TBMM İnsan Haklarını İnceleme Kurulu bünyesinde Ermenistan’ın Azerbaycan’a saldırmasıyla başlayan tansiyon ve çatışma sürecinde yaşanan hak ihlalleri ile Türkiye’deki Ermeni vatandaşların durumu hakkında alt komite kuruldu.
Kurul, AK Parti Bursa Milletvekili Hakan Çavuşoğlu başkanlığında toplandı.
Çavuşoğlu, toplantının açılışında, komiteye yapılan kişisel müracaatlara ait bilgi verdi. Kurula, 27. Yasama Devri’nde 12 Ekim prestijiyle ulaşan toplam müracaat sayısının 6 bin 93 olduğunu belirten Çavuşoğlu, bunlardar 5 bin 823’üne ait gerekli sürecin yapıldığını bildirdi.
Komitede daha sonra AK Parti ve MHP milletvekillerinin imzasını taşıyan; Ermenistan’ın Azerbaycan’a saldırmasıyla başlayan tansiyon ve çatışma sürecinde yaşanan hak ihlalleri ve Türkiye’deki Ermeni vatandaşların durumu hakkında alt kurul kurulmasına ait önerge görüşüldü.
Çavuşoğlu, Ermenistan ordusunun 27 Eylül’de Azerbaycan sivil yerleşim ünitelerine saldırması üzerine Azerbaycan ordusunun bir operasyon başlattığını ve operasyonda Cebrail kenti, Hadrut kasabası ve 30’dan fazla köyün işgalden kurtarıldığını hatırlattı.
Ermenistan ve Azerbaycan’ın, Moskova’daki görüşmelerde 10 Ekim Cumartesi günü saat 12.00’den geçerli olmak üzere Üst Karabağ’daki cenazelerin ve esirlerin değişimini öngören insani maksatlı ateşkes kararı aldığını tabir eden Çavuşoğlu, Ermenistan ordusunun, ateşkesin üzerinden şimdi 24 saat geçmeden Azerbaycan’ın ikinci büyük kenti olan Gence’deki sivil yerleşim ünitelerine orta menzilli Elbrus füzesiyle saldırdığını, bunun sonucunda 9 kişinin hayatını kaybettiğini, 34 kişinin de yaralandığını belirtti.
– “Uluslararası insancıl hukuk ihlalleri önemli boyutlara ulaştı”
Bu süreçte yaşanan memleketler arası insancıl hukuk ihlallerinin önemli boyutlara ulaştığını lisana getiren Çavuşoğlu, Ermenistan ordusunun, çatışma bölgesi içinde ve dışındaki Azerbaycan sivil yerleşim yerlerine ayrım gözetmeksizin bazen misket bombaları üzere yasaklanmış silahlarla saldırdığını ve sivilleri öldürdüğünü söyledi.
Çavuşoğlu, Ermenistan ordusunun ayrıyeten sivil yaşama alanlarını, konutları, hastaneleri, ana okulları ve okulları, mezarlıklar ve ekonomik altyapıyı hedeflediğini ve ağır ziyanlara yol açtığını kaydetti.
Bu durumun, milletlerarası insancıl hukukun temel çerçevesini oluşturan Cenevre Mukavelesi’nin ortak üçüncü unsurunun açık ihlali olduğunu vurgulayan Çavuşoğlu, uyuşmazlık sürecinde milletlerarası insancıl hukukun karşılıksız kaldığını belirtti.
– “Uluslararası hukuk açısından tartışma konusu değil”
BM Güvenlik Kurulunun, Ermenistan işgalini reddeden ve işgal altındaki toprakların Azerbaycan’a ilişkin olduğunu belirten dört kararı bulunduğuna işaret eden Çavuşoğlu, Ermenistan’ın, Üst Karabağ’da zorla yerlerinden edilen insanların boşalttığı yerlerde Ermeni yerleşim bölgeleri oluşturmaya çalıştığını bildirdi.
Azerbaycan’daki sivil yerleşim yerlerinin Ermeni güçleri tarafından füze hücumlarıyla vurulduğunu tekrarlayan Çavuşoğlu, şöyle devam etti:
“Pervasızca işlenen bu savaş cürümleri karşısında, milletlerarası hak savunucusu kurum ve kuruluşları vazifeye çağırmak, savaş kabahatlerinin işlenmesine seyirci kalmamak, dünya kamuoyunun dikkatini sivil kayıplara ve sivil altyapıdaki tahribata çekerek, bunun Üst Karabağ ve mücavir yedi bölgenin işgalini sürdürme aracı olarak kullanılmasının işaret ettiği ahlaki krize görünürlük kazandırmak ve zorla yerinden edilen yüzbinlerce insanın inançlı geri dönüş hakkına dayanak vermek, Komite olarak misyonumuzdur.
Hiç elbet, Lozan Antlaşmasıyla statüleri belirlenmiş bulunan Ermeni vatandaşlarımızın hakları hukuk devletinin muhafazası altındadır. Türkiye, ülkemizde yasa dışı olarak çalışan binlerce Ermeni’nin durumu dahil kendi vatandaşlarının durumuyla kelam konusu çatışma ortasında bir bağlantı kurulmasını kabul etmez. Bununla birlikte bu çatışmanın gölgesini aralamak ve Türkiye’deki Ermeni vatandaşlarımızın durumunu bu açıdan yerinde incelemek de Komite olarak kıymetlendirmemiz gereken bir husustur. Bütün bu fikirler ışığında kurulacak alt kurulun, yapacağı çalışmalarla insancıl hukukun korunmasına katkıda bulunacağını ve insan hakları hukukunun takipçisi olma rolünü faal formda ifa etmeye vesile olacağını düşünüyorum.”
– “Alt kurulun kurulmasını destekliyoruz”
İnsan Haklarını İnceleme Komitesi Başkanvekili ve CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, savaşların, ağır insan hakları ihlallerine yol açtığını, Azerbaycan ve Ermenistan ortasındaki sorunun da barış odaklı biçimde çözülmesinden yana olduklarını belirtti.
Sırf Türkiye’de değil dünyanın neresinde olursa olsun insan hakları ihlalleriyle ilgili çalışma yapmanın, komitenin misyonlarından olduğunu söyleyen Tanrıkulu, alt kurulun kurulmasını desteklediklerini lisana getirdi.
HDP Muş Milletvekili Gülüstan Kılıç Koçyiğit, “Bir yerde savaş, şiddet varsa orada insan hakkı ihlalinin olmaması düşünülemez.” dedi.
Azerbaycan ile Ermenistan ortasında yaşanan sorunun, iki halkın çıkarlarını koruyacak doğrultuda çözülmesinden yana olduklarını lisana getiren Koçyiğit, “Ülkemizde yaşayan Ermeni halkımızı her gün inciten, ülke içindeki Ermeni halkına yönelik nefreti de kışkırtan kamusal lisanın bir an evvel reddedilmesi ve bu hususta da tavır alınması gerekiyor.” dedi.
AK Parti Diyarbakır Milletvekili Oya Eronat, Ermenistan’ın Azerbaycan’a saldırısı konusunda alt kurul kurulmasından memnuniyet duyduğunu söyledi.
Eronat, “Türkiye’deki Ermeniler’in hepsi vatandaşlarımızdır. Bu ülkede de hiç kimsenin etnisitesinden ötürü dışlanmasını kabul edemeyiz. Bu türlü bir etnisiteye karşı ayrımcılık yapanların karşısında dururuz.” dedi.
Görüşmelerin akabinde Ermenistan’ın Azerbaycan’a saldırmasıyla başlayan tansiyon ve çatışma sürecinde yaşanan hak ihlalleri ile Türkiye’deki Ermeni vatandaşların durumu hakkında alt komite kurulmasına ait önerge kabul edildi.
Memurlar
