Yenişafak Gazetesinden Ahmet Ünlü, bugünkü yazısında Ulusal Eğitim Bakanlığının hoca atamalarındaki vilayetler arası adaletsizlik konusunu ele aldı
Ünlü yazısında:
Hoca dağılımındaki ölçüsüz dengesizlik niye devam ediyor?
Sendikanın raporunda şu sözlere yan verilmiştir; “Norm takım donelerine nazaran en az 100 bin hoca muhtaçlığının olduğu Ulusal Eğitim Sistemi’nde birebir anda 50 bine yakın norm ziyadesi hoca ve 80 binden çokça fiyatlı hoca hizmet yapmaktadır.”
Misal muahezeleri 2016 yılında biraz yüzeysel olarak görüyoruz. Ama, 2017 yılı Sayıştay Raporu’nda norm ziyadesi hocalara çok açık ve net bir formda konum verildiğini görüyoruz. Sayıştay Raporu’ndan çarpıcı bir örnek vermek gerekirse; Ankara’nın Çankaya kazasının norm takımı 6.822 iken muallim mevcudu 8.105’tir. Kaza umumunda hoca gereksinimi 325, hoca ziyadesi ise 1.608’dir. Sayıştay Raporu’nda ayrıyeten şu tabirlere mahal verilmiştir; “Bakanlığın ‘Resmi Eğitim Kurumlarında Vazife Yapan Hocaların Mevcut Gereksinim ve Norm Durumu’na ait doneleri incelendiğinde, bölge ve kazalar bazında hoca muhtaçlığı ile hoca ziyadesi sayılarının birçok ortamda yüksek olduğu görülmektedir. Büyükşehir belediyesi bulunan bölgelerdeki gereksinim ve ziyadeye ait datalar aşağıdaki tabloda gösterilmiş olup, kelam konusu vilayetlerde hoca gereksinimi 107.109 iken, tıpkı hengamda 29.626 adet hoca ziyadesi bulunmaktadır. Türkiye umumunda ise 153.640 adet hocaya gereksinim varken, birebir hengamda 41.654 hoca norm ziyadesi durumundadır.
Gereksinim duyulan sayının yüksekliği önünde birebir devirde gereksinim ziyadesi olması, kısmen hocalara ortamları dışında istekleri olmadan ders hizmeti verilememesinden kaynaklanıyor ise de bu dengesizliğin en değerli nedeninin sağlıklı bir planlama yapılmaması ve mahsusen kimi merkezlerde çeşitli saiklerle muhtaçlığın çok üzerinde muallim görevlendirilmesi olduğu açıktır. Örneğin Ankara’da norm takım 53.036 iken mevcut muallim sayısı 53.606’dır. Bir farklı deyişle mevcut muallim sayısı muhtaçlık duyulan sayının üzerindedir. Lakin buna karşın 5.169 hoca gereksinimi bulunmaktadır.”
Yeniden 2017 yılı Sayıştay Raporu’nda; “Öğretmen kaynağı muhtaçlık odaklı olarak istikrarlı biçimde değerlendirilmemekte; çok sayıda hoca atıl kalırken, birçok kesimde muallim gereksinimi karşılanamamaktadır, münasebetiyle kaynak israfına sebebiyet verilmektedir. Bu durum, bütçeye de ek maliyetler getirmektedir. Atıl durumda çok sayıda muallimin varlığına karşın, fiyatlı ya da sözleşmeli muallim istihdamı yoluna gidilmektedir. Deneyimli takımlı muallimlerle daha nitelikli bir eğitim verme fırsatı değerlendirilmemekte, kıt olan kaynakların tarafsız kullanılması, eğitimin meseleleri ile daha tesirli savaş etme ve kaliteyi üst seviyelere çıkarma potansiyelini de olumsuz etkilemektedir. Yetişmiş hoca takımlarının gereksinim bulunmayan yanlarda görevlendirilmesi, hoca açığının bulunduğu mahallerde ya eğitim hizmetinin münasip nitelikte sunulamamasını ya da fiyatlı yahut sözleşmeli muallim görevlendirmek suretiyle ek bir maliyete katlanılmasını kaçınılmaz kılmaktadır. Hem insan kaynakları hem de mali kaynaklar hedefine makul, verimli ve dinamik halde değerlendirilememektedir” sözüne konum verildiğini görüyoruz.
2018 yılı Sayıştay Raporu’nda ise, Hoca Görevlendirmelerinde Bölgesel Istikrarın Sağlanmaması Nedeniyle Mevcut Takımların Faal Kullanılamaması ile ilgili olarak; Muallim görevlendirmelerinde bölgesel dengesizliklerin giderilerek mevcut takımların dinamik kullanılması hedefiyle yapılan çalışmalardan şimdi kâfi sonuç alınamadığı belirtilmiştir. Yani birebir hamam birebir tas.
Ne hikmetse kangren hale gelmiş bu meseleye bir türlü tahlil bulunamıyor ya da popülist siyasetlerden vazgeçip öğrenci-öğretmen istikrarı merkeze alınamadığı için tahlil bulunmak istenmiyor. Acı reçete içeren bu derde deva bulmak için bedel ödenmesi ve birilerinin berbat adam olması gerekiyor.
Hocasız kalan talebelerin hakkı nasıl ödenecek, vebalini kim üstlenecek?
Hoca dağılımındaki sıkıntıların daima halının altına saklanması maatteessüf sorunu çözmediği üzere katlanarak büyütmektedir. Olan ise gariban mekteplilere olmaktadır. Kendimizce birilerini şad ederek pratik tahliller getirdiğimizi zannedebiliriz. Lakin, yaptığımızın gözünü kapayarak her tarafın karanlık olduğunu zanneden kimseden farksız olduğunu bilmeliyiz.
Sendikanın bakanlığa sunmuş olduğu raporda bu bahisle ilgili şu sözleri görüyoruz; “Öğretmenlerin devlet umumunda kesimler ve yerleşim konumları arasındaki istikrarsız dağılımının en kıymetli sonucu mekteplerin hocasız kalmasıdır. Ulusal Eğitim Bakanlığı da sözleşmeli hocalık ve fiyatlı hocalığı alternatif bir tahlil olarak uygulamaktadır. Yüklü olarak dezavantajlı ortamlarda takımlı yahut sözleşmeli hoca mahalline istihdam edilenlere kısaca fiyatlı muallim denilmektedir.
Fiyatlı muallimler maaş, özlük hakları ve profilleri itibari ile Türk Eğitim Sistemi’nin iç karartıcı boyutunu ortaya seriyor. Fiyatlı hocalık her haliyle yerkürenin pek çok konumunda pratiğe konan neoliberal işçi siyasetlerinin en acımasız halidir. Fiyatlı hocaların iş garantisi yoktur, girdikleri ders başına fiyat almaktadırlar. Hocalık mesleği ile ilgisi olmayan, formasyonu bulunmayan, kişisel bilirkişilik gerektiren ortamlarda bile açık tedrisat mezunları ya da iki yıllık ön lisans mezunları fiyatlı hoca olarak görevlendirilmektedirler.”
652 sayılı KHK’daki süreç niye işletilmiyor?
Bir tarafta 50 bin civarında norm takım ziyadesi muallim varken öbür tarafta da 80 bin fiyatlı hoca olması sıradan midir? Bu sorunu kim çözecek? Bu memleket bu kadar güçlü mi? Daha bu sorunu ne kadar görmezden geleceğiz? Gözlerimizi kapayarak bu sorunu görmezden gelmek mümkün olmadığı üzere yüzbinlerce evladın hakkını ihlal ettiğimizi de bilmemiz gerekiyor.
Yıllar evvel bu sorun görülerek 652 sayılı KHK’nın 37’nci hususunda düzenleme yapılmıştı. Fakat, ne hikmetse bu düzenleme bir türlü hayata geçirilemedi. 652 sayılı KHK’nın 37’nci unsurunda; “Özüre dayalı yan değiştirme istekleri hizmet puanı sıralamasındaki zayıflık sonucu tarafına getirilemeyenlere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 72’nci hususu kapsamına girenlerin hakları saklı kalmak kaydıyla, istekleri halinde istekte bulundukları yana atanmaya hak kazanıncaya kadar, aylıksız müsaade verilebilir. Bu halde aylıksız müsaade verilen muallimler, bağlı bulundukları vilayet ulusal eğitim müdürlüklerine bu maksatla tahsis edilmiş bulunan boş hoca takımlarına aylıksız müsaadeli olmak koşuluyla atanır. Bunların atandıkları bu takımlar aylıksız müsaade müddetiyle sonlu olarak saklı tutulur. Fakat, aylıksız müsaadeye ayrılan hocalar, üçüncü yıl sonuna kadar istedikleri bölgeye atamalarının yapılamaması halinde durumlarına iyi boş hoca takımlarına öncelikle atanırlar” kararına yan verilmiştir.
Bu düzenleme hala mekanında duruyor ancak maatteessüf uygulanmıyor. Bir tarafta binlerce muallim norm takım ziyadesi olarak dururken sair mahallerde fiyatlı muallimlerle evlatların eğitim alması sağlanmaya çalışılıyor. Sayıştay da her yıl teftiş yaptığını zannetmeye devam etsin.
Sonuç olarak herkesin ittifakla bildiği ve çözülmesini istediği bir sorun çözülemiyorsa demek ki ortada önemli bir sorun var demektir. Devrin Bakanı Ömer Dinçer bu sorunu çözmek için uzun bir vade direndi ama başarılı olamadı ve tekrar idare-i maslahatçılar kazandı. Hasebiyle eğitimle hiç alakası olmayan sıradan kişilerin dahi bilebileceği bu tıp bir sorunun niye çözülmediğinin de üzerinde durulması gerekiyor. Acep bilmediğimiz derin bir sorun mu var, yoksa birileri şirinlik uğruna geleceğimiz olan yavrularımıza zarar mı veriyor? Unutmayalım ki insan kaynakları tatbikinde yapılan tek bir istisna dahi koca bir sistemi berbat eder.
Memurlar
