Kartal Dr. Lütfi Kırdar Kent Hastanesi İnme Merkezi Sorumlusu Doç. Dr. Fazilet Gürkaş, Kovid-19 salgınında fizikî inaktivite ve gerekli denetimlerin aksatılmasına bağlı olarak inme riskinin arttığını belirtti.
Gürkaş, 10 Mayıs İnme Tedbire Günü münasebetiyle yaptığı açıklamada, inmenin Türkiye’de iskemik kalp hastalıklarından sonra ikinci sıklıkta mevt nedeni olduğuna değinirken, yaklaşık 1,5 milyon kişinin inme ile hayatına devam ettiğini ve her yıl yaklaşık 200 bin yeni inme hadisesi olduğunu anlattı.
İnmedeki iki küme risk faktörünü “değiştirilebilir” ve “değiştirilemeyen” biçiminde sıralayan Gürkaş, değiştirilemez risk faktörleri ortasında yaş, cinsiyet, ırk, kalıtım, geçirilmiş inme ve kalp krizinin; değiştirilebilir risk faktörleri ortasında hipertansiyon, kalp hastalığı, atriyal fibrilasyon, şeker hastalığı, kan yağlarında yükselme, boyun damar kireçlenmesi, obezite, sigara, fizikî inaktivitenin yer aldığını aktardı.
Gürkaş, inmenin “kişide hafif işlev kaybından önemli engelliliğe, hatta yatağa bağımlılığa ve vefata kadar değişen çeşitlilikte seyredebildiği” ihtarında bulunurken, şöyle devam etti:
“İnme geçiren bir hasta, inme sonrasında süreksiz yahut kalıcı işlev kayıplarıyla yaşantısına devam etmek zorunda kalabilir. Evvelce yaptığı birçok aktiviteyi kendi başına artık yapamayabilir ve daima bir bakıcının yardımına muhtaç olabilir. Yalnızca işlev kaybı değil tıpkı vakitte hastanın ve etrafındakilerin ruhsal olarak çöküntüsüne neden olabilir. Beyin damar tıkanıklığına bağlı gelişen inmelerin yüzde 20’si kalp hastalıklarına bağlı gelişir ve kalp hastalıkları ortasında da en sık neden atriyal fibrilasyondur. Atriyal fibrilasyon, kalp ritminde daima yahut aralıklı bozulmalarla masraf ve sonucunda kalpte pıhtı birikmesine neden olarak başta beyin olmak üzere bedendeki organlara bu pıhtıların giderek buradaki damarların ani tıkanmasına neden olur. Atriyal fibrilasyonun tespit edilmesi ve tedavisinin sağlanması hastaları gelişebilecek inmelere karşı korumak açısından çok kıymetlidir.”
– “İnme önlenebilir bir hastalık”
Tıkayıcı tipte inmede birinci 4,5 saatte damardan verilen damar açıcı tedaviler ve birinci 6 saatte yapılan nöroanjiografik müdahalelerle, beyinde kalıcı hasar oluşmadan beyin akımını sağlayarak, oluşan felcin geriye döndürülebileceğine işaret eden Gürkaş, inme belirtilerinin erken devirde fark edilmesi ve 112 Acil Davet Merkezi’nin aranarak hastanın müdahale yapılacak merkeze yönlendirilmesinin kritik olduğunun altını çizdi.
Gürkaş, inmenin önlenebilir bir hastalık olduğunu belirterek, “Tüm kalp damar hastalıklarında olduğu üzere inmede de en değerli nedenler ortasında hipertansiyon, şeker hastalığı, kan yağlarında yüksekliği bulunur. Bu açılardan dikkatli olunmalı ve periyodik tabip denetimlerini aksatmamak gerekir. Değiştirilebilir risk faktörleri ortasında bulunan fizikî inaktivite, sigara kullanımı, obeziteye dikkat edilmeli, sağlıklı beslenme, nizamlı fizik aktivite, gerilimden uzak olmanın kıymetli olduğu akılda tutulmalıdır. Bilhassa birinci derece yakınında inme, kalp krizi olanlar genç yaşlardan itibaren kalp damar sıhhati için gerekli denetimlerini yaptırmaları kıymetlidir.” sözlerini kullandı.
– “İnme geçirmiş bir hastanın aşılanmasında sakınca yok”
Doç. Dr. Fazilet Gürkaş, Kovid-19 salgınının bir yılı aşkın müddettir devam ettiğini hatırlatarak, şu bilgileri verdi:
“Özellikle ileri yaşlar için alınan Kovid-19 önlemleri nedeniyle konut içerisinde kalmak durumunda kalan hastalar, maalesef bu devirde fizikî inaktiviteye yahut gerekli denetimlerin aksatılmasına bağlı olarak inme açısından artmış risk altında olabilir. İnme hastalarının gerekli hami tedbirleri aldıktan sonra günlük sistemli fizik aktiviteye ve beslenmelerine dikkat etmeleri, tansiyon, şeker ölçümlerini nizamlı aralıklarla yapmaları ve tabibin önerdiği aralıklarla takiplerine giderek takip ve tedavilerini aksatmamaya dikkat etmeleri çok kıymetlidir. Kovid-19 geçiren hastaların bir kısmında pıhtılaşmaya yatkınlık olabilir. Yapılan tetkiklerde pıhtılaşma açısından riskli bulunursa öbür tedavilerin yanında kan sulandırıcı tedavi başlanabilir. Bu tedavilerin hekim tarafından öngörülen müddetlerde kullanılması inmeden korunma açısından kıymetlidir. İnme geçirmiş bir hastanın Kovid-19 açısından aşılanmasında rastgele bir sakınca yoktur ve aslında ağır bir hastalık olan inmenin üzerine Kovid-19 geçirilmesi hastanın mevcut durumunu kötüleştirebilir. Bu nedenle bu hastaların aşılarını yaptırması önerilir.”
Memurlar
