Milletvekilliğinin kesin karar giyme yahut kısıtlanma halinde düşmesi, milletvekilleri hakkında mutlaklaşan mahkeme kararının TBMM Genel Şurasına bildirilmesiyle gerçekleşiyor. Meclis’te bu kapsamda 39 yıldır periyot sonuna bırakılan “kesin karar dosyası” bulunmuyor.
Anayasa ve TBMM İçtüzüğü’nde yer alan kararlara nazaran, bir milletvekilinin seçilmeye mani bir hatadan karar giydiğine ait katılaşan mahkeme kararı hakkında Meclis Başkanlığına gelen tezkere, Genel Konseyde okunduğu anda üyelik sıfatı sona eriyor.
Yargıtay 16. Ceza Dairesi, HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu’na “terör örgütü propagandası yapmak” cürmünden verilen 2 yıl 6 ay mahpus cezasını onadı. Yargıtay tarafından verilen ve katılaşan karar hakkındaki Cumhurbaşkanlığı tezkeresinin Genel Konseyde okunarak bilgiye sunulmasıyla Gergerlioğlu’nun milletvekilliği düşürüldü.
AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran, bir milletvekilinin seçilmeye pürüz bir kabahatten karar giydiğine ait mutlaklaşan mahkeme kararı hakkında TBMM Başkanlığına gelen tezkerenin, Genel Heyette okutulması ve milletvekilliğinin düşürülmesi, 1982’den bu yana yasama periyodu sonuna bırakılmadı.
1982 Anayasası’nın yürürlüğe girdiği andan itibaren bir milletvekilinin seçilmeye mahzur bir kabahatten karar giydiğine ait katılaşan mahkeme kararı hakkında Meclis Başkanlığına gelen tezkere, Genel Şurada sadece okunmuyor, ayrıyeten oya sunuluyordu. Milletvekilliğinin düşmesiyle ilgili kesin karar, 1995’teki anayasa değişikliğinden bu yana Genel Şuranın sadece bilgisine sunuluyor.
– Kavakcı’nın milletvekilliğinin düşürülmesi
21. Yasama Devri’nde farklı mahiyette olmakla birlikte vatandaşlıktan çıkarılan Fazilet Parti’li Merve Kavakcı’nın milletvekilliği düşürüldü. Hakkında kesin karar yahut açılan dava bulunmamasına karşın Kavakcı’nın vekilliğinin düşürülmesi için yasama periyodunun sonu beklenmedi.
24. Yasama Devri’nde hakkında katılaşan yargı kararı bulunan Van Milletvekili Kemal Aktaş’la ilgili dokunulmazlık tezkeresi, Yargı Hizmetlerinin Aktifleştirilmesi Hedefiyle Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Basın Yayın Yoluyla İşlenen Hatalara Ait Dava ve Cezaların Ertelenmesi Hakkında Kanun kapsamında, milletvekilinin durumunun yargı mercilerince yine kıymetlendirilmesi emeliyle iade edildi. Kanun, Aktaş’ın lehine olduğu için kesin karar bekletildi. Çıkan kanundan yararlanan Aktaş’ın milletvekilliği, 7 Haziran 2015’te yapılan 25. Yasama Periyodu Milletvekili Genel Seçimi ile sona erdi.
Meclis Başkanlığına 25 Mayıs 2015’te sunulan 24. Periyot İstanbul Milletvekilleri Sebahat Tuncel ile Engin Alan’ın mahkum oldukları kesin kararlara ait tezkereler, TBMM’nin 7 Nisan 2015’te tatile girmesi nedeniyle Genel Konseyin bilgisine sunulamadı.
– 26. Devir’de 8 HDP’linin milletvekilliği düşürüldü
Bu ortada 26. Yasama Devri’nde de 8 HDP’linin kesin karar giyme nedeniyle milletvekilliği düşürüldü. HDP’li Figen Yüksekdağ, Nursel Aydoğan, Besime Konca, Ferhat Encu, Ahmet Yıldırım, İbrahim Ayhan, Osman Baydemir ile Selma Irmak, bu isimler ortasında yer aldı.
26. Devir’de 13 Mayıs 2018’de TBMM Başkanlığına sunulan eski HDP Van Milletvekili Lezgin Botan hakkındaki tezkere, Meclisin, 17 Mayıs 2018’de tatile girmesi nedeniyle Genel Şuranın bilgisine sunulamadı.
– İki milletvekili infaz düzenlemesinden yararlandı
27. Yasama Devri’nde, CHP’li Enis Berberoğlu hakkındaki 26 Kasım 2018’de gelen kesin karara ait tezkere, Ocak 2019’da gelen bir diğer milletvekili ile alakalı kesin karara ait tezkere ve daha sonra Haziran 2019’da da öteki bir milletvekiline ait kesin kararı ihtiva eden tezkere hem kişisel müracaat hem de o periyot gündemde olan yargı paketi bağlamında değerlendirildi. Bu bahiste gerekli değerlendirmeler yapılarak uzman hukukçularla görüşüldü. Ferdi müracaatın, Anayasa ve TBMM İçtüzüğü kararları karşısında kesin kararın Genel Şuraya bildirilmesine mahzur olmadığı kanaatine varıldı.
Yargı paketi kapsamındaki düzenlemelerin kelam konusu milletvekillerinin durumuna tesiri de değerlendirildi. Enis Berberoğlu dışındaki iki milletvekilinin bundan istifade ettiği anlaşıldı. Bu belgeler ilgili mercilere gönderildi.
– Anayasa, İçtüzük ve teamüllerin gereği yerine getirildi
Meclis Başkanlığına 30 Ocak 2020’de de HDP’li Leyla İnanç ve Musa Farisoğulları hakkında kesin kararlar geldi. İnfaz düzenlemesinin milletvekillerine tesiri değerlendirildi. Enis Berberoğlu da infaz düzenlemesinden bir biçimde yararlandı. İnfaz düzenlemesi sonrasında Meclis çalışmalarına orta verildi.
Meclis çalışmalarının başladığı birinci hafta Anayasa, İçtüzük ve teamüllerin gereği yerine getirilerek İtimat, Farisoğulları ile Berberoğlu’nun haklarında katılaşan mahkeme kararları 4 Haziran 2020’de Genel Konseyde okundu ve milletvekilliği düşürüldü.
Meclis’te son olarak Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun katılaşan kararı okundu ve milletvekilliği düşürülmüş oldu.
Bu ortada TBMM Başkanlığına 17, 18, 19, 20, 22, 23 ve 25. yasama periyotlarında, bir milletvekilinin seçilmeye mahzur bir kabahatten karar giydiğine ait mutlaklaşan mahkeme kararı hakkında tezkere gelmedi.
Memurlar
