Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Siyaseti Konseyi (PPK) toplantı özetinde, “Önümüzdeki devirde salgın devrine has destekleyici siyasetlerdeki dengelenmeyle yurt içi talebin sürat kesmesi beklenmekle birlikte yıl geneline ait büyüme görünümü kıymetli ölçüde iyileşmiştir.” tabirlerine yer verildi.
Konseyin 22 Ekim’deki toplantısına ait yayımlanan özette, eylülde tüketici fiyatlarının yüzde 0,97 arttığı, yıllık enflasyonun yatay seyrederek yüzde 11,75 olduğu hatırlatıldı.
Özette, bu periyotta, temel mal ve besin kümelerinde yıllık enflasyonun yükselirken, hizmet ve güç kümelerinde gerilediği belirtildi. Temel mal kümesinde, son aylarda bariz fiyat artışları gerçekleşen güçlü malların öne çıkarken, giyim ve ayakkabı kümesinde fiyatların, mevsimsel ortalamalara kıyasla zayıf bir seyir izlediği bildirildi.
Mevsimsellikten arındırılmış dataların hizmet fiyatlarında görece ölçülü bir artışa işaret ettiği kaydedilen özette, bu gelişmeler sonucunda, çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonlarının arttığı, eğilimlerinin bir ölçü zayıflamakla birlikte yüksek düzeylerini koruduğu söz edildi.
Özette, besin ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonunun eylül ayında 1,44 puan artışla yüzde 14,95’e yükseldiği hatırlatıldı.
Yıllık enflasyonun işlenmemiş besin kümesinde 2,11 puan artışla yüzde 17,47’ye, işlenmiş besin kümesinde 0,93 puan artışla yüzde 12,79’a yükseldiği belirtilen özette, işlenmemiş besin enflasyonundaki artışta taze meyve ve zerzevat fiyatlarının belirleyici olduğunun altı çizildi.
Özette, işlenmiş besin kümesinde ise, ekmek ve tahıllar ile katı ve sıvı yağlarda yüksek fiyat artışlarının dikkati çektiği kaydedildi.
– “Doğal gaz fiyatlarındaki baz tesiri küme yıllık enflasyonunu aşağıya çeken temel öge oldu”
Toplantı özetinde güç fiyatlarının eylül ayında yüzde 0,50 arttığı, lakin küme yıllık enflasyonunun 2,82 puan düşerek yüzde 6,77’ye gerilediği belirtildi.
Doğal gaz fiyatlarındaki baz tesirinin küme yıllık enflasyonunu aşağıya çeken temel öge olduğu bildirilen özette, “Eylül ayında milletlerarası petrol fiyatları bir ölçü gerilerken, döviz kurundaki kıymet kaybı küme enflasyonunda daha olumlu bir görünümü sınırlamıştır. Ekim ayından itibaren geçerli olmak üzere hanehalkı, sanayi ve ticarethaneler tarafından kullanılan elektrik fiyatları artmıştır.” tabirlerine yer verildi.
Özette, temel mal fiyatlarının eylül ayında yüzde 2,18 arttığı, küme yıllık enflasyonunun 1,66 puan yükselişle yüzde 11,68 olduğu anımsatıldı.
Bu gelişmede, fiyatları yüzde 3,70 artarak, yıllık enflasyonu yüzde 17,38’e ulaşan güçlü malların tesirli olduğu belirtilen özette, şunlar kaydedildi:
“Döviz kuru geçişkenliğinin yüksek olduğu sağlam mallarda, kredi ivmesinin beraberinde getirdiği güçlü talep şartları da fiyat artışlarında tesirli olmuştur. Öteki temel mal kümesinde da misal bir seyir izlenmiş ve fiyatlar yüzde 1,54 oranında artmıştır. Öte yandan, giyim ve ayakkabı fiyatları yatay bir seyir izleyerek küme genelinden ayrışmıştır. Bu periyotta, mevsimsel ortalamalara kıyasla zayıf bir eğilim sergileyen giyim ve ayakkabı kümesinde yıllık enflasyon yüzde 6,79’a gerilemiştir.”
– “Eğitim hizmetlerindeki KDV düzenlemesi enflasyonu olumlu etkiledi”
PPK toplantı özetinde hizmet fiyatlarının eylül ayında yüzde 0,58 arttığı, küme yıllık enflasyonunun 0,99 puan düşerek yüzde 10,84’e gerilediği belirtildi.
Yıllık enflasyonun ulaştırma hizmetleri, lokanta-otel ve kira kalemlerinde gerilerken, haberleşme ve öbür hizmetlerde yükseldiği bildirilen özette, ulaştırma hizmetlerinin yıllık enflasyonunun besbelli formda gerilerken, bu gelişmede baz tesirinin yanı sıra şehirlerarası otobüs fiyatlarındaki yüksek düşüşün de tesirli olduğu vurgulandı.
Özette, “Döviz kurundaki paha kayıpları öbür hizmet kümesinde tesirli olmaya devam etmiştir. Eğitim hizmetlerindeki KDV düzenlemesi bu kümede enflasyonu olumlu etkilemiştir. Ekim ayında, kısa ve orta vadeli enflasyon beklentilerindeki yükseliş devam etmiştir. Yıl sonu enflasyon beklentisi 30 baz puan artışla yüzde 11,76’ya, gelecek on iki ay beklentisi ise 38 baz puan artışla yüzde 10,53’e yükselmiştir.” tabirlerine yer verildi.
– “İktisadi faaliyette toparlanma devam ediyor”
Özette, iktisadi faaliyetteki toparlanmanın devam ettiği, sanayi üretim endeksinin ağustos ayında bir evvelki aya nazaran yüzde 3,4 artarak salgın öncesi düzeyini aştığı belirtildi.
Yüksek frekanslı bilgilerin, toparlanmanın eylül ve ekim aylarında da sürdüğüne işaret ettiği bildirilen özette, şu değerlendirmeler yapıldı:
“İktisadi faaliyet, finansman şartlarına hassas dallar öncülüğünde geniş bir sektörel yayılımla artışını sürdürürken, turizm ve ilişkili dallarda görece zayıf seyir korunmaktadır. Güçlü kredi ivmesiyle yurt içi talepte gözlenen süratli toparlanmanın dış istikrar ve enflasyon görünümüne olumsuz yansımalarını sınırlamak maksadıyla ağustos ayından itibaren likidite idaresi kapsamında sıkılaştırma adımları atılmaya başlanmıştır. Bu kapsamda son periyotta atılan siyaset adımlarıyla birlikte ticari ve kişisel kredilerdeki olağanlaşma eğilimi barizleşmiştir. Önümüzdeki periyotta salgın periyoduna mahsus destekleyici siyasetlerdeki dengelenmeyle yurt içi talebin sürat kesmesi beklenmekle birlikte yıl geneline ait büyüme görünümü değerli ölçüde iyileşmiştir.”
– “İthalat talebi zayıflayacak”
Özette, ihracatın, rekabet gücü kazanımlarının ve global talepteki toparlanmanın tesiriyle artmaya devam ettiği belirtildi. Başka taraftan, salgın önlemleri kapsamında uygulanan destekleyici siyasetlerin kademeli olarak geri alınmasıyla ithalatta öngörülen dengelenmenin başladığı bildirilen özette, altın hariç tutulduğunda, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüksek seyrini koruduğu vurgulandı.
Heyetin, güçlü kredi ivmesine bağlı ek ithalat talebinin önümüzdeki devirde zayıflayacağı ve gerçek kurun dengeleyici tesirlerinin daha bariz hale geleceği değerlendirmesinde bulunduğu tabir edilen özette, şunlar kaydedildi:
“Bu kapsamda, mal ihracatındaki güçlü toparlanma, emtia fiyatlarının görece düşük düzeyleri ve gerçek kur seviyesi önümüzdeki periyotta cari süreçler istikrarını destekleyecektir. Heyet, iktisadi faaliyetteki toparlanmanın sürekliliği ve makrofinansal istikrar açısından cari süreçler istikrarındaki seyrin kıymetine dikkat çekmiştir. İktisadi faaliyetteki toparlanma iş gücü piyasasına olumlu yansımaktadır. Temmuz periyodunda tarım dışı istihdam bölümler genelinde artarken, mevsimsellikten arındırılmış datalarla ikinci çeyrekteki istihdam kaybının şimdi yarısının telafi edilebildiği görülmektedir. Bu devirde, iktisattaki toparlanmaya bağlı olarak iş gücüne iştirak oranı artış kaydetmiş, işsizlik oranları gerilemiştir. Öncü göstergeler, iktisadi faaliyetteki toparlanmayla yeni iş ilanlarının arttığını ve istihdam imkanlarının iyileşmeye devam ettiğini göstermektedir.”
(Sürecek)
Memurlar