Kırsal Mahalle ve Kırsal Yerleşik Alan Yönetmeliği ile kırsal mahalle yahut kırsal yerleşik alan; sosyo-ekonomik durumu, kent merkezine uzaklığı, belediye hizmetlerine erişebilirliği, mevcut yapılaşma durumu ve gibisi konular dikkate alınmak suretiyle belirlenecek.
Etraf ve Şehircilik Bakanlığınca, Kırsal Mahalle ve Kırsal Yerleşik Alan Yönetmeliği, bugünkü Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Buna nazaran, kırsal mahalle yahut kırsal yerleşik alan, sosyo-ekonomik durumu, kent merkezine uzaklığı, belediye hizmetlerine erişebilirliği, mevcut yapılaşma durumu ve gibisi konular dikkate alınmak suretiyle belirlenecek.
Bu alanlar, büyükşehir belediyeleri hudutları içinde olup 1984 yılı ve sonrasında köy yahut belde belediyesi iken mahalleye dönüşen mahalleleri kapsayacak.
İlçe belediye meclisinin kararı ve teklifi ile büyükşehir belediye meclisinin kararıyla kırsal mahalle oluşacak.
– Kırsal mahalle tespiti kriterleri belirlendi
Yönetmelikte belirlenen kırsal mahalle tespiti kriterlerine nazaran kırsal mahalle, kırsal yerleşim özelliğinin devam edip etmemesi, kent merkezine olan uzaklık ve ulaştırma durumu, belediyelerin yol, su, atık su, katı atık, toplu taşıma üzere hizmetlerinden en az ikisine erişebilme imkanına tam kapasitede ulaşıp ulaşmaması dikkate alınarak belirlenecek.
Tıpkı vakitte, mevcut yapılaşma durumunun kırsal niteliğinin devam edip etmemesi, imar mevzuatı uyarınca yerleşik ve gelişme alanları içinde olup olmaması da dikkate alınacak.
Kırsal mahallenin sosyo-ekonomik olarak kırsal nüfus oranının yüksek olması, yüzölçümünün kıymetli bir kısmını tarım, orman, mera, yaylak ve kışlak toprakların oluşturması, ziraî üretimin, hayvancılık ve orman faaliyetlerinin esas geçim kaynağı olarak tespit edilmiş olmaması üzere konulardan bir yahut daha fazlası da kriterler ortasında yer alacak.
Kırsal mahalle olarak tespit edilemeyen mahallelerde, 10 bin metrekareden az olmayacak formda kırsal yerleşik alan belirlenebilecek.
Kırsal yerleşik alanlar, bir yahut birden fazla mahallenin bir kısmını içerecek halde tespit edilebilecek.
– Belediyelerce yapılacak süreçler
Yönetmelikte, kırsal mahalleye ait belediyelerce yapılacak süreçler de belirtildi.
Buna nazaran, evvel ilçe belediye meclisince karar alınacak, teklifi içeren bu karar, büyükşehir belediyesine gönderilecek. Büyükşehir Belediye Meclisi, en geç 90 gün içinde karar verecek.
Büyükşehir belediye meclisi belirtilen mühlet içinde karar almak zorunda olup, ilçe belediyesinden gelen teklifi motamot yahut değiştirerek kabul ya da reddedebilecek.
Büyükşehir Belediye Meclisi, kırsal mahalle ile ilgili teklifini, ekonomik ve toplumsal bütünlüğü gözeterek o bölge dahilinde genişletme yahut daraltma, bir mahalle içindeki kırsal yerleşik alanla ilgili teklifi mahalle sonlarına kadar genişletme istikametinde karar alabilecek.
Lakin, Büyükşehir Belediye Meclisi, tüm büyükşehir hudutlarını kapsayacak ya da ilçe belediyesi hudutlarını kapsayacak yahut aşacak biçimde değiştiremeyecek.
Kırsal mahalle/yerleşik alan kararı, kararı izleyen takvim yılının başından itibaren başlayacak. Bu statüden çıkarılması da kararın verildiği yılı izleyen takvim yılının başında sona erecek.
– Kırsal mahalle ve kırsal yerleşik alanlarda muafiyet ve indirimler
Gelir vergisinden muaf esnaf (çilingir, hamal, yorgancı gibi) tarafından şahsen iş yeri olarak kullanılan bina, arsa ve topraklar, kolay yordamda gelir vergisine tabi mükellefler (kendi işinde bilfiil çalışmak ya da bulunmak üzere çok küçük ölçekli işletmeler; terzi, ebe, sünnetçi vs.) tarafından şahsen işyeri olarak kullanılan bina, arsa ve yerler ile mesken hedefli kullanılan binalar (evler, konut vs.) emlak vergisinden muaf olacak.
Zirai istihsalde kullanılan bina, arsa ve yerler (ahır, samanlık, yemlik, tarla vs.) emlak vergisinden, yapı inşası, bina inşaatı (yapı ruhsatı) harcından, imarla ilgili harçlarından muaf olacak.
Ticari, sınai ve turistik faaliyetlerde kullanılan (gelir vergisinden muaf esnaf ile kolay tarzda gelir vergisine tabi mükellefleri aşan lakin bilanço aslına nazaran defter tutmayan mükellefler, öbür bir tabirle işletme hesabı ile defter tutan mükelleflerin kullandığı) bina, arsa ve topraklar için emlak vergisi, 2464 sayılı Kanun uyarınca alınan vergiler, 2464 sayılı Kanuna nazaran alınan harçlar ve harcamalara katılma hisselerinde yüzde 50 indirim uygulanacak.
Su fiyatları (içme ve kullanılmış sular) indirimleri, iş yerleri için belirlenmiş olan en düşük tarifenin yüzde 50’sini, konutlar için belirlenmiş olan en düşük tarifenin yüzde 25’ini geçmeyecek biçimde düşük tarifeden belirlenecek.
Yönetmelikte, kırsal mahalle ve yerleşik alanlarda uygulanmayacak muafiyetler ve indirimlere de yer verildi.
Yönetmelikte yer alan öteki konulara nazaran, kırsal mahalle yahut kırsal yerleşik alan belirlendikten sonra 31 Aralık 2022’ye kadar 6360 sayılı Kanuna öngörülen süreksiz düzenleme sona erecek.
5393 sayılı Kanun’un 12/7 ile 6831 sayılı Orman Kanunu’nun ek 17. unsuru kararları kapsamında bu yerlerin hak, sorumluluk ve imtiyazları devam edecek.
Bu uygulama, imar mevzuatınca belirlenen kırsal yerleşik alan ve civarı hudutları sürecini etkilemeyecek.
Memurlar
