranan kaideleri sağlaması gerektiği, öbür bir sözle yönetmelikte sayma yoluna gidilen alt vazifelerde ön görülen mühletler ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68/B unsurunda belirtilen müddetler kadar toplam hizmetinin bulunması, alt vazife müddetlerinin hesabında ise, sayma yoluna gidilen alt vazifeler dışında çalışılan müddetlerin dikkate alınmaması gerektiği; vekaleten atanan çalışana, vekaletin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 86’ncı hususuna nazaran yapılmış ve bu konunun onayda belirtilmiş olması, vekaleten atamanın asili atamaya yetkili amir tarafından yapılması, vekalet vazifesinin fiilen yapılması ve kelam konusu yönetmelikte şube müdürü takımı için imtihan hariç aranan kaidelerin taşınması koşullarının bir ortada gerçekleşmesi halinde kurum dışından boş takımlara vekaleten atananlara; vekalet misyonuna başlanıldığı tarihten itibaren vekalet aylığı, artırım ve tazminat farkı ile ek ödeme farkı ödenebileceği, kurum içinden yapılan vekaleten atamalarda; vekalet misyonunun üç aydan fazla devam eden müddeti için vekalet aylığı, vekalet misyonuna başlanıldığı tarihten itibaren ise; artırım ve tazminat farkı ile ek ödeme farkı ödenebileceği, fakat kurum içinden yahut kurum dışından dolu takıma vekaleten atananlara; sadece vekalet aylığı ödenebileceği bedellendirilmektedir.
Olağan kaideler altında uygulama birliği açısından bu çeşit görüşlerin Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı tarafından verilmesi gerekmektedir. Bu nedenle işçi bahislerinde uygulamada dağınıklık olduğunu belirtmemiz gerekiyor.
Daire lideri takımına atanmada işçilikte geçen mühletler kıymetlendirilir mi?
..Büyükşehir Belediyesi’nde 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi olarak 25 yıl hizmeti bulunan ve daha sonra özel kalem müdürü takımına atanan işçinin, Büyükşehir Belediyesi bünyesindeki daire lideri takımına atanabilmesi için personellik hizmetleri kıymetlendirilir mi?
Bu soru Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’na sorulmasına karşın bu Bakanlık mevzuyu Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’ndan görüş alma yoluyla çözmeye çalışmıştır. Çalışma Genel Müdürlüğü tarafından verilen 29.09.2020 tarihli görüşte bu soru aşağıdaki biçimde cevaplandırılmıştır.
657 sayılı Kanun’un 68/B unsurunun 4’üncü fıkrasında; “Cumhurbaşkanı onayıyla yapılan atamalarda Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde öngörülen hizmet müddeti koşulları aranır. Üst kademe kamu yöneticisi sayılmayan daire lideri ve bu takımlara denk yönetici takımlarına yapılacak atamalarda bu bentte öngörülen hizmet mühleti yükseköğrenim gördükten sonra beş yıl olarak uygulanır. Fakat bu beş yıllık mühletin hesabında devlet memurlarının kazanılmış hak aylık derece ve kademesinde bedellendirilen hizmet mühletleri temel alınır” kararı yer almaktadır.
Bununla birlikte, memuriyete girmeden evvel ya da memurluktan ayrılarak yapılan hizmetlerin kazanılmış hak aylık derece ve kademesinde ne halde değerlendirileceği hususu, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 36’ncı unsurunun “Ortak Hükümler” kısmının (C) fıkrasında düzenlenmiştir. Bu fıkraya nazaran, memuriyet dışında hür olarak çalışılan yahut resmi yahut özel bölümde geçen müddetler; Teknik Hizmetler, Sıhhat Hizmetleri, Avukatlık Hizmetleri sınıfları ile Ulusal Eğitim Bakanlığı takımları ve basınla ilgili takımlar için dikkate alınırken, tıpkı mühletlerin Genel Yönetim Hizmetleri Sınıfı’na ilişkin takımlar bakımından kazanılmış hak aylık derecece kademesinde kıymetlendirilmesine ait rastgele bir düzenleme bulunmamaktadır.
Üstte yer verilen karar ve açıklamalar sebebiyle, resmi kurumlarda dahi olsa 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi olarak işçilikte geçen mühletlerin, Genel Yönetim Hizmetleri sınıfına ilişkin daire lideri takımına atanmada değerlendirilmesinin mümkün bulunmadığı belirtilmiştir. Görüleceği üzere, bu soruda dahi özel kalem müdürlüğünün nasıl kullanıldığını göstermektedir. Yani memuriyete sıçrama tahtası olarak kullanılmaktadır.
Öbür kuruma naklen atananlara yargı kararları nasıl uygulanır?
Haklarında misyondan alma vb. idari süreç uygulanan kamu vazifelileri bazen kurum değiştirmekte bazen de emekliye ayrılabilmektedir. İşte bu tıp durumlarda nasıl bir süreç yapılacağı konusunda tereddütler yaşanmaktadır.
Bu bahisle ilgili olarak 16.2.1978 tarihinde Danıştay Başkanlığı’nın vermiş olduğu istişari görüşte; “Bu durumda birbirinden bağımsız iki süreç olduğu, birinci sürecin durdurulan süreç, oburunun ise davacının iradesine dayanılarak yani isteği ile emekliye ayrılması yahut diğer bir misyona atanması yolunda tesis edilmiş olan süreç olduğu; bu işlerden birincisi hakkında verilmiş bulunan iptal yahut yürütmenin durdurulması kararlarının yerine getirilmesi gerekli ise de davacı kendi isteği ile emekliye ayrılmak yahut diğer bir misyona atanmak üzere yönetime yeni süreçler tesis ettirilmiş olduğu cihetle tüzel bakımdan ortada yerine getirilmesi gerekli bir karar kalmamış bulunmaktadır.
Lakin verilmiş bulunan iptal kararında davacının isteği ile emekliye ayrıldığı yahut öteki bir vazifeye atandığı tarihe kadarki müktesep ve subjektif haklarına ait kısımlarının uygulanmasının mecburî olduğu belirtilmiştir. Bütün bu konuların kıymetlendirilmesi sonucunda yargı kararının uygulanmasında gerçek manada maddi ve türel bir mahzur bulunuyor ise; idarece, kişinin kendi isteğiyle emekliye ayrıldığı yahut öteki bir vazifeye atandığı tarihe kadar olan ve yargı kararında öngörülen mali ve özlük haklarına ait kısımların uygulanması zorunludur” denilmektedir.
Lakin, Lakin, Danıştay 5. Dairesi’nin Temel No: 2007/81, Karar No: 2009/1103 No.’lu Kararı’nda özetle şu sözlere yer verilmiştir; “. davacının Sıhhat Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdür Yardımcılığı vazifesinden alınmasına ait 7.9.1999 günlü müşterek kararnamenin Danıştay Beşinci Dairesi’nin 30.11.2002 günlü, E:1999/4627, K:2002/4108 tarihli kararıyla iptal edildiği, anılan kararın Danıştay İdari Dava Daireleri Heyeti’nin 24.3.2005 günlü, E:2003/262, K:2005/158 sayılı kararıyla onandığı; iptal davası devam ederken, davacının 31.1.2000 tarihinde kurumlararası nakil yoluyla Etraf Bakanlığı’na daire lideri olarak geçtiği ve Eylül 2000 tarihinde de emekliye ayrıldığı anlaşılmaktadır.
Üstte da değinildiği üzere, 7.9.1999 tarihli vazifeden alınma süreci nedeniyle, davanın açıldığı tarih itibariyle davacının menfaatinin ihlal edildiği açık olup, davacının bu süreçle bağının dava sonuna kadar sürmesi gerekmemektedir. Bu durumda, kelam konusu anayasal ve yasal düzenlemeler uyarınca davalı yönetimin bağlı yetki içerisinde bulunduğu açık olup, bu doğrultuda davalı yönetimin ilgili yönetimlerle gerekli uyumu sağlayarak davacıyı Sıhhat Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdür Yardımcılığı misyonuna iade etmesi gerekirken, dava sürmekte iken ismi geçenin öbür bir kuruma geçtiği ve daha sonra emekliye ayrıldığı gerekçesiyle davayı reddeden Yönetim Mahkemesi kararında türel isabet görülmemektedir.”
Bize nazaran, dava devam ederken öbür kurumlara naklen atama yahut emekli olunması durumunda 1978 tarihli istişari görüş yerine Danıştay 5. Dairesi’nin üstteki kararı mucibince davacılara taleplerinin sorularak ona nazaran süreç tesis edilmesi gerekmektedir.
Memurlar
