Soru: Ben memurum, 18 yaşından Küçük çocuğumun üzerine şahıs şirketi evresi almak istiyorum. Memurluğumdam ötürü reşit olmayan çocuğum için Temsilci olmak bir mahzur teşkil eder mi? Pürüz teşkil etmez ise nasıl bir yol izlemeliyim? Kurumuma nasıl bilgi vermeliyim?
Yanıt: Devlet memurları için getirilen yasaklarda biri de 657 sayılı Kanunun 28. unsurunda düzenlenen ticaret ve başka kar getirici faaliyetlerde bulunma yasağıdır. Bu yasağı ihlal etmenin cezası ise memurluktan çıkarmanın bir alt cezası olan kademe ilerlemesinin durdurulması cezası olarak belirlenmiştir.
657 sayılı Kanunun Ticaret ve öbür kar getirici faaliyetlerde bulunma yasağı başlıklı 28. unsurunda, “Memurlar Türk Ticaret Kanununa nazaran (Tacir) yahut (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi kuruluşlarında misyon alamaz, ticari mümessil yahut ticari vekil yahut kollektif şirketlerde ortak yahut komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları vazifeler hariç). Memurlar, mesleksel faaliyette yahut özgür meslek icrasında bulunmak üzere ofis, ofis, muayenehane ve gibisi yerler açamaz; gerçek şahıslara, özel hukuk hukukî şahıslarına yahut kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ilişkin rastgele bir iş yerinde yahut vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz.
Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla yahut Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulmuş yardım sandıklarının idare, kontrol ve disiplin konseyleri üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen vazifeler bu yasaklamanın dışındadır.
Eşleri, reşit olmayan yahut mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler.” kararları yer almaktadır.
Unsur kararına nazaran memurun firma/işletme sahibi olması faaliyetin niteliğine nazaran tacir yahut esnaf sayılmasını gerektireceğinden yasak kapsamındadır. Memurun 18 yaşından küçük çocuğunun firma/işletme sahibi olmasında bir pürüz bulunmamakla birlikte 28. hususun son fıkrası gereği bu durumun memur tarafından misyon yaptığı kuruma bildirilmesi gerekmektedir. Türk Uygar Kanunu kararlarına nazaran anne babalar reşit olmayan çocuklarının yasal temsilcisi durumunda olup, bu nitelikleri gereği çocukları ismine hukuksal süreç yapabilmektedir. Devlet memurunun velayeti altındaki çocuğu ismine bir firma/işletme devralması mümkün olmakla birlikte, devralınan firma/işletmenin ticari temsilcisi olması 28. husus ile getirilen yasaklama kapsamındadır. Bu durumdaki memur yasal temsilcilik yetkisi kapsamında üçüncü bir kişiyi ticari temsilci olarak tayin edebilir.
Öteki taraftan, 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Gayret Kanunu ile bu Kanuna dayalı olarak yürürlüğe konulan Mal Bildiriminde Bulunulması Hakkında Yönetmelik uyarınca memurun velayeti altındaki çocuklarına ilişkin taşınır ve taşınmaz malları, hakları, alacakları, borçları ve gelirleri de mal bildiriminde beyan etmesi mecburî olup, bu kapsamda mal bildirimi yapılmaması da kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektirmektedir.
Sonuç olarak memurun velayeti altındaki çocuğu ismine şahıs firması devralabileceği, lakin bu firma ismine temsil yetkisi alamayacağını, bu nitelikte bir devralma durumunda kurumuna yazılı olarak bildirimde bulunması gerektiğini, ayrıyeten gerekli müddette ek mal bildirimi verilmesinin zarurî olduğunu değerlendirmekteyiz.
Memurlar
