Koronavirüs tespitinde yerli teşhis kiti kullanımı açık orta önde gidiyor. Pandemi sürecinde ülkemizde tıbbi teşhis kiti kesiminin büyüklüğü 20 milyar dolara ulaştı. Bölüm geçen yıl 10 milyar dolardı. Yerli kit kullanım oranı da yüzde 95’leri buluyor.
Süratli aksiyon aldık
Milliyet’ten Hanife Baş’ın haberine nazaran: Teşhis kitinde öne çıkan firmalardan biri Bioeksen. Sıhhat Bakanlığı tarafından teşhis kitleri kullanılıyor. Firmanın kurucusu Canan Ketre Kolukırık, koronavirüs pandemisinin başlangıcından beri Türkiye’de 15 milyondan fazla test kiti temin ettiklerini belirterek, “Aylık 5 milyon test üretim kapasitemiz var. Bunun artırılması ve aylık 10 milyon test üretilmesi için de çalışmalarımız sürüyor. Hala hem Sıhhat Bakanlığı hem de özel hastanelere kit temin etmeye devam ediyoruz” dedi.
Pandeminin birinci günlerinden itibaren süratlice aksiyon alarak Türkiye’de yerli kit kullanımını sağladıklarını vurgulayan Kolukırık, “Zaten o süreçte yurtdışından kit bulmak hem çok değerli hem de tedarik açısından zordu. Bioeksen olarak maksadımız, Türkiye’nin dışa bağımlılığını azaltmak ve çok yüksek fiyatlarla ithal edilen eserleri uygun maliyetli olarak Türkiye’de üretilmesini sağlamak. Sıhhat Bakanlığı Referans Viroloji Laboratuvarları’nda yapılan çalışmalarda doğruluğumuzun yüzde 97’nin üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Milletlerarası sıhhat örgütleri tarafından da eserimiz sistemli olarak denetlenmektedir. Kitimiz 55 dakikada sonuç veriyor. Çok yakında duyuracağımız yeni teknolojiyle bu süreyi 40 dakikanın altına indireceğiz” diye konuştu.
Canan Ketre Kolukırık, hem kapasite artışı hem de Amerika Sıhhat Bakanlığı (FDA) onayı ile birlikte yurtdışı satışlarının artış gösterdiğini de lisana getirerek, “Dünyanın farklı ülkelerine ihracat gerçekleştiriyoruz. Kapasitemizin birçoklarını Türkiye için kullanıyoruz. Yurtdışına ise 5 milyon test satışı yaptık. Avrupa, Ortadoğu, Türki Cumhuriyetler, Güney Amerika ve Afrika’da 39 ülkeye ihracat yapıyoruz” bilgisini verdi.
20 milyar dolar
Türkiye’de teşhis kiti pazarını da pahalandıran Kolukırık, şunları söyledi: “Tıbbi teşhis aygıtı kesimi 2020 öncesinde yılda yaklaşık 10 milyar dolarlık bir dalken, şu anda tahminen yılda ortalama 20 milyar dolarlık bir dal haline geldi. Pandemi öncesi teşhis kitleri genelde HIV, HBV tespiti için kullanılıyordu. Pandemi tüm firmaları Kovid-19 test kiti üretmeye teşvik etti. Bioeksen olarak yerli üreticilere önderlik ettiğimizi düşünüyoruz. Biz kiti geliştirdikten sonra piyasaya çok sayıda yerli kit giriş yaptı. Dışa bağımlılığımız azalarak büyük çoğunluğu Bioeksen olmak üzere şu an Türkiye’de yüzde 95’in üzerinde yerli kitler kullanılıyor.”
41 kişilik grubu var
Bioeksen 2014’de KOSGEB Ar-Ge İnovasyon takviyesini alarak kuruldu. Kurucusu Canan Ketre Kolukırık. 2014’den beri 32 farklı Ar-Ge projesini TÜBİTAK, Kalkınma Bakanlığı ve KOSGEB takviyesiyle gerçekleştirdi. Bu projeler sonucunda 164 farklı moleküler biyoteknoloji eseri ortaya çıktı. 2019 yılında eserlerinin Türkiye çapında satışına başladı. Sıhhat Bakanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri ve Tarım ve Orman Bakanlığı üzere kurumlarda kullanıldı. 41 kişilik grupları bulunuyor.
Kolukırık, “Patojen teşhisinde günler süren tahlilleri saatler mertebesine indiren inovatif tahlillerimiz, bulunduğumuz kesimde süratle ilerlememizi sağladı” diye konuştu.
Teknolojik eseri kabul ettirmek sıkıntı
Kolukırık, gerek ailesinin gerekse de çalışma arkadaşlarının dayanağı sayesinde bayan bir teşebbüsçü olmakla ilgili bir mahzurla karşılaşmadığını söz ederek, “Ancak Bioeksen’in kuruluşunda teşebbüsçü olmanın genel zorlukları olan finansal takviye ve başlangıç sermayesi eksikliği kıymetli sorunlardandı. Ayrıyeten Türkiye’de teknolojik bir eser üretmenin ve bunu kullanıcılara kabul ettirmenin de kolay olduğunu söyleyemem. Bioeksen olarak bugüne kadar daima mevcut teknolojinin bir adım ötesini geliştirmeye çalıştığımız için birinci yıllarımızda rutin kullanıcılar tarafından kabul görmemiz biraz sıkıntı oldu. Artık bu durum bilakis döndü” diye konuştu.
Fiyatı 3-10 $ ortasında
Canan Ketre Kolukırık, teşhis kiti fiyatlarıyla ilgili de, “Dünyada üretilen ülkeye ve kitlerin teknolojilerine nazaran değişken fiyatlar mevcut. Bizimle tıpkı teknolojide olan kitler, kalitesi ve markasına nazaran 3-10 dolar ortasında satılıyor” dedi.
Memurlar
