Dava konusu olayda, Ankara Vilayet Emniyet Müdürlüğünde teknisyen yardımcısı olarak misyon yapan davacı hakkında “izinsiz ve kurumunca kabul edilir özrü olmaksızın 24 saate kadar misyonuna gelmemek” hatasını işlediğinden bahisle tekerrür uygulaması yapılarak “4 ay kısa müddetli durdurma” cezası ile tecziye edilmiştir.
Birinci derece mahkemesi, tekerrüre temel olan disiplin cezalarının yargı kararıyla iptal edilmesi, bununla birlikte davacının vazifeye geç geldiğinin sabit olmakla birlikte 24 saat müddetle vazife yerine gelmemek aksiyonunu işlemediği anlaşıldığından süreci iptal etmiştir.
Temyiz sonucunda bakılan davada, Danıştay mevzuyu iki boyutuyla ele almıştır:
1- Davacının fiiline uygulanacak disiplin cezasına ait mevzuatta değişiklik olması nedeniyle, fiilin işlendiği tarih prestijiyle yürürlükte bulunan mevzuat ile daha sonra yürürlüğe giren mevzuat kararları farklı ise, disiplin cezası ile cezalandırılacak olan şahısların lehine olan mevzuat kararının dikkate alınması gerektiği,
2- Tekerrür nedeniyle ceza artırımı uygulanabilmesi için evvelki tarihte işlenen bir fiil nedeniyle verilen cezanın hukuka uygun olduğunun nihaileşmesinin kural olduğu,
Söz edilmiştir.
Bu münasebetler doğrultusunda, Danıştay Beşinci Dairesi yeni bir karar vermek üzere belgeyi Yönetim Mahkemesine göndermiştir.
T.C.
DANIŞTAY
BEŞİNCİ DAİRE
Temel No :2016/49739
Karar No :2019/5429
TEMYİZ EDEN (DAVALI) :Ankara Valiliği
KARŞI TARAF (DAVACI) :.
İSTEMİN KONUSU :Ankara 6. Yönetim Mahkemesinin 26/04/2012 tarih ve E:2010/920, K:2012/720 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava Konusu istem: Davacının, Ankara Vilayet Emniyet Müdürlüğü Bölge Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünde teknisyen yardımcısı olarak vazife yaptığı devirde 03/09/2008 tarihinde “izinsiz ve kurumunca kabul edilir özrü olmaksızın 24 saate kadar misyonuna gelmemek” kabahatini işlediğinden bahisle Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün 5/A-9. unsuru uyarınca üç günlüğe kadar aylık kesiti cezasıyla cezalandırılması gerekmekte ise de, anılan Tüzüğün 14. hususu uyarınca bir üst ceza uygulanarak “4 ay kısa periyodik durdurma” cezası ile cezalandırılmasına ait Ankara Valiliği Vilayet Polis Disiplin Şurasının 28/01/2009 tarih ve E:2008/701, K:2009/64 sayılı kararının iptaline karar verilmesi istenilmiştir.
Birinci Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Ankara 6. Yönetim Mahkemesinin 26/04/2012 tarih ve E:2010/920, K:2012/720 sayılı kararında; tekerrüre temel olan disiplin cezalarının Ankara 16.İdare Mahkemesi’nin 24/12/2008 tarih ve E:2007/1777, K:2008/1553 sayılı kararıyla iptal edilmesi nedeniyle desteği kalmadığı anlaşılan dava konusu süreçte hukuka uyarlık bulunmadığı; öte yandan davacının misyona geç geldiği sabit olmakla birlikte 24 saat mühletle misyon yerine gelmemek fiilinin işlenmediği anlaşıldığından, dava konusu süreçte bu istikametiyle de hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen münasebetlerle dava konusu sürecin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN SAVLARI: Davalı yönetim tarafından; Tüzüğün 5/A-9. hususunun “izinsiz yahut kurumunca kabul edilir özrü olmaksızın 24 saate kadar misyona gelmemek” biçiminde düzenlendiği, davacının belirtilen tarihlerde misyona geç geldiğinin sabit olduğu, ayrıyeten Mahkeme tarafından “24 saat mühletle misyon yerine gelmemek” halinde yapılan değerlendirmede tarz yanlışı bulunduğu, anılan Mahkeme kararının hukuka ve yordama alışılmamış olduğu belirtilerek bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davacı tarafından; vazifesine geç gelmesinin sebebinin servisle gelmesi olduğu, raporu tutan başkomiserle ortalarında hasımlık olduğu, dava konusu sürecin açıkça hukuka alışılmamış olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ MUSTAFA YAPICI’NIN KANISI: Temyiz isteminin kabulü ile yöntem ve yasaya muhalif olan Yönetim mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ İSMİNE
Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve belgedeki evraklar incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ OLAY:
Ankara Bölge Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü buyruğunda teknisyen yardımcısı olarak vazife yapan davacının 03/09/2008 tarihinde “izinsiz yahut kurumunca kabul edilir özrü olmaksızın 24 saate kadar vazifesine gelmemek” fiilini işlediği tezinin araştırılması için yapılan soruşturma sonucunda tesis edilen Ankara Valiliği Vilayet Polis Disiplin Heyetinin 28/01/2009 tarih ve 09/64 sayılı kararı ile davacının üzerine atılı kelam konusu fiil sabit görülerek Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün 5/A-9. unsuru uyarınca üç günlüğe kadar aylık bölümü cezasıyla cezalandırılması gerekmekte ise de daha evvel de birebir kabahatten cezası bulunduğundan bahisle anılan Tüzüğün 14. unsuru uyarınca bir üst ceza uygulanarak “4 ay kısa periyodik durdurma” cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiştir.
Bunun üzerine, kelam konusu disiplin cezasının iptaline karar verilmesi istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.
Bu ortada, dava konusu disiplin cezası tesis edilirken, davacının 23/24/25/26/01/2006 tarihlerinde işlediği tez edilen “izinsiz yahut kurumunca kabul edilir özrü olmaksızın 24 saate kadar misyonuna gelmemek” aksiyonları, Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün 14. unsuru uyarınca tekerrür kararlarının uygulanmasına münasebet olarak alınmış ise de, davacının bu hareketlerin her biri için başka farklı olmak üzere dört kere aylıktan kesme cezası ile cezalandırılmasına ait Ankara Valiliği Vilayet Polis Disiplin Konseyinin 09/05/2007 tarih ve E.2006/107, K:2007/368 sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada verilen Ankara 16.İdare Mahkemesinin 24/12/2008 tarih ve E:2007/1777, K:2008/1553 sayılı iptal kararının Danıştay 12. Dairesinin 10/10/2012 tarih ve E:2009/3282, K:2012/6207 sayılı kararıyla bozulması üzerine anılan Mahkemece bozmaya uyularak verilen 05/06/2013 tarih ve E:2013/874, K:2013/1072 sayılı davanın reddine ait kararın onanmasına ait Danıştay 12. Dairesinin 25/09/2014 tarih ve E:2013/11016, K:2014/5913 sayılı kararına karşı davacı tarafından karar düzeltme isteminde bulunulması üzerine, Dairemizin 21/09/2017 tarih ve E:2016/19135; K:2017/20302 sayılı kararıyla karar düzeltme istemi kabul edilerek onama kararı kaldırılmış ve davanın reddi yolundaki mahkeme kararı bozulmuştur. Bunun üzerine Ankara 16. Yönetim Mahkemesinin 09/11/2018 tarih ve E:2018/351; K2018/2368 sayılı kararıyla, bozma kararına uyularak başka ayrı dilekçelerle dava açılması gerekirken tek dilekçe ile dava açıldığı gerekçesiyle dava dilekçesinin reddine karar verilmiştir.
İLGİLİ MEVZUAT:
Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğünün 5/A-9. hususunda, “izinsiz yahut kurumunca kabul edilir özrü olmaksızın 24 saate kadar vazifesine gelmemek” fiili 3 günlüğe kadar aylık kısmı cezasını gerektiren fiiller ortasında sayılmıştır.
Birebir Tüzüğün 14. unsurunda ise, “Disiplin cezası verilmesine neden olmuş bir hareket, süreç, tavır yahut davranışın cezaların sicilden silinmesine ait müddet içinde yenilenmesinde bir derece ağır ceza uygulanır.
Birebir derecede cezayı gerektiren değişik hareket, süreç, tavır yahut davranışlar nedeniyle verilen disiplin cezalarının üçüncü uygulamasında da bir derece ağır ceza verilir.” kuralına yer verilmiştir.
08/03/2018 tarih ve 30354 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ve emniyet teşkilatı mensuplarına ait disiplin kurallarını yine düzenleyen 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Kararları Hakkında Kanun Kararında Kararname’nin Kabul Edilmesine Dair Kanun’un 8. hususunun 1. Fıkrasının (d) bendinde ise, “özürsüz yahut müsaadesiz olarak mesaiye geç gelmek yahut erken ayrılmak ya da günlük mesai saatlerine riayet etmemek” fiilinin uyarma cezasını gerektirdiği belirtilmiştir.
TÜREL KIYMETLENDİRME:
Davacının dava konusu disiplin cezası ile cezalandırılmasına neden olan fiiline cezanın uygulanıp uygulanmadığı tarafından Yönetim Mahkemesi kararının incelenmesi:
Her ne kadar Mahkeme kararında davacının misyonuna geç geldiğinin sabit olduğu, lakin “24 saat müddetle misyon yerine gelmemek” fiilinin işlenmediği, bu nedenle davacının fiiline uygun olmayan bir ceza ile cezalandırılmasına ait dava konusu süreçte hukuka uyarlık bulunmadığı belirtilmiş ise de, dava konusu süreç tarihinde yürürlükte bulunan Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğünün 5/A-9. unsurunda belirtilen “24 saate kadar vazifesine gelmemek” ibaresindeki müddetin “görev müddetinin başlangıcından itibaren 24 saate kadar olan süreyi” söz etmesi, gerçekten anılan Tüzüğün 5/B-6. unsurunda 24 saatten fazla mühletle vazife yerine gelinmemesi durumu için de başka bir yaptırım öngörülerek “4-10 güne kadar aylık kısmı cezası” verileceğinin belirtilmesi karşısında 03/09/2008 tarihinde tutulan tutanak ile misyona geç geldiği tespit edilen davacının anılan fiilinin Emniyet teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün 5/A-9. unsurundaki “izinsiz yahut kurumunca kabul edilebilir özrü olmaksızın 24 saate kadar vazifesine gelmemek” kapsamında bulunduğu sonucuna ulaşıldığından, Yönetim Mahkemesi kararının anılan münasebetinde türel isabet bulunmamaktadır.
Bununla birlikte dava devam ederken, davacının fiiline uygulanacak disiplin cezasına ait mevzuatta değişiklik olması nedeniyle uyuşmazlığın çözülebilmesi için davacının işlediği fiile hangi mevzuat kararının uygulanması gerektiğinin belirlenmesi gerekmektedir.
Ceza hukuku kökenli bir unsur olan lakin vakit içinde hukukun tüm kısımlarında geçerli bir prensip olarak benimsenen lehe olan kararın uygulanması unsuru; işlendiği vaktin hukuksal normları uyarınca kabahat sayılan bir fiilin sonradan yürürlüğe giren bir düzenleme ile hata olmaktan çıkarılmış bulunması yahut sonradan yürürlüğe giren düzenlemenin, hatanın işlendiği vakit mevcut olan düzenlemeye nazaran cürümlünün lehine sonuçlar doğurması durumunda, failin lehine olan sonraki normun daha evvel işlenmiş olan fillere uygulanmasını öngörmektedir.
Yönetim hukuku alanında, kural olarak idari süreçlerin yargısal kontrolü tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mevzuata nazaran yapılmaktadır. İdari süreç niteliğindeki disiplin cezasının da tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mevzuata nazaran yargısal kontrolünün yapılması gerekmekte ise de, lehe olan normun uygulanması prensibinin disiplin cezaları tarafından de geçerli olduğunun kabulü gerekmektedir.
Hasebiyle, fiilin işlendiği tarih prestijiyle yürürlükte bulunan mevzuat ile daha sonra yürürlüğe giren mevzuat kararları farklı ise, disiplin cezası ile cezalandırılacak olan bireylerin lehine olan mevzuat kararı dikkate alınmalıdır.
Uyuşmazlıkta, davacının sabit olan fiili karşılığında Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün 5/A-9. unsurunda düzenlenen disiplin cezası, 08/03/2018 tarih ve 30354 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve emniyet teşkilatı mensuplarına ait disiplin kurallarını yine düzenleyen 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Kararları Hakkında Kanun Kararında Kararname’nin Kabul Edilmesine Dair Kanun’un 8/1-d. unsurunda belirtilen disiplin cezası ile karşılaştırıldığında, 7068 sayılı Kanundaki düzenlemenin davacı lehine bir düzenleme getirildiği görüldüğünden, yönetim Mahkemesince, davacı lehinde olan düzenleme dikkate alınarak uyuşmazlık hakkında tekrar bir karar verilmesi gerekmektedir.
Dava konusu sürecin tekerrür kararlarının uygulanmasına ait kısmı tarafından Yönetim Mahkemesi kararının incelenmesi:
Söz olarak yinelenme, tekrarlama manasını taşıyan tekerrür, hukuk lisanında bir kimsenin işlediği bir kabahat nedeniyle karar giymesinden sonra, muhakkak bir mühlet içerisinde yeni bir kabahat işlemesini söz etmektedir. Tekerrür nedeniyle ceza artırımıyla amaçlanan, kişinin tekrar cürüm işlemesi halinde daha ağır ceza kesileceğini bilmesi ve bu formda kabahat işlenmesinin caydırılmasıdır.
Üstteki açıklamalara nazaran, tekerrür nedeniyle ceza artırımı uygulanabilmesi için evvelki tarihte işlenen bir fiil nedeniyle verilen cezanın hukuka uygun olduğunun nihaileşmesi gerekmektedir.
Dava konusu sürecin Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğünün 14. hususu uyarınca tekerrür kararları uygulanmak suretiyle tesis edildiği anlaşılmakta ise de, tekerrüre temel alınan 23/24/25/26/01/2007 tarihlerinde işlendiği sav olunan fiiller nedeniyle Ankara Valiliği Vilayet Polis Disiplin Şurası tarafından verilen 09/05/2007 tarih ve E:2006/107, K:2007/368 sayılı cezanın iptali istemiyle açılan davada dilekçe ret kararı verildiğinden ve 23/24/25/26/01/2007 tarihlerinde işlendiği argüman olunan fiiller nedeniyle verilen cezanın iptali istemiyle farklı başka açılacak davaların son sonucuna nazaran tekerrür kararlarının yanlışsız uygulanıp uygulanmadığı anlaşılacağından, Yönetim Mahkemesince tekerrüre temel alınan cezaya ait davanın sonucuna nazaran yine bir karar verilmesi gerekmektedir.
Bu prestijle, üstte belirtilen konular dikkate alınarak karar verilmesi gerektiğinden, dava konusu sürecin iptali istikametindeki Yönetim Mahkemesi kararında türel isabet bulunmamaktadır.
Memurlar
