Bilindiği üzere, yükseköğretim sistemi içerisinde farklı fakülteler içerisinde tıpkı isme sahip kısımlar bulunmaktadır. Bu noktada, fakültelerin isimleri farklı olup, mezun olan adaylar birebir yetki ve unvana haizdir. Buna dair somut örnekleri İşletme, İktisat, Kamu İdaresi üzere kısımlar üzerinden verebiliriz. Örneğin, bir yükseköğretim kurumunda bahsi geçen kısımlar İşletme Fakültesi ismi altında iken, diğer üniversitede Siyasal Bilgiler Fakültesi ya da İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi bünyesindedir.
KPSS alımlarında nitelik kod kılavuzuna nazaran yalnızca “kısım” seçimi yapıldığından, fakülte sonlandırılması yapılamamaktadır. Haliyle, farklı fakültelerden mezun olan tıpkı kısım diplomasına sahip herkes tercihte bulunabilmektedir. Lakin, kurumsal seviyede yapılan alımlarda yönetimlerin tek bir fakülte ile ilanını sonlandırması birebir kısım mezunu olmalarına karşın kimi adayların başvurusunu haliyle engellemektedir.
Üstte söz etmeye çalıştığımız mevzuyu daha da somutlaştırmak maksadıyla bir örnek ilan üzerinden sorunu ortaya koymaya çalışalım. Nevşehir Belediyesi 30 Ekim 2020 tarihli Resmi Gazete’de Tahsildar, Veznedar, Bilgisayar İşletmeni, Mutemet, VHKİ, Memur ve Zabıta Memuru olmak üzere farklı branşlarda işçi almak üzere ilana çıkmıştır.
Tahsildar, Veznedar, Bilgisayar İşletmeni, Mutemet, Bilgi Hazırlama ve Denetim İşletmeni takımlarına başvuracak adaylarda “İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerinin rastgele bir Lisans programlarından mezun olmak” koşulu aranmaktadır. Epeyce kapsayıcı ve geniş iştirake imkan veren bu kaidenin aslında ince düşünüldüğünde kimi şahısları mağdur edebileceği görülmektedir.
Ülkemizdeki yükseköğretim sistemi üzerinden mevzuyu örneklendirecek olursak; Yükseköğretim Heyeti Başkanlığının vakit zaman Üniversitelerin talepleri ve bölgelerin muhtaçlıkları doğrultusunda ve Fakülte isimlerinde farklılık gösterebildiği üzere öğretim üyesi yeterlilikleri bakımından bu eğitimler kimi yerlerde Fakülte ismi yerine Yüksekokul ismi ile kurularak verilmektedir. “İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerinin” sözü kullanılırken de bunun hudutlarının ve değerlendirmelerinin neye nazaran nasıl yapılacağı konusunda da başka problemler yaratabileceği gözükmektedir. Şöyle ki; Ülkemizde 20 Üniversitede ‘İktisadi, İdari ve Toplumsal Bilimler’ ismini kapsayan Fakülte var. Fakülte ismindeki sorun haricinde bu Fakültenin altında birtakım Kısım mezunları var ki Fakülteden değil Yüksekokuldan mezun olmuştur ancak Kanun önünde birebir hak ve yetkilere sahiptirler.
2547 sayılı Kanun’un 43/b hususunun “Tıpkı meslek ve bilim kısımlarında, eğitim – öğretim yapan üniversitelerde, eğitim-öğretim, metod, kapsam, öğretim mühleti ve yıl içindeki kıymetlendirme asılları bakımından muadil olması ve tahsilden sonra kazanılan unvanların birebir ve elde edilen hakların muadil sayılması hususu Üniversitelerarası Konseyin önerisi üzerine; öğretmen yetiştiren üniteler için belirtilen asılların tespiti Ulusal Eğitim Bakanlığı ile de işbirliği yapılarak, Yükseköğretim Kurulunca düzenlenir.” kararı,
“Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Seviyesindeki Programlar Ortasında Geçiş, Çift Anadal, Yan Kısım ile Kurumlar Ortası Kredi Transferi Yapılması Temellerine Ait Yönetmelik‘in “Tanımlar” başlıklı 4 üncü unsurunun “d) Muadil diploma programı: İsimleri birebir olan yahut ilgili idare heyetleri tarafından içeriklerinin en az yüzde sekseni birebir olduğu tespit edilen diploma programlarını, . söz eder.” kararı, yer almaktadır.
YÖK, lisans programında isim çalışmasını sonuçlandırdı başlıklı haberimizde 11.03.2020 tarihli Yükseköğretim Yürütme Konseyi toplantısında “…Ek-1 tabloda yer alan mevcut bölüm/program isimleri ile yeni bölüm/program isimlerinin muadil olduğuna..” karar verildiği açıklanmış, bu liste YÖK’ün YÜKSEKÖĞRETİM BÖLÜM/PROGRAM İSİMLERİ adresinde de yer almaktadır.
Ayrıyeten Fakülte ismine yönelik bir sınırlamaya gidilmesinden ötürü eğitimlerini yurtdışında tamamlayanlarla ilgili başka bir kısıtlayıcı sorun ortaya çıkarmaktadır. 2547 sayılı Kanun’un 7. Unsurunun 4. fıkrasının “p) Yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından alınmış ön lisans, lisans ve lisans üstü diplomaların denkliğini tespit etmek,” kararı uyarınca YÖK tarafından verilen denklik evrakları diploma programı ismine nazaran verilmektedir.
Öbür taraftan, T.C. Anayasasının Kanun önünde eşitlik başlıklı 10 uncu hususundaki “Devlet organları ve yönetim makamları bütün süreçlerinde kanun önünde eşitlik unsuruna uygun olarak hareket etmek zorundadırlar.” kararına karşın, Kanun önünde birebir hak ve yetkilere sahip diploma sahiplerinin müracaatlarının yalnızca Fakülte isminden kaynaklı engellenmesinin yönetim tarafından büsbütün kusurlu bir kıymetlendirme olduğu görülmektedir.
Şöyle ki yukarda mevzuattaki yerini açıkladığımız sorunu birkaç örnekle açıklayacak olursak;
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İdare Bilişim Sistemleri Kısmı mezunu bir aday Nevşehir Belediyesi ilanına başvurabilecekken; İktisadi ve İdari Bilimler haricindeki toplam 12 Fakülte ve Yüksekokulun (Açıköğretim Fakültesi, İktisadi İdari ve Toplumsal Bilimler Fakültesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, İşletme Fakültesi, İşletme ve İdare Bilimleri Fakültesi, Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi, Sanat ve Toplumsal Bilimler Fakültesi, Toplumsal ve Beşeri Bilimler Fakültesi, Ticari Bilimler Fakültesi, Uygulamalı Bilimler Fakültesi, Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu, Uygulamalı Teknoloji ve İşletmecilik Yüksekokulu) İdare Bilişim Sistemleri Kısmı mezunu aday müracaat yapamayacak, Kanun önündeki eşit hak ve yetkilerini kullanamayacaklar.
Daha çok bilinen bir kısım örneği verecek olursak; İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Kısmı mezunu bir aday bu ilana başvurabilecekken; bu fakülte haricindeki 9 Fakültenin (Açıköğretim Fakültesi, Beşeri ve Toplumsal Bilimler Fakültesi, İktisadi İdari ve Toplumsal Bilimler Fakültesi, İktisat Fakültesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, İşletme Fakültesi, İşletme ve İdare Bilimleri Fakültesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, İdare Bilimleri Fakültesi) İşletme Kısmı mezunları müracaat yapamayacaklar.
İlanda istenen Fakülte ismini barındıran İktisat Kısmı özelinde bile örnek verecek olsak 7 farklı Fakültedeki (Açıköğretim Fakültesi, İktisadi İdari Ve Toplumsal Bilimler Fakültesi, İktisat Fakültesi, İnsan Ve Toplum Bilimleri Fakültesi, İşletme Fakültesi, İşletme Ve İdare Bilimleri Fakültesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi) İktisat Kısmı karşımıza çıkıyor.
Halbuki bu sorunun tahlili hayli kolaydır. Burada fakülte ile sonlandırmak yapmak yerine ÖSYM tarafından hazırlanan nitelik kod kılavuzları üzere İİBF kısımları olarak söz edilebilecek programların bir ortaya getirilerek, farklı fakültelerden mezun olan herkesin ilgili takımlara eşit şartlarda müracaatına imkan verilebilecektir. Adalet terazisi eşitlik bakımından şaşmayacak, böylece hiçbir adayın ilana müracaatı yok yere engellenmemiş olacaktır.
Bu bağlamda, başta Nevşehir Belediyesi özelinde sunduğumuz için Etraf ve Şehircilik Bakanlığı Lokal İdareler Genel Müdürlüğü olmak üzere kurumsal seviyede alım yapan tüm yönetimlere tıpkı isimli programların müracaatlarını fakülte seviyesinde sınırlandırmamaları konusunda gereken hassasiyeti göstermelerini talep ediyoruz.
Memurlar
