Yargıtay 13. Hukuk Dairesinin yeni tarihli bir kararında geçen vakaya nazaran;
Davacı 2006 marka bir araç satın almış, TÜV-SÜT Muayene İstasyonları kayıtlarına nazaran aracın 17.02.2012 tarihli muayenesinde kilometresinin 257.759, 01.08.2014 tarihli muayenesinde ise kilometresinin 143.243 olduğunu tespit etmiştir.
Lokal duruşma ise davayı reddetmiştir. Red kararında ise tabirlere yer vermiştir:
“Dosyaya toplanan kanıtlar ve eksper raporundan aracın kilometresi ile oynanmış olduğu ve bu konunun saklı ayıp niteliğinde olduğu anlaşılmış ise de, davacı taraf aracı kaç kilometrede aldığını ispat edememiş olup, davacının aracı satış tarihindeki tespit edilen bedeli eksper raporunda aracın mevcut durumuna nazaran piyasa kıymetine uygun bir paha olarak açıklandığından, uzman raporunda tespit edilen bedele nazaran davacının aracı piyasa rayicine uygun olarak sattığı da kıymetlendirilerek davacının ziyanının ispat edilememiş olması…”
Yargıtay ise mahallî duruşma kararını bozmuştur.
Yargıtaya nazaran ;
Satışa mevzu araç tüzel ayıplıdır. Satıcı ayıpların varlığını bilmese bile onlardan sorumludur. “nispi …” olarak isimlendirilen hesaplama prosedürü ile davalının ziyanı giderilmelidir. Bu metoda nazaran; satış tarihi itibariyle satılanın, ayıpsız ve ayıplı pahaları ortasındaki oranın, satış bedeline yansıma ölçüsü belirlenmektedir.
T.C.
YARGITAY
13. HUKUK DAİRESİ
E. 2018/2513
K. 2020/3180
T. 11.3.2020
ÖZET : Dava, itirazın iptali istemine ilişkindir.
Davacı 6098 Sayılı TBK 219 ve sonraki ayıba karşı tekeffül hususları kararlarına nazaran davalıdan tazminat istemekte haklı olup, ayıp nedeniyle satış bedelinden indirilecek ölçünün tespitinde, doktrinde “nispi …” olarak isimlendirilen hesaplama formülü benimsenmektedir. Bu metoda nazaran; satış tarihi itibariyle satılanın, ayıpsız ve ayıplı pahaları ortasındaki oranın, satış bedeline yansıma ölçüsü belirlenmektedir. Diğer bir söz ile satılanın, tarafların kararlaştırdıkları satış bedeli gözetilmeksizin, satış tarihi itibariyle gerçek ayıpsız rayiç bedeli ile, ayıplı haldeki rayiç pahası başka ayrı belirlenerek, bu iki bedelin birbirine bölünmesi suretiyle elde edilecek oran, satış bedeline uygulanmaktadır. Mahkemece, davacının talep edebileceği tazminat ölçüsü uzman bilirkişi aracılığı ile “nispi …” olarak isimlendirilen hesaplama yolu ile tespit edilerek sonucuna nazaran karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile karar tesisi bozmayı gerektirmiştir.
DAVA : Taraflar ortasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden ötürü davanın reddine yönelik olarak verilen kararın mühleti içinde davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine evrak incelendi gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı, 23.09.2014 tarihinde 2006 model … marka aracı davalıdan satın aldığını, aracı servis denetimine götürdüğünde aracın kilometre sayacında oynama olduğundan 3.500,00TL paha kaybettiğinin tespit edildiğini, davalıya gönderilen … 10.Noterliğinin 11.05.2015 tarih ve 016238 numaralı ihtarnamesi ile paha kaybının tazmin edilmesinin istenildiğini, ihtara karşılık verilmemesi üzerine … 11.İcra Müdürlüğünün 2015/6702 Sayılı evrakı ile başlatılan icra takibine vaki itirazın asıl alacak olan 3.500,00TL tarafından iptaline ve takibin bu meblağ üzerinden devamına, ayrıyeten %20 icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı, davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş; karar, davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, satın alınan aracın ayıplı olduğundan bahisle araçtaki bedel kaybının tazmini talebine ilişkindir. Mahkemece, karara temel alınan 17.07.2017 tarihli eksper raporu ve 27.09.2017 tarihli uzman ek raporunda, davacının dava konusu 16 B.. .. plakalı … tip, 1.3 CDDI ESSEN CD tip, … marka, dizel yakıtlı özel arabası 24.698,00 TL bedelle davalıdan araç satış kontratı ile satın aldığını, davacının aldığı bu aracı 04.03.2016 tarihli araç satış mukavelesi ile 27.498,00 TL bedelle dava dışı … Gedik’e sattığını, aracın davacıda 23.09.2014 – 04.03.2016 tarihleri ortasında kaldığını, TÜV-SÜT Muayene İstasyonları kayıtlarına nazaran aracın 17.02.2012 tarihli muayenesinde kilometresinin 257.759, 01.08.2014 tarihli muayenesinde ise kilometresinin 143.243 olduğunu, aracın davacı tarafından satın alınmadan evvel yapılan muayenesinde km’sinin düşürüldüğünün anlaşıldığını, kilometresi düşürülen araçtaki bu durumun tespitinin lakin teknik inceleme ile anlaşılabileceğini bildirmişlerdir. Mahkemece, “dosyaya toplanan kanıtlar ve eksper raporundan aracın kilometresi ile oynanmış olduğu ve bu konunun kapalı ayıp niteliğinde olduğu anlaşılmış ise de, davacı taraf aracı kaç kilometrede aldığını ispat edememiş olup, davacının aracı satış tarihindeki tespit edilen pahası uzman raporunda aracın mevcut durumuna nazaran piyasa kıymetine uygun bir paha olarak açıklandığından, davacı tarafça aracın kaç kilometrede iken alındığı ve kaç kilometre düşürme yapıldığı hususu ispat olunamadığından eksper raporunda tespit edilen bedele nazaran davacının aracı piyasa rayicine uygun olarak sattığı da kıymetlendirilerek davacının ziyanının ispat edilememiş olması” gerekçesiyle sübuta ermeyen davanın reddine karar verilmiştir.
27.09.2017 tarihli eksper ek raporuna nazaran; aracın davacı tarafından 23.09.2014 tarihinde satın alındığı, 17.02.2012 tarihli 2.muayenesinde kilometresinin 257.759 ve 01.08.2014 tarihli 3. muayenesinde ise kilometresinin 143.243 olduğu, aracın 2. ve 3. muayenesinin yapıldığı tarihler ortasında kilometresi ile oynandığı ancak oynandığı tarihin tam tespitinin mümkün olmadığı bildirilmiştir.
Dava, konusu itibariyle tüketici yasası kararlarına tabi olmayıp taraflar ortasındaki sorunun halli için 6098 Sayılı TBK’nun ayıba karşı tekeffül tüzel kurumunu düzenleyen 219 ve devamı hususlarına bakmak gerekir. Davacı 6098 Sayılı TBK 219 ve sonraki ayıba karşı tekeffül unsurları kararlarına nazaran davalıdan tazminat istemekte haklıdır. Buna nazaran “Satıcı, alıcıya karşı rastgele bir surette bildirdiği niteliklerin satılanda bulunmaması sebebiyle sorumlu olduğu üzere, nitelik yahut niteliği etkileyen niceliğine muhalif olan, kullanım gayesi bakımından bedelini ve alıcının ondan beklediği yararları ortadan kaldıran yahut değerli ölçüde azaltan maddi, türel ya da ekonomik ayıpların bulunmasından da sorumlu olur. Satıcı, bu ayıpların varlığını bilmese bile onlardan sorumludur.” Mahkemece alınan eksper raporlarına nazaran davaya husus aracın kilometre sayacında oynama olduğu uyuşmazlık konusu değildir. Satışa mevzu araç türel ayıplıdır. Satıcı ayıpların varlığını bilmese bile onlardan sorumludur.
Ayıp nedeniyle satış bedelinden indirilecek ölçünün tespitinde, doktrinde, “mutlak …”, “nisbi …” ve “tazminat metodu” ismiyle bilinen değişik görüşler mevcutsa da, gerek Dairemiz gerekse Yargıtay tarafından öteden beri uygulanan “nispi …” olarak isimlendirilen hesaplama metodu benimsenmektedir. Bu metoda nazaran; satış tarihi itibariyle satılanın, ayıpsız ve ayıplı pahaları ortasındaki oranın, satış bedeline yansıma ölçüsü belirlenmektedir. Öteki bir tabir ile satılanın, tarafların kararlaştırdıkları satış bedeli gözetilmeksizin, satış tarihi itibariyle gerçek ayıpsız rayiç kıymeti ile, ayıplı haldeki rayiç bedeli farklı ayrı belirlenerek, bu iki bedelin birbirine bölünmesi suretiyle elde edilecek oran, satış bedeline uygulanmaktadır.
Mahkemece, üstte açıklanan prensip ve temeller doğrultusunda inceleme ve araştırma yapılarak, davacının talep edebileceği tazminat ölçüsü uzman bilirkişi aracılığı ile “nispi …” olarak isimlendirilen hesaplama prosedürü ile tespit edilerek sonucuna nazaran karar verilmesi gerekirken, yazılı halde eksik inceleme ile karar tesisi metot ve yasaya alışılmamış olup, bozmayı gerektirir.
SONUÇ: Üstte açıklanan nedenlerle temyiz olunan kararın davacı faydasına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, HUMK’nun 440/III-1 hususu uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 11.03.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Memurlar
