– Uzmanlar son periyotta İstanbul’da yeni tip koronavirüs (Kovid-19) olay sayısında yaşanan artışın en kıymetli sebeplerinden birinin kalabalık ortamlar olduğunu, birebir vakitte toplumsal izolasyon, maske ve ara kurallarına da gereğince uyulmamasının artışta kıymetli rol aldığını bildirdi.
Birinci defa geçen yılın aralık ayında Çin’in Vuhan kentinde görülmesiyle birlikte tüm dünyayı adeta kasıp kavuran Kovid-19’da, birçok ülkede salgının başından bu yana en yüksek günlük hadise artışları kaydedilmeye başlandı.
Bu artış trendi Türkiye’de de önemli formda hissedilirken, salgının başladığı günden beri en fazla uğraşın verildiği İstanbul, olay sayısının en yüksek olduğu kentler ortasında başı çekiyor.
26 Ekim’de İstanbul Valiliğinde kentteki salgınla uğraş çalışmalarının ele alındığı toplantının akabinde yaptığı açıklamada, “İstanbul’da olay sayıları, Türkiye genelindeki toplam hadise sayılarının yüzde 40’ına ulaşmıştır. Bu tablo ülke ortalamasından en az iki kat telaş vericidir. Risk, mevsim kaideleri sebebiyle giderek artacaktır.” tabirleriyle bahsin değerini vurgulayan Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, toplu taşıma, pazar yerleri, alışveriş ortamları, çeşitli kent alanlarının müdahale bekleyen hususlar olduğunu aktardı.
Uzmanlar, Kovid-19’a yakalanan farklı kümedeki kişi sayısının her geçen gün arttığını belirterek, olay sayılarındaki süratli artışın en değerli sebepleri ortasında kalabalık ortamların olduğuna işaret ediyor.
Uzmanlar, mesken ve aile ziyaretlerinin, taziye, cenaze ile nişan, düğün, sünnet merasimlerine gitmenin, restoran, kafe üzere alanlarda vakit geçirmenin bulaşın değerli sebepleri ortasında yer aldığını belirtirken, toplu taşıma araçlarındaki yoğunluğu da virüsün yayılması açısından kıymetli bir kaynak olarak görüyor.
Mecburi durumlar dışında dışarı çıkılmamasını, kalabalıklardan uzak durulmasını, daha izole bir hayatın tercih edilmesini tavsiye eden uzmanlar, İstanbul’da tatil devrinin bitmesiyle kente başlayan geri dönüşler ile bilhassa asemptomatik şahısların hadise artışında kıymetli bir yer tuttuğunu vurguluyor.
– “Kovid-19 bir aile hastalığı”
Sıhhat Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. İlyas Dökmetaş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, İstanbul’daki hasta sayısındaki artışın temel nedenlerinin birkaç unsurda sıralanabileceğini söyledi.
Tatil sürecinde Anadolu’ya gidenlerin tekrar İstanbul’a dönmeye başladığını belirten Dökmetaş, “Tatil, aile ziyaretleri için değişik bölgelere giden beşerler döndüler. Dönenlere ailenin öteki bireyleri ‘Hoş geldin’e gitti ve onlara, ‘Aileden ziyan gelmez, en yakınımızdan ziyan gelmez.’ diye sarıldılar, görüştüler. Bulaşta bunun değerli bir yeri olduğunu düşünüyoruz. Zira insanların bir kısmı asemptomatik olarak hastalığı geçiriyor. Klinik bulgular olmuyor, çocuklarda daha fazla olmak üzere, erişkinlerde de asemptomatik formda hastalık geçirilebiliyor. Birinci sebep bu.” diye konuştu.
Prof. Dr. Dökmetaş, yaz devrinden beri artış olduğunu aktararak, şunları kaydetti:
“İnsanlar sıcak havanın da verdiği rehavetle bu ikazlarımıza uymadılar. Bu nedenle gittikleri yerde de Anadolu’da da bir artış oldu. O insanların değerli bir kısmı İstanbul’a dönünce tekrar mikroorganizmayı, virüsü bu tarafa getirdiler. Yani hastalık haziran, temmuz ayları üzere İstanbul’dan Anadolu’ya yayıldı, sonra oradan tekrar merkeze hakikat geldi. Gelen beşerler da yakın bağlantıyla iş yerlerinde yahut konut halinde hastalığı bulaştırdılar. Bu bir aile hastalığı. Hastalık en yakından bulaşıyor.
İkinci bulaşma yolu ise iş yerleri. Tatil dönüşü beşerler iş yerlerine gittiler. İş yerlerinde yakın temasla bir arada mikroorganizmanın bulaşması devam etti. Geçmişten beri yaptığımız ana yanlışlardan biri şuydu; meskende altın günleri, kısır günleri yapmak, birlikte doğum günleri kutlamak… Bunlara devam edildi. Tıpkı blokta, apartman içerisinde bulunan insanlarda hastalığın yayıldığını gördük.”
Dökmetaş, Kovid-19’un bulaşma riski açısından maske ve ara kuralarının çok kıymetli olduğunu, bilhassa toplu taşıma araçlarında bu kurallara uyulması gerektiğini söz ederek, “Bazı yerlerde insanların o toplumsal aralığa uyması kelam konusu olamıyor. Kişi işine gitmek istiyor, mecburen toplu taşıma aracını kullanıyor. Bu nedenle burada belediyeye, sivil toplum örgütlerine iş düşüyor. Daha çok toplu taşıma aracını piyasaya çıkarmaları ve uygulamaya koymaları lazım.” dedi.
Prof. Dr. İlyas Dökmetaş, vatandaşların yaz devriyle bir arada önlemleri uygulamayı bıraktığını lisana getirerek, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Araya bayramlar, asker uğurlamaları, düğünler girdi, gece kulüplerinde cümbüşler, kafelerde, restoranlarda yakın temaslar başladı ve hastalığın önü alınamaz hale geldi. Lakin ülkemiz yeniden şanslı, alt yapımız çok iyi, iyi bir sıhhat ordusu var fakat onlar da çok yoruldu. Onlar da ayakta duracak durumda değil. Hastanelerimizin sayısı ve yatak kapasitemiz çok iyi. Bugün İspanya’da bizim 20 katımız hasta günlük geliyor. İtalya, Fransa’da günlük bizim 10-15 katımız hasta var. Onlar makus örnekler, iyi yönetemiyorlar. Biz onlardan iyiyiz lakin önlemlerimizi almazsak biz de daha sonra onlara benzeyeceğiz.”
– “Gereksiz kalabalıklardan uzak durun” uyarısı
SBÜ Öğretim Üyesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Kadriye Kart Yaşar da olay sayısının artmasında, kalabalık ortamlara ve aralığa dikkat edilmemesine işaret etti.
Prof. Dr. Yaşar, şunları söyledi:
“Gereksiz kalabalıklardan uzak durulmalı. Toplu alanlar, gereksiz kalabalıklar, pazarlardan tutun cümbüş yerlerine, cenaze, düğüne kadar. Gerekli birtakım topluluklar, kalabalıklar var. Onlar nedir? Toplu ulaşım üzere. Ona mani olunamıyor. Lakin bunlarda da daha önemli kıymetler alınabilir. Mesela toplu ulaşımda sefer sayıları artırılabilir. Pazarlarda daha sıkı kontrol gerçekleştirilebilir. Kalabalıkların sirkülasyonu açısından mecburi kalabalıklar için alışveriş, pazar alanları üzere yerlerde saatler belirlenebilir. Restoranları, kafeleri gereksiz halde kalabalık görüyoruz. Bunlara işletmeler tarafından dikkat edilirse insanların bu ciddiyeti görüp kurallara daha çok dikkate alacağını düşünüyorum.”
Yaşar, İstanbul’daki olay sayılarının artışında, tatil yörelerine ve memleketlerine gidenlerin yaz devrinin bitmesiyle dönüş yapmalarının, kademeli mesaiye geçilse de iş yerlerindeki müdafaa önlemlerine gereğince uyulmamasının, bilhassa toplu taşımalardaki denetimin istenen ölçüde sağlanamamasının tesiri olduğunu söz etti.
Kovid-19’a karşı çok dikkatli olan, kurallara uyan, izole bir ömür tercih eden bir küme bulunduğunu lakin bir bölümün de sorunu hiç umursamadığını lisana getiren Yaşar, önlemlere uyulması, maske, uzaklık ve hijyene dikkat edilmesiyle hastalığın denetim altına alınabileceğini aktardı.
Yaşar, öte yandan mevsim prestijiyle daha fazla kapalı alanlarda vakit geçirilmesinin de iç ortamlarda virüs yükünün artmasına neden olacağını söz etti. Prof. Dr. Yaşar, kendini hasta hissedenlerin meskenlerinde izole olmaları gerektiği ihtarında bulundu.
Memurlar
