– Türkiye’nin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) ile uğraşının öncülerinden İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Hastanesi’nde kurulan İzlem Merkezi’nde 1. ayını tamamlayan hastalar üzerinde yapılan incelemelerin birinci donelerine nazaran, hastalık tiroit dokusuna karşı antikor fazlalığı oluşturuyor.
Tecrübeli doktor takımı ve sıhhat çalışanlarıyla, Kovid-19 sürecinde uyguladıkları tedavi formülleri ile sürecin tahlile kavuşmasına ek sağlayan İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, yüzde 0,6 ile yerküredeki en düşük vefat orantısının gözlemlendiği hastane oldu.
Bu süreçte fakülte hastanesinde uygulanan tedavi algoritmaları, Sıhhat Bakanlığının tedavi protokollerine de girdi.
İstanbul Tıp Fakültesi Acil Dahiliye ve İnfeksiyon Illetleri tarafından bildirilen, Türkiye’de tanı konulan birinci vakadan çok daha evvel hazırlıklarına başlayan İstanbul Tıp Fakültesi’nin Dekanı Prof. Dr. Tufan Tükek, Kovid-19 sürecinde ve sıradanlaşma devrinde yürüttükleri çalışmalara ve İzlem Merkezi’nde gözlemledikleri yeni bulgulara ait, AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
Prof. Dr. Tükek, Kovid-19 yerkürede ortaya çıktıktan sonra bu illetin İstanbul’da da beklendiğini ve birinci vakanın da İstanbul Tıp Fakültesi’nde tanımlandığını söyledi.
Devam eden süreçte 5-6 vaka yeniden İstanbul Tıp Fakültesi’nde tanımlanınca bu işin büyüklüğünü anladıklarını söz eden Prof. Dr. Tükek, “Kendimiz bu vakaları gördükçe anladık ki hadisenin boyutu çok büyük. Hasebiyle bir iki servis açarak bu hastaları karşılayamayacağımızı anladık. Nasıl bir iş yapabiliriz diye düşündüğümüzde binalaramız içinde tuvaletli, banyolu tek odalar en ziyade cerrahi binasındaydı. 550 yataklı bir kısmı külliyen boşalttık. Ağır bakım üniteleri, radyoloji ünitesi derhal acilen bütün muhtaçlığımız olan üniteler vardı. O binaları boşalttık. Biz çok sayıda hastanın geleceğini anladığımız için kendi içimizde bu yönlendirmeleri yaptık. O kısım için korunaklı giysiler, ona yönelik nöbet sistemleri oluşturduk. Mart sonu nisan başı bed bir periyottu. Hastalık artmaya başladı. 200’ün üzerinde hasta sayısına ulaştık alışılagelmiş serviste, ağır bakımlarda 30’un üzerinde. Sahiden büyük bir dalgaydı.” diye konuştu.
– Fakülte bünyesinde Bilimi Konseyi oluşturuldu
Fakülte bünyesinde Sıhhat Bakanlığı Bilim Şurasına benzeri bir bilim konseyi oluşturduklarını, onların teklifleriyle hareket ettiklerini aktaran Prof. Dr. Tükek, oluşturdukları bilim konseyi sayesinde önerilen pratiklere daha evvel başlayabildiklerini tabir etti.
Şu ana kadar 11 bin 500 civarında hasta takibi yaptıklarını, 70 civarında mevt gerçekleştiğini belirten Prof. Dr. Tükek, “Bu, yüzde 0,6’nın altında bir rakam. Bizim avantajımız birinci vakanın bizde olması. Ondan sonraki süreçte hem imamlarımızın hastalanıp yatması hem de hasta sayısının süratle çoğalmasıyla, oluşturduğumuz Bilim Konseyi’nin tekliflerini uygulamak suretiyle bu muvaffakiyete ulaştık. Daha sonra birçok şey bizde birinci hastadan itibaren uygulanmaya başlandı. Türkiye’deki irtihal nispetleri da çok düşük. Ortalama yüzde 2,6 civarında. Türkiye’de bu tatbikler ve tedavi nedeniyle çok başarılı olduk. 65 yaş üstünün erken periyotta meskende kalmasının sağlanması da bizim elimizi çok rahatlattı. Şayet 65 yaş üstü hastalanıp da hastaneye gelmiş olsaydı tahminen mevt oranlarımız bu kadar düşük olmayabilirdi. Biliyoruz ki yaş ile birlikte mortalite artıyor.” diye konuştu.
Prof. Dr. Tükek, şu anda serviste 25, ağır bakımda 10, evlat servisinde de 8 hastanın tedavisinin devam ettiğini söz etti.
– “Türkiye’nin bu türlü dimdik ayakta kalması onları şaşırtıyor”
Olağanlaşma periyoduna geçişle birlikte hastanedeki hizmetlerin nasıl devam ettiğinden de bahseden Prof. Dr. Tükek, bu hafta 550 yataklı cerrahi binasını boşaltıp, temizlettiklerini ve alışılagelmiş hastaları almaya başladıklarını, Kovid-19 nedeniyle yatan hastaları da pandemi münasebetiyle denetim altında tuttukları göğüs illetleri kısmına naklettiklerini söyledi.
Ameliyat için çok sayıda bekleyen hasta olduğunu, onlara da bir an evvel yardım etmeleri gerektiğini tabir eden Prof. Dr. Tükek, olağanlaşmanın süratli bir formda bilhassa sıhhat kısmında yapılmasının değerli olduğunu, bekleyen hastaların tedavilerinin gecikmesinin onların hayatına mal olabileceğini belirtti.
Prof. Dr. Tükek, Kovid-19 sürecinde fakültenin çalışmalarını Almanya, Çin üzere memleketlerin medya kuruluşlarının gelip incelediğini ve bu kadar düşük olan mevt orantılarına şaşırdıklarını lisana getirerek, “Bu kadar düşük mevt nispetlerini onlar da beklemiyor. Hayranlıkla izliyorlar doğal kabul edemiyorlar da Türkiye’den bu türlü bir başarıyı. Mahsusen Avrupa bu türlü yıkılırken, Türkiye’nin bu türlü dimdik ayakta kalması, üniversite ve devlet hastanelerinin bu kadar başarılı olması sahiden şaşırtıyor onları. Bu çalışmaları makaleye döndürdüğümüzde kabul ettirmekte zorlanıyoruz şu anda. Orada bir blokaj da görüyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Pandemi sürecinde birinci olarak ağır bakımlarda uygulanmak üzere Çin’den getirilen Favipiravir isimli ilacın, erken periyotta hastalara uygulanırsa işe yarayacağını fark edip, bu mevzuda da tesirli bir tedavi algoritması geliştirilmesine ekte bulunduklarını aktaran Prof. Dr. Tükek, Türkiye’deki muvaffakiyetin da büyük çoğunlukla bundan kaynaklandığını söyledi.
Muvaffakiyetin 2. ayağını ise marazın erken devrinde hidroksiklorokin tasarrufu olduğunu belirten Prof. Dr. Tükek, “Hidroksiklorokini yerküre hala tartışıyor. FDA hala ‘kullansın mı kullanmasın mı’ diyor. Onlar hala o tartışmalar içinde. Onun çok saçma olduğunu söylüyoruz. Türkiye’den yayınlar çıktıkça anlayacaklar onu lakin şimdi yayınların bir kısmını kabul etmiyorlar.” dedi.
Hastaların mevt nedenlerinden birinin pıhtılaşma bozuklukları olduğunu anlatan Prof. Dr. Tükek, heparin ve dipiridamolü her hastaya geldiği andan uyguladıklarını söyledi. Tükek, başkaca ağır bakımda IVIG ve PLEX tedavileri uyguladıklarını, bunların da birtakım hastalara bir ölçü yararı olduğunu, makaleler yayınlandığı hengam bu hususların daha net ele alınacağını kaydetti.
– “Tiroit dokusuna karşı antikor fazlalığı oluştuğunu gördük”
Kovid-19 sürecinde farklı yaptıkları şeylerden birinin İzlem Merkezi kurmak ve bir de erken devirde antikor testleri oluşturmak olduğunu aktaran Prof. Dr. Tükek, şu malumatları aktardı:
“İzlem Merkezimizin şu an yerkürede bir öbür örneği yok. Türkiye’de esasen yok. Şu an 700-800 civarında hasta bir numara ayını tamamladı denetimler içerisinde. Bu hastalarda birkaç şey dikkatimizi çekti. Bir numara ay içinde marazı geçirenlerde en çok gördüğümüz şey, nefes darlığı ve öksürüğün devam etmesi, bir de hastalarda unutkanlık var. Bunda, hipokside geçirilen hengam, ağır bakımda yatmak üzere bir ekip meselelerin olması tesirli olabilir. Bunun neden kaynaklandığını şu anda araştırıyoruz.
Yeni tespit ettiğimiz sorunlardan biri hastaların tiroit fonksiyonlarında bir kadro bozukluklar var. Yani tiroit dokusuna karşı antikor fazlalığı oluştuğunu gördük. Sıradanda yüzde 9 olan antikor popülasyon fazlalığı, izlediğimiz hastalarda yüzde 17-20 civarında. Bunlar ham olgular. Üzerinde çalışıyoruz. Esasen mahsusen bu kadar geniş çaplı virüs illetlerinin immün sistemini bozacağını, otoimmüniteyi tetikleyeceğini biliyoruz. Bu devirde virüsle savaşırken organizma, önemli bir savaş veriyor ve immün sistem faal oluyor. Bu aktivitenin getirmiş olduğu uzun periyotta bir kadro zararlar ortaya çıkabiliyor. Bunlardan biri de otoimmün marazlar yani denetimsiz bir immünite ortaya çıkabiliyor. Vücuda hücum oluyor antikorlar tarafından. Tiroit dokusuna, pankreas dokusuna, mideye olabilir bu hücumlar. Bunun sonucu olarak da bu organlarda devir içinde zayıflık oluşuyor. Otoimmün marazlar dediğimiz küme bunlar. En çok beklediğimiz de tiroitti esasen ve pankreastı. Şu an erken, 2. aydayız. Tahminen bir sene sonra bu otoimmünitenin daha çokça olabileceğini kestirim ediyorum. Lakin şu anda illaki olacaktır demek bilimselliğe yakışmaz. Gözlemlediğimiz kadarıyla tiroit otoimmünitesinde bir artış var üzere görünüyor.”
Prof. Dr. Tükek, münhasıran unutkanlığın muvakkat olabileceğini, şu anda hastaları izlemeye devam ettiklerini, neden kaynaklandığını öğrenmeye çalıştıklarını belirterek, “Unutkanlık şundan da kaynaklanıyor olabilir. Kişiler uzun vadedir içeride, endişe ve panik halinde yaşıyor. Bu gerilim, endişe, panik ve egzersizin azlığı unutkanlığı tetikleyen şeyler virüs dışında da. Fakat doğal virüsün bunda tesiri var mı yok mu bunu söylemek için erken.” dedi.
– “Kendimizi korumaktan öteki bir alternatif yok”
Antikor tanı testlerinin iki maksadı olduğunu anlatan Prof. Dr. Tükek, şu değerlendirmede bulundu:
“Birincisi illeti o anda geçirip geçirmediğinizi anlamak, ikincisi son 2-3 haftadan evvel hastalık geçirmiş olduğunuzu tespit etmek için. Bu iki formda olabilir, topluluktaki bağışıklığı ölçmek için kullanabilirsiniz. Lakin biz yüklü olarak sıhhat çalışanlarının bulunduğu bir öbekte modelleme yaptığımızda gördük ki yüzde 1,5 civarında, illeti hiç geçirmemiş olduğu halde olumlu saptadığımız vaka var. Yani çok iyi kendimizi koruduğumuz için antikor oluşmamış. Bir yandan da bunun ne üzere bir badiresi var bizim açımızdan, virüs geldiği anda da enfekte edecek çok sayıda kişi var demektir. Hiç kimse zira bağışıklık kazanmamış mealine geliyor. Binaenaleyh korunmaya devam etmeliyiz.
Güruh bağışıklığı olabilmesi için antikor testlerinin yüksek müspetlik orantısının en az yüzde 60 olması lazım. Şu anda bizde yüzde 1’in altında. Zati hastalık geçirenlerin orantısı binde 3 Türkiye’de. Oranladığınız vakit çok düşük. Münasebetiyle kendimizi korumaktan öbür bir alternatif yok.”
Memurlar
