Anayasa Mahkemesi, kısırlaştırma ameliyatı olmasına karşın çocuğu olan ve hekimin kusurlu olduğunu savunan karı kocanın ferdî müracaatında, “kişinin maddi ve manevi varlığının korunması hakkının ihlal” edildiğine karar verdi.
Yüksek Mahkemenin Resmi Gazete’de yayımlanan kararına nazaran, 4 çocuk sahibi müracaatçı Kemal Demirtaş, 17 Haziran 2010’da devlet hastanesinde vasektomi (erkeğin kısırlaştırılması) ameliyatı oldu.
Ameliyattan yaklaşık 19 ay sonra eşi Gülcan Demirtaş’ın gebe kalması üzerine yapılan testte, Kemal Demirtaş’ın spermatik kanallarının tam kapanmamış olduğu belirlendi.
Ziyanlarının karşılanması için Sıhhat Bakanlığına yaptıkları müracaat reddedilen, karı koca, Bursa 1. Yönetim Mahkemesinde dava açtı. Dava dilekçesinde, istenmeyen gebeliğin medyana geldiği, müracaatçıların diğer sıhhat meseleleri da bulunduğu, hamilelik ve doğumun güç geçtiği ve çocuğun bakım ile eğitim masraflarını karşılayacak güçleri bulunmadığı belirtilerek, maddi manevi ziyanlarının karşılanması talep edildi.
Yargılama sürecinde alınan İsimli Tıp Kurumu raporunda ise ameliyat sonrası “spermatik kanalların kapanmaması durumu, her türlü itinaya karşın görülebilecek, tıbbi ihmal ya da kusura bağlı olmayan komplikasyon” olarak değerlendirildi.
Mahkeme, uzman raporunu karara temel alarak davanın reddine karar verdi. Müracaatçılar, bu karara yaptıkları itirazın da reddedilmesi üzerine Anayasa Mahkemesine kişisel müracaatta bulundu. Müracaatta, tıbbi ihmal sonucu ziyana uğranılması nedeniyle kişinin maddi ve manevi hakkının ihlal edildiği savında bulunuldu.
– Anayasa Mahkemesinin değerlendirmesi
Yüksek Mahkeme, müracaatçıların Anayasa’nın 17. hususunda garanti altına alınan “kişinin maddi ve manevi varlığının korunması” hakkının ihlal edildiğine karar verdi.
Anayasa Mahkemesinin münasebetinde, eksper raporları uyarınca hastanın ameliyat sonrasında sperm testi için denetime çağırılmasının tıbbi bir gereklilik ve evvelce öngörülebilir olduğu belirtilerek, Kemal Demirtaş’ın, bu test için denetime çağırıldığına yönelik bir evrak bulunmadığı tabir edildi.
Ameliyat sonrası kişinin rutin denetimlere çağırılıp çağrılmadığı, çağırıldıysa denetimlere gelip gelmediği ve süreç sonrası gelişebilecek durumlarla ilgili süreç aydınlatmasının derece mahkemesi tarafından araştırılması gerektiği vurgulanan münasebette, bu mevzuda hiçbir münasebet ve açıklamaya yer verilmediği aktarıldı.
Münasebette, şunlar kaydedildi:
“Başvurucunun beden bütünlüğüne yönelik tıbbi müdahalenin sonuçları bakımından tıp kurallarına nazaran öngörülebilir nitelikte komplikasyon ve riskler hakkında kâfi bir biçimde aydınlatılması argümanı istikametinden mahkeme kararlarında bahisle ilgili ve kâfi bir münasebet ortaya konulmadığı anlaşılmaktadır. Üstelik müracaatçının belirtilen argüman ve şikayetleri yargılamanın sonucuna direkt tesir edebilecek mahiyettedir. Hasebiyle yargısal makamlarca bu değerlendirmelerin yapılmaması nedeniyle kişinin maddi ve manevi varlığını korunması ve geliştirilmesi hakkı bakımından kamu makamlarının müspet yükümlülüklerini yerine getirmedikleri kanaatine varılmıştır. Açıklanan münasebetlerle, Anayasa’nın 17. hususunda teminat altına alınan kişinin maddi ve manevi varlığının korunması hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.”
İhlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için evrakın mahkemesine gönderilmesine karar verildi.
Memurlar