Bitcoin ve öbür kripto paraların kıymeti, çok dalgalanmalara karşın günden güne artıyor. Kuşkuyla bakılan ve çok şikayet edilse de kripto para piyasası tanınan bir kulvar olarak dikkat çekiyor. Ekonomik Islahat Paketi’ne de giren dijital para piyasasının merak edilenlerini ve sorunlarını ve gelen şikayetleri BtcTurk CEO’su Özgür Güneri ile konuştuk.
TÜRKİYE’NİN BİTCOİN’E PARA YATIRMA LÜKSÜ VAR MI?
-Türkiye üzere sıcak paraya muhtaçlık duyulan ülkelerde, paranın bitcoinde tutulması lüks değil mi?
Bence tam zıddı fırsat. Bize ABD doları ve sağlam varlık ismi altında yutturulmuş 200 milyar dolar var. Ne yazik ki biz Türkler doları bir yatırım aracı olarak görüyoruz. Dolar aldığınız vakit Amerika’yı fonluyoruz. Bu girerken çıkarken kuru oynatıyor, iktisada bozuyor, faizi yükseltiyor yeri geliyor faizi çok düşürüyor. Şu an dolanımda 18,5 milyon adet bitcoin var sayısı hudutlu. Bunun sayısı 38,5 milyon olamıyor. Dolar üzere hergün ve istedikleri vakit basılamıyor. 10 dakikada bir üretiliyor. 6.25 bitcoin. Günde de 900. 2024 yılında da 450’ye düşecek. Yazılımı bu türlü ayarlı.
-Bir anda fırlıyor. Bir iki günde yüzde 23 kıymet kaybediyor. Burada spekülasyon yok mu?
Hakikat, fırlıyor lakin bu yalnızca bitcoine mahsus değil. Son 2-3 yılda hatta 15 yılda o kadar çok para bastılar ki, bu dünyada petrol -30 doları gördü. Bitcoine gelene kadar dünyanın finansal sistemde tıkanma noktasına geldi. Bitcoin de olağan davranmıyor. Ben onu savunmuyorum. Ancak dünyanın çivisi çıktığı için, her şey bu durumda.
-Türkiye’nin finansal sistemini düşündüğümüzde kadar paranın bir değişim aracı olmayan bir argümana yatırılması lüks değil mi?
Şayet bizim bankalarda 250 milyar dolarımız olmasaydı, yüzde yüz sizinle tıpkı fikirde olurdum.
-Ama dolar kullanılabiliyor?
Nasıl kullanılabiliyor. Gitmişsiniz paranızı Amerika’ya vadesiz yatırmışsınız. Sorun doların altının boş olması. İstedikleri kadar basıyorlar.
Kuşkuyla bakılan, çok şikayet alınan can sıkıcı bahislerin olduğu bir alan. Lakin bir o kadar da tanınan bir kulvar. Bitcoin ve öbür kripto paraların bedeli, çok dalgalanmalara karşın günden güne artıyor. Türkiye’deki kripto para piyasasının günlük süreç hacmi 4 milyar lirayı aşıyor. Kripto paraların Türkiye’deki en büyük süreç platformu BtcTürk olarak öne çıkıyor. Şirket, kripto para süreçleri sıralamasında dünyada dördüncü sırada yer alıyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçen hafta açıkladığı Ekonomik Islahat Paketi’nde dijital para piyasasına ait düzenleme yapma gayesi de yer aldı. Yasal rastgele bir düzenleme olmamasına karşın, kripto enstrümanlarına bu kadar ilginin nedeni ne? Türkiye’nin yatırım, üretim, istihdam ve ihracat için finansmana büyük gereksinim duyduğu bir ortamda kripto paralara bu kadar büyük ilgi duyulması olağan mi? Mayınlı bir alan olarak görülse de global çapta büyümeye devam eden kripto para piyasasıyla ilgili merek edilenleri BtcTurk CEO’su Özgür Güneri ile konuştuk.
-Kripto para piyasası, rastgele bir regülasyona doğal olmadığı için dolandırıcılığa varıncaya kadar problemli gelişmelere ve büyük mağduriyetlere mevzu oluyor. Mağduriyetlerin olmaması için ne yapılabilir?
Sizin bahsettiğiniz bahislerin ne kadar kıymetli, ne kadar hassas. Bu tıp finansal hizmetler ruhu taşıyan işlerin ne kadar dikkatle ele alınması gerektiği konusunda sizinle yüzde yüz hem fikirim. BtcTurk olarak kendi iş modelimiz içerisinde sanal pazar yeri olarak faaliyet gösteriyoruz. Aslında kullanıcıların birbirleri ortasında arttırma ve eksiltme adabı ile tişört değil de bitcoin, ethereum alım satımına aracılık ediyoruz. Hiç bir formda taraf olmuyoruz. Vakit zaman bizim iş modelimiz, dışarıdan yanlış anlaşılabiliyor. Lakin biz özünde insanların bir ortaya geldiği pazar yeriyiz. O yüzden kimseye bitcoin satmıyoruz, kimseden bitcoin almıyoruz. Siz BtcTürk’de hesap açacağınız vakit doğum tarihi, TC kimlik no, isim, soyisim üzere. Denetimi bunlar üzerinden sağlıyoruz.
-Bu iş için banka kadar sıkı mısınız?
TCKN denetimi yapınca sizi tanıyoruz ve diyoruz ki, evet nitekim bu türlü biri var. Şayet bu türlü biri varsa hesabı açılıyor. Sonra cep telefonunuzu ve elektronik postanızı onaylıyorsunuz. Hesabınız faal hale geliyor. Bundan sonraki adıma geçilebilmesi için Türkiye’de sizin isminize açılmış ve külliyen size ilişkin olan, birebir TCKN olan bir hesabınızın daha olması gerekiyor. BtcTürk’e bitcoin ve kripto para alım satımı için gelen paranın kimden geldiğini pek net hem ilgili banka hem de kamu rahatlıkla görebiliyor.
-Paranın müşteriye geri gidiş sisteminizde çıkış yoğunluğu yaşandı ve karşılık verilmediğine dair çok şikayet oldu. Paranın geri dönüşüne müşteri mi karar veriyor yoksa siz mi?
Biz de bütün sistemler elektronik olduğu için, manuel hiçbir süreç yoktur. Şayet bir kişi hakikaten, Türkiye’de örneğin, Ziraat Bankası’nda kendi ismine açılmış bir hesaptan parayı gönderirse azamî 5 dakika içerisinde geçer. Tıpkı hesaptan para çekmek istiyorsa TL tıpkı halde geçer.
-Gidiş suratı kadar geri dönebiliyor mu?
Birebir formda 5 dakika. Hatta artık kimi bankalarla entegrasyonu teknolojik olarak, üst düzeye taşıyoruz. Anında geçiyor paranız. Yatırmada ve çekmede paranız anında hesabınıza yansıyor. Bize gelen şikayetlerde TL yatırma ve çekmelerde iki tane ana sorun görüyoruz. Birincisi, Merkez Bankası 7/24 para göndermek için bir uygulama başlatmıştı. Orada teknik tarafta bir aksaklık yaşanmış. Bir bankadan o gün bize gelen 457 tane para, TCKN ve IBAN’ı olmadan gelmiş. İsim soyisim elimize geldi. Dijital olarak. TCKN ve IBAN’ı boş. TCKN’yi bilmediğim için denetim yapamıyorum. Parayı görmeme karşın içeri alamıyorum. IBAN’ı göremediğim için de iade edemiyorum. Artık haklı olarak bu 450 kişi diyor
PARANIZ ASKIDA KALABİLİR
-Bu durumda paranın akıbeti ne oluyor?
Şayet sorun bizde ise, bizim yazılımda ise sorunu çözüp çabucak iade ediyoruz. Şayet banka tarafında ise bankayla görüşüp iadesini yahut askıda kalan yerde tahlilini sağlıyoruz. İster kripto varlık olsun, ister TL kullanıcı varlıkları olarak, başka hesaplarda saklanır. Bizim bankalar üzere o parayı alıp kullanmamız, yatırım yapmamız, harcamamız olmuyor.
-Peki kamuda tam olarak kiminle muhatapsınız? BDDK mı, SPK mı, Merkez Bankası mı, Hazine mi?
Aslında genel manasıyla Türkiye’de heyeti ve 19 milyon lira ödenmiş sermayesi olan bir anonim şirketiz. Hasebiyle finansal düzenleme kurumlarını şimdilik bir kenara park edelim. Onun dışındaki Ticaret Bakanlığı olsun, şahsî dataların korunması, ilgili düzenlemeler olsun, Çalışma Bakanlığı düzenlemeleri olsun, bunların tamamına tabi formda faaliyet gösteriyoruz.
KRİPTO PARALARA HACİZ GELEBİLİYOR
-Ama park alanına çektikleriniz bu iş ile ilgililer.
Bizim yeniden SPK, BDDK, Merkez Bankası üzere direkt düzenlendiğimiz değil. Lakin örneğin, Maliye Bakanlığı açısından bakıldığında gündelik hayatta bizim birçok uygulamamız var. Vefat eden kullanıcılarımız var. Gidiyorlar bakanlığa vergilerini yatırıyorlar. Mirasçıları evrak getirip bizdeki varlıklarını alabiliyorlar. Haciz uygulamalarında biz muhatabız. Emniyet güçleri ile çok yakın çalışıyoruz. Bilhassa siber hatalar gruplarının yaptığı araştırmalarda bizim taraftaki şayet olabiliyorsa, yasal yollarla gelen bilgi evrak, muhtaçlıklarını görüyoruz. MASAK olsun, farklı devlet kurumları olsun. Süreçlerimiz ile ilgili yahut farklı işlerimizle ilgili sorulara yanıt veriyoruz.
-Şirketinizin kuruluşu Kıbrıs’ta görülüyor. Merkez hala Kıbrıs’ta mı?
Hayır. 2013’de BtcTürk.com markası birinci hayata geçtiğinde, Kıbrıs’ta konseyi bir şirket üzerinden başlıyor. 2016 yılında Kıbrıs’ta banka hesapları kapanıyor. 2017 yılında İstanbul’da şirket faaliyete geçiyor. Merkezi Türkiye’de.
ŞİFREYİ UNUTAN YANDI
-Peki şifresini kaybeden ne yapıyor? Paranın akıbeti ne olacak?
Aslında bunu bitcoin açısından kıymetlendirecek olursak BtcTürk’de bunun olma riski yok. Siz bankadan paranızı ya da altınınızı alıp çektiniz. Kasaya koydunuz. Bankada tuttuğunuz hesabın şifresini unutsanız bile, gidip bankaya bakın kimliğim bu vs. ispatlarsınız. Bankada buna inanırsa o hesaba erişim müsaadesi verir. Bitcoininiz BtcTürk’de duruyorsa, sizden kimliğinizi istiyoruz, kimi bilgilerinizi onaylıyoruz. Sizi tanıdıktan sonra bitcoinleriniz burada diyoruz. Alabilirsiniz diyoruz. Şayet siz kendi cüzdanınızdan çektiyseniz altında olduğu üzere, kendi kasanızdan çektiyseniz, ondan sonra şifre sorumluluğu sizde oluyor. Şayet o şifreyi unutursanız, bir daha kurtarma bahtınız yok.
-Peki o kasa kimde?
Bu blok zincir dediğimiz, dünya üzerinde dağıtıp duran bilgisayarların hepsi.
-Bankaya ispat ettiniz kasayı açtırıp paranızı verdi. Ancak buradan alamıyorsunuz. Bu haksızlık değil mi?
Meskende altın saklamak üzere. Sarsıntısı var, hırsızı var. Kimi riskleri alırsanız onun rahatlığına kavuşuyorsunuz. Lakin birtakım riskleri de ister istemez, almış oluyorsunuz. Kullanıcının tercihi.
ÇİFTLİK BANK İŞİNE DÖNEBİLİR Mİ?
-Sistemin günün birinde Çiftlik Bank öyküsüne dönme durumu var mı?
Burada çiftlik bank işine dönmesi bizim üzere, platformlar yahut uydurma platformlar üzerinden olur. Çiftlik Bank sorunu insanlardan TL topladılar. Öbür bir üçkağıt yapmak için. Yarın bir günde beşerler bitcoin toplayacaklar öteki bir üçkağıt yapmak için. Hasebiyle bizim insanları uyarmamız gereken bir mevzu. Bizim üzerimize düşen sorumluluk bence düzgün kurumların ön plana çıkıp kullanıcıyı eğitmek için, biz buna çok vakit ve emek harcıyoruz.
YÜZDE 97’Sİ SOĞUK CÜZDANDA
-Bitcoin ve başka emsallerindeki açıklardan biri de sigortasının olmaması.
Evet Bitcoin’de bu yok ancak bitcoininizin kaçırılma, kaybolma riski de yok. Şayet siz kasada tutuyorsanız, şifreyi kimseye vermediğiniz sürece kaçırılamaz. Bizim üzere platformlarda ise risk var. Siz kendi cebinizdeki bitcoini bu bahiste tasa etmenize gerek yok. Fakat bizim üzere platformda tutuyorsanız kaygı etmenize gerek var. Bu tasa bende de var. 2 çeşit cüzdanımız var. Bunlardan biri sıcak cüzdan. Başkası soğuk cüzdan. Soğuk cüzdan internete kapalı. Bâtın biçimde saklanıyor. Şifreleri çok öbür yerlerde duruyor. Onun çalınması mümkün değil. Bizdeki kripto paraların en az yüzde 97 sini bu türlü tutuyoruz.
ŞİFREYİ BİLEN MALI ALIP MASRAF
-Şifrenin şeffaflığı devlete daima açık mı?
Şifreyi kimseye söylemiyoruz. Şifreyi bilen malı alıp masraf. Şifreler bizde. Devlete isterse diyorum ki, ben sistemimde şu kadar bitconinin var olduğunu gösteriyorum kullanıcılarıma. Bak cüzdanda duruyor. Sen de girip denetim edebilirsin. İkisi birbirini tutuyor. Hakikaten var olduğunu ispat ediyorum. Tıpkı altın üzere. Altın cebinizde. Bu da cebinizde. Altın fizikî bu dijital. Altın bölünemiyor. Bitcoin bölünüyor.
Yüzde 5-10 kadar vergi olabilir
-Kazancınızın vergisi yüzde kaç?
İki çeşit vergi ödüyoruz. Biz bir pazar yeriyiz. Biri alıyor başkası satıyor. İkisinden de kurul alıyorum. Bu komite gelirini aldığım vakit, KDV dahil sayıları olarak tahsil ediyorum. Yüzde 18’ini devlete KDV olarak ödüyorum. Sonra şayet şirket olarak kar edersem, kurumlar vergisi de ödüyorum. 2020 yılında KDV ve öteki vergiler dahil sanırım 30-40 milyon liraya yakın vergi ödemişizdir. Bundan şikayetçi de değilim. Bu bir yeni teknoloji. Alım satım çıkarının yüzde 5-10’u kadar vergide bir sakınca yok.
BİTCOİN SAFİYE BİZDE ÇIKMADI
-Devletin sizin kapınızı çaldığı oluyordur. MASAK size ne sıklıkla geliyor?
Belirli bir sıklığı yok. Fakat bizim MASAK ile soruşturmalar oluyor. Mesela geçmişte Bitcoin Safiye diye bir bayan ortalığa çıkmıştı. Bitcoin Safiye soruşturma sürecinde bize birçok isim geldi. Bizde hesabı çıkan olmadı. O yüzden aslında, BtcTürk üzere platformlar, yasa dışı iş yapmak isteyenlerin tercih ettiği bir yer değil. MASAK ve siber hatalar bize soru sorduğunda bütün şeffaflık ile bizden karşılık alabiliyorlar. Regülasyon olmadığı için MASAK uyumlusu değiliz. Ancak MASAK’ın kuşkulu süreç prosedürü diye bir şey var. MASAK uyumlusu olmadığımız için dikkat cazip süreçler prosedürü diye bir şey yaptık.
-Kötü niyetlilerin sizi atlattığı oluyor mu?
Bugüne kadar tespit ettiğimiz olmadı. Nedeni de şu; bitcoin bütün süreçleri cüzdanlar ortası transferler falan kamuya açık. Devlet de bize gelip bunları bunları istiyorum dediğinde biz aslında olaya fener tutuyoruz. Sistemle entegre çalıştığımız için bir anda BtcTürk’ü kullanarak yasa dışı süreç yapmak isteyenleri de zorluklar bekliyor.
BİRİLERİ FİŞİMİZİ ÇEKEMEZ
-Yurt dışında kiminle muhatapsınız?
Hiç kimseye karşı sorumlu değiliz. Hiç kimseye bağlı değiliz. Türkiye’de çalışan, Türkiye’deki yasal düzenlemeler dışında hiç kimseye hesap veren bir kurum değiliz. Bitcoin açık kaynak kodlu bir yapı olduğu için, hiç kimseye lisans fiyatı ödemiyoruz. Yarın bir gün BtcTürk’ün fişini yurt dışından, birileri çekemez.
-Mesela kim sizin platformu karartabilir? Devlet mi yahut yurt dışından rastgele bir yasal düzenleyici mi yahut hacker mi?
Yurt dışından gelen en sorunlu işler ABD’den gelir. Fakat bizi atmak üzere imkanları yok. Bitcoin dolar üzere ABD’nin sahip olduğu yahut denetim edebildiği bir şey değil. BtcTürk’e tabi ki kamu diyebilir ki, ben bu işin yapılmasını istemiyorum. Dünyada örneği yok fakat bu da mümkün. Kamu dışında devlet bize bu işi yapmayın demediği sürece, rastgele bir devletin rastgele bir zümrenin rastgele bir sınıfın, bize tesir yapması mümkün değil.
-Devletin bunu deme yolu nasıl olur?
Devletimiz ne yaptığımızı pek şeffaf bir formda görüyor. Görebileceği imkanları kurmuş durumdayız. Vergimizi ödüyoruz. Şayet olur da kamu bugün bu alım satımı yasaklamaya karar verirse sert şeyler yapmasına gerek yok. Ben bunun alım satımının yapılmasını istemiyorum diyebilir.
-Böyle bir müdahale bekliyor musunuz?
Hayır beklemiyorum. Dünyada hiçbir devletten beklemiyorum. İnterneti yasaklamak ne kadar başarılı olursa, bitcoini yasaklamak da lakin o kadar başarılı olur diye düşünüyorum. Regülasyon varmış üzere çalışıyoruz.
GÜNDE 4 MİLYARLIK SÜREÇ HACİM
-Günlük süreç adediniz 4 milyarı buldu. Belirli tarihlerde çok büyük yığılmalar ve şikayetler arttı. Alt yapınızı iyileştirmek üzere bir sorumluluğunuz yok mu?
Diyorlar ki tam yükseliyor sistemi kapatıyorlar. Bizim iş modelimiz esasen bu sistemin sağlıklı çalışması üzerine konseyi. Günde 4 milyar TL süreç hacmi olan bir yerde, benim bitcoin satıp almak isteyenden alıp, onu yönetmem finansal olarak, yalnızca benim değil, Türkiye’deki bankaların bile uzunluğunu aşar. Ne kadar çok süreç olursa ben o kadar çok para kazanıyorum. Sistemlerimin sağlıklı çalışması, öncelikli aslında benim çıkarıma. Bunu sağlayabilmek için çok önemli yatırımlar yapıyoruz. Lakin bazen o denli ani yığılmalar oluyor. Lakin biz bunun gününü saatini bilemiyoruz. Olağan 7/24 çalışıyoruz. Gün sonu yok. Seans yok. Kapandı yok.
İbrahim Acar
Memurlar
