Soru: 657’ye tabi Memur olan birinin örgün üniversite eğitimi gördüğü esnada Erasmus vb. aracılığıyla yurtdışında bir yahut birkaç periyot eğitim alma imkanı bulunuyor mu? Şayet o denli bir imkan tanınırsa süreç nasıl işler? Memur olan kişinin özlük hakları devam eder mi? Yurtdışı eğitimi konusunda kolaylık sağlanıyor mu? Yurtdışından döndüğünde işine devam edebilir mi? Bu hususlarda derin merak içindeyim.
Karşılık: Erasmus programı, Avrupa birliği tarafından yürütülen bir öğrenci değişim programıdır. Programda değişim müddeti en fazla 12 ay olarak uygulanmakta olup; önlisans, lisans, yüksek lisans ve doktora seviyesindeki bütün öğrenciler Erasmus öğrenci değişim programından yararlanabilmektedir. Programdan yararlanan öğrencilere ise ülkeden ülkeye değişen meblağlarda hibe (300-600 Euro arası) ödenmektedir.
Devlet memurlarının yurt dışında eğitimi ve yetiştirilmesine dair düzenlemeler 657 sayılı Kanunun 78 ve 79. unsurlarında yer almakta olup, Kanunun 80. unsurunda ise mevzuya ait ikincil düzenlemer konusunda Yönetmelik çıkarılmasına yetki verilmiştir. Bu kapsamda Yetiştirilmek Emeliyle Yurt Dışına Gönderilecek Devlet Memurları Hakkında Yönetmelik yürürlüğe konulmuş olup hala uygulanmaktadır.
657 sayılı Kanunun 78. hususunda, “Mesleklerine ilişkin tahsilini bitirerek Devlet memurluğuna alınmış ve asli memur olarak atanmış olanlardan mesleklerine ilişkin hizmetlerde yetiştirilmek, eğitilmek, bilgilerini artırmak yahut staj yapmak üzere dış memleketlere:
a) Kurumlarınca açılacak seçme yahut yarış imtihanlarında muvaffakiyet gösterenlere,
b) Dış burslara dayanılarak gönderilenlere,
İki yıla kadar ayrılma müsaadesi verilebilir.
Gerekirse bu müddet en çok bir kat uzatılabilir.” denilmektedir.
Kanunun 79. unsurunda ise, yetiştirilmek maksadıyla yurt dışına gönderilecek memurların mali haklarına ait konular düzenlenmiştir.
Kanun kararları ve ilgili Yönetmelik dikkate alındığında memurlar yurt dışına yükseköğretim kurumlarında lisansüstü eğitim yapma, memleketler arası kuruluşlarda staj ve meslekleriyle ilgili alanlarda ihtisas gayesiyle gönderilmektedir. Gönderilme biçimi ise ya bütçe imkanlarıyla yahut şahsen sağlanan özel burs kapsamında gerçekleşmektedir. Bütçe imkanlarıyla gönderilenler takımlarında bırakılmakta, şahsen özel burs ile gideceklere ise aylıksız müsaade verilmektedir.
Erasmus kapsamında yurt dışına gidenler temelde ülkemizdeki bir yükseköğretim kurumunun önlisans, lisans yahut lisansüstü seviyede kayıtlı öğrencisidir. Erasmus ile bir yıla kadar bir müddet değişim programı uygulanmakta, bu kapsamda öğrenci eğitim sürecinin bir kısmını yurt dışında geçirmektedir. Bahsi geçen Yönetmeliğin 6. unsurunda yabancı ülkelere gönderileceklerde aranılacak kaideler belirlenmiş olup, bu kaidelerden biri de memurun yükseköğretimini bitirmiş olmasıdır.
Bu kapsamda ülkemizde bir yükseköğretim kurumunun kayıtlı öğrencisi olan bir memurun Erasmus programıyla yurt dışına gitmesi 657 sayılı Kanunun ilgili kararları ve bahsi geçen Yönetmelik kapsamına girmediğinden kurumlarca memuriyetin devamı mühletince bu kapsamda müsaade verilmesi de kelam konusu olamayacaktır.
Öbür taraftan 657 sayılı Kanunun 108/E hususunda, “Memura, yıllık izinde temel alınan mühletler prestijiyle beş hizmet yılını tamamlamış olması ve isteği halinde memuriyeti boyunca ve en fazla iki kezde kullanılmak üzere, toplam bir yıla kadar aylıksız müsaade verilebilir. Lakin, harikulâde hal yahut genel hayata müessir afet hali ilan edilen bölgelere 72 nci husus mucibince belirli bir mühlet vazife yapmak üzere mecburî olarak daima misyonla atananlar hakkında bu bölgelerdeki vazife mühletleri içinde bu fıkra kararı uygulanmaz.” kararı yer almaktadır. Bu hususta yer alan aylıksız müsaade hakkından yararlanabilmek müsaade 5 hizmet yılının tamamlanmış olması kâfi olup, ayrıyeten özel bir mazeretin bulunması gerekli değildir.
Sonuç olarak, tıpkı vakitte yükseköğrenim gören memurlara Erasmus kapsamında yurt dışına gitmek için müsaade verilemeyeceğini, lakin 108/E hususu kapsamında aylıksız müsaade verilen memurun aylıksız müsaade periyodunda programa katılabileceğini, aylıksız müsaadenin bitiminde de vazifesine başlatılacağını değerlendirmekteyiz.
Memurlar
